Χρήματα, οικονομική διαχείριση, αποταμίευση είναι δύσκολες έννοιες στις μέρες μας ακόμη και για μας τους ενήλικες. Πότε είναι η κατάλληλη ηλικία να μιλήσουμε στα παιδιά για τα χρήματα, πότε να τους δώσουμε χαρτζιλίκι και πόσο, πώς θα μεγαλώσουμε γενικά ευσυνείδητους καταναλωτές;
Μιλώ στο παιδί για τα χρήματα
Τα χρήματα δεν φυτρώνουν στα δέντρα, δεν πέφτουν από τον ουρανό, ούτε έρχονται με μαγικό τρόπο στο πορτοφόλι των γονιών. Κι όμως τα παιδιά το ξέρουν! Ξέρουν ότι για να έχουμε χρήματα χρειάζεται να δουλεύουμε. Χρειάζεται να λείπουν ο μπαμπάς και η μαμά τόσες ώρες την ημέρα από το σπίτι. Πότε επομένως είναι η κατάλληλη ηλικία να μιλήσετε στα παιδιά για τα χρήματα; Από πολύ νωρίς! Ακόμη κι αν δεν έχουν χαρτζιλίκι να ξοδέψουν στην προσχολική ηλικία, ωστόσο μπορείτε να τους μιλήσετε με απλά λόγια για την διαδικασία αγοράς ενός προϊόντος και την σύγκρισή του με ένα άλλο, την επιρροή των διαφημίσεων, τον οικογενειακό υπολογισμό εσόδων – εξόδων κι άλλες “οικονομικές” έννοιες.
Χαρτζιλίκι: πότε και πόσο;
Το χαρτζιλίκι είναι μια ευκαιρία να έρθει το παιδί σε επαφή με την οικονομική διαχείριση, να μάθει να κάνει επιλογές, να μαζεύει χρήματα και να περιμένει για κάτι που επιθυμεί να αποκτήσει. Το χρηματικό ποσό που θα δώσουμε στο παιδί εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ηλικία του. Οι περισσότεροι γονείς ξεκινούν να δίνουν χαρτζιλίκι όταν το παιδί αρχίζει το Δημοτικό, για να μπορεί να αγοράσει κάτι από το κυλικείο. Καταγράψτε τις καθημερινές ανάγκες του στο σχολείο και έτσι θα υπολογίσετε περίπου πόσα χρήματα να του δώσετε.
Αυτό που θέλει κι αυτό που χρειάζεται
Τα παιδιά δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν τις πραγματικές ανάγκες από τις επιθυμίες τους. Επιθυμούν να αγοράσουν πράγματα που τους αρέσουν, δηλαδή παιχνίδια, πράγματα που βλέπουν στις διαφημίσεις κι όχι εκείνα που έχουν πραγματικά ανάγκη. Είναι ευάλωτα, γιατί δεν έχουν αναπτύξει ακόμη την κρίση τους και τα φίλτρα που θα τους υποδείξουν τι είναι απαραίτητο και τι όχι. Βοηθάμε το παιδί να ξεχωρίσει τις έννοιες, πραγματικές ανάγκες από τη μία και επιθυμίες από την άλλη. Οι επιθυμίες δεν είναι κάτι κακό όταν αυτές μπαίνουν σε μια ζυγαριά.
Πώς να θέτει στόχους και να βάζει προτεραιότητες
Τι πιο σύνηθες από μία μακροσκελή λίστα αντικειμένων που ένα παιδί επιθυμεί να αγοράσει. Βοηθάμε το παιδί να βάλει σε μια σειρά τις επιθυμίες του και να διαλέξει με βάση κάποια κριτήρια ένα μόνο από όλα αυτά. Κινητό τηλέφωνο ή τάμπλετ; Ποιό σου χρειάζεται περισσότερο; Τα χρήματα δεν είναι ανεξάντλητα και θα πρέπει να αποφασίσει συνετά. Από τη στιγμή που ο στόχος θα τεθεί μην σπεύσετε να πάτε στο κατάστημα. Αφήστε το παιδί να συμβάλει κι εκείνο με ένα ποσό που θα καταφέρει να μαζέψει σιγά σιγά με την αποταμίευση. Στο τέλος θα νιώσει τόσο ικανό και υπερήφανο που τα κατάφερε.
Τι είναι η αποταμίευση
Είναι εύλογο τα παιδιά να αναρωτιούνται τι είναι η αποταμίευση και γιατί μας είναι χρήσιμη. Εξηγούμε με απλά λόγια τα θετικά που μας προσφέρει αυτή η συνήθεια. Η γενική ιδέα; “Αποταμίευση είναι να περιορίζουμε την κατανάλωση του σήμερα, για να μπορούμε να αντιμετωπίζουμε τις ανάγκες του αύριο”. Εκτός από το να μάθει το παιδί να διαχειρίζεται το χαρτζιλίκι του, να βάζει σε σειρά τις επιθυμίες του και να ξεχωρίζει τις πραγματικές ανάγκες θα πρέπει να μάθει και να αποταμιεύει. Αγοράστε έναν όμορφο κουμπαρά ή ακόμη καλύτερα φτιάξτε έναν μαζί! Δείτε τον δικό μας εδώ. Τα χρήματα που του δίνουν η γιαγιά κι ο παππούς στις γιορτές να τα χωρίζει ισόποσα στα δύο: τόσα για τον κουμπαρά και τόσα για το πορτοφολάκι μου. Αλλά και από το εβδομαδιαίο χαρτζιλίκι ότι μένει να μπαίνει κι αυτό στην άκρη. Φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι. Φανταστείτε μόνο τη χαρά ενός παιδιού όταν ανοίγει τον κουμπαρά του!
Γενναιοδωρία, ένα παράλληλο μάθημα
Επειδή δεν θέλετε το παιδί σας να γίνει ούτε υπερκαταναλωτικό, αλλά ούτε και τσιγγούνης, διδάξτε του παράλληλα την έννοια της προσφοράς και γενναιοδωρίας. Μια καλή αρχή προς αυτή την κατεύθυνση μπορεί να γίνει με την παρότρυνσή σας να δώσει τα παλιά του παιχνίδια. Αντί να καταχωνιάζει στο κουτί ένα παιχνίδι που δεν παίζει πια, πείτε του πόση χαρά θα δώσει σε ένα άλλο παιδί που το έχει ανάγκη. Μπορείτε ακόμη να βάλετε ένα επιπλέον σνακ στο τσαντάκι με το κολατσιό, για να το μοιραστεί με κάποιον συμμαθητή που ξέχασε το φαγητό του ή με απλά με τον φίλο του. Με τη γενναιοδωρία θα μάθει να εστιάζει όχι μόνο σε όσα του δίδονται αλλά και σε όσα δίνει. Θα καταλάβει ότι κάθε τέτοια πράξη δίνει μεγάλη χαρά και ικανοποίηση όχι μόνο σε αυτόν που γίνεται αποδέκτης της αλλά και σε αυτόν που την προσφέρει.
Μόνο αν προσεγγίσουμε σωστά την αποταμίευση και πάντα παράλληλα με το μάθημα της γενναιοδωρίας θα καταφέρουμε να μην μεταμορφωθεί από καλή συνήθεια σε φιλαργυρία, μιζέρια και τσιγκουνιά.
