Ως ειδική παιδαγωγός μιλάω συχνά με γονείς οι οποίοι ζητούν συμβουλές για το πώς μπορούν να βοηθήσουν το παιδί τους μέσα στο σπίτι και τί δραστηριότητες μπορούν να κάνουν μαζί του ώστε να αντιμετωπίσουν την δυσλεξία. Αρχικά, αυτό που πρέπει να διευκρινίσουμε είναι ότι δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις όπου σε χρόνο dt μπορούν να εξαλείψουν τα όποια μαθησιακά προβλήματα αντιμετωπίζει ένα παιδί. Ωστόσο, εάν οι γονείς εντάξουν στην καθημερινότητά τους μερικές δραστηριότητες είναι σίγουρο ότι αυτές θα συμβάλουν σημαντικά στην αντιμετώπιση της δυσλεξίας. Αυτό όμως που έχει περισσότερη σημασία είναι η υποστήριξη του παιδιού τόσο μέσα απο την οικογένεια όσο και μέσα απο το σχολείο.
Οι δυσκολίες των παιδιών με δυσλεξία στην τάξη
Τα παιδιά με δυσλεξία ήδη απο την πρώτη τάξη του δημοτικού δυσκολεύονται να ακολουθήσουν τους ρυθμούς της υπόλοιπης τάξης. Αυτό έχει ως επακόλουθο να αντιλαμβάνονται ότι μειονεκτούν μαθησιακά και να αρχίζουν να απογοητεύονται. Αν δεν έχει προηγηθεί κάποιου είδους διάγνωση και πρώιμη παρέμβαση δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο να γίνονται αντικείμενο αρνητικής κριτικής τόσο απο τους δασκάλους όσο και απο τους ίδιους τους γονείς. Έτσι, συχνά ακούγονται σχόλια, όπως «είναι ζωηρή», «συνέχεια χαζεύει», «είναι τεμπελάκος», «έχει αδιαφορία για το μάθημα» κ.ά. Όλο αυτό όμως το επικριτικό κλίμα που δημιουργείται δυστυχώς μεγαλώνει το πρόβλημα. Σταδιακά το παιδί βιώνει μια εσωτερική ένταση και μια συναισθηματική δυσφορία με αποτέλεσμα να πλήττεται η αυτοεκτίμησή του, αφού πιστεύει οτι εφόσον δεν τα καταφέρνει όπως οι συμμαθητές του τότε είναι ανίκανο. Το αποτέλεσμα αυτής της έντονης ψυχολογικής φόρτισης εκτός των άλλων επηρεάζει άμεσα και τη μάθηση, όπου μπορεί να οδηγήσει μέχρι και στην παραίτηση.
Για να νιώσει το παιδί με δυσλεξία ότι μπορεί να τα καταφέρει και να αποδεχτεί τη μαθησιακή του δυσκολία είναι απαραίτητο οι «σημαντικοί άλλοι» της ζωής του, δηλαδή οι γονείς και οι δάσκαλοί να το βοηθήσουν να ανταπεξέλθει στη σχολική ζωή ακολουθώντας τους δικούς του ρυθμούς και τις δικές του ανάγκες. Η υπομονή, ο σεβασμός, η θετική επιβράβευση και η εξατομικευμένη διδασκαλία είναι οι κυριότερες ψυχοπαιδαγωγικές ενέργειες του άμεσου περιβάλλοντος.
Ο ρόλος των γονέων
Όσον αφορά στους γονείς θα πρέπει να έχουν υπεύθυνη ενημέρωση σχετικά με τις δυσκολίες του παιδιού τους απο κάποιο κέντρο ειδικής αγωγής ή κάποιον ειδικό παιδαγωγό και να λάβουν ενεργό δράση για την αντιμετώπισή τους. Μέσα απο δημιουργικές δραστηριότητες με το παιδί θα εντοπίσουν τα θετικά σημεία και τις ανάγκες του ενώ παράλληλα θα χτίσουν μια ισορροπημένη συναισθηματική σχέση.
Δραστηριότητες για παιδιά και γονείς
Σε ένα πιο πρακτικό επίπεδο παρακάτω παρουσιάζουμε ορισμένες ευχάριστες δραστηριότητες και παιχνίδια που μπορούν να γίνουν στο σπίτι απο τους γονείς.
Για την ενίσχυση της λεπτής κινητικότητας οι δραστηριότητες που βοηθούν είναι για παράδειγμα το ζύμωμα ζυμαριού, η δημιουργία κολάζ χρησιμοποιώντας φακές, φασόλια κ.ά., το κούμπωμα των ρούχων, το δέσιμο των κορδονιών, διάφορα παζλ κ.ά.
Μία εύκολη και αποτελεσματική δραστηριότητα μέσω της οποίας ενισχύονται οι χωρο- χρονικές σχέσεις είναι το παιδί να περιγράφει στους γονείς πώς πέρασε την ημέρα του χρησιμοποιώντας συγκεκριμένες χρονικές λέξεις, όπως «ξύπνησα στις 7 το πρωί, μετά έφαγα πρωινό και στις 8 πήγα στο σχολείο… το απόγευμα στις 6 πήγα βόλτα…». Τέτοιου είδους αφηγήσεις μπορούν να γίνονται χρησιμοποιώντας, επίσης, τις μέρες της εβδομάδας ή τους μήνες. Ο σκοπός τους είναι να τηρείται η χρονική ακολουθία των γεγονότων. Παιχνίδια για την οργάνωση του χώρου μπορεί είναι το κουτσό, η τυφλόμυγα, ο κρυμμένος θησαυρός με εντολές κατεύθυνσης, τα αυτοκινητάκια και οι τροχονόμοι, το «κάνε ό, τι κάνω» ή αλλιώς «καθρέφτης» και άλλα παρόμοια.
Για την ενεργό συμμετοχή των μπαμπάδων μια καλή ιδέα είναι να αναλάβουν περισσότερο το κομμάτι που αφορά στα κινητικά παιχνίδια με το παιδί τους και με αυτό τον τρόπο θα ενισχυθεί το συναισθηματικό δέσιμο μεταξύ τους. Μερικές ιδέες για κινητικά παιχνίδια είναι το μπάσκετ, το ποδόσφαιρο, το βόλεϊ, οι ρακέτες κ.ά.
Η τεχνολογία αρωγός στην αντιμετώπιση της δυσλεξίας
Τέλος, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι σε θέματα δυσλεξίας και γενικότερα μαθησιακών δυσκολιών η τεχνολογία μπορεί να γίνει αρωγός στην αντιμετώπισή τους. Στην αγορά υπάρχει πληθώρα εκπαιδευτικών λογισμικών που μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στη μάθηση του παιδιού με δυσλεξία. Για παράδειγμα, το λογισμικό πρόβλεψης λέξεων δίνει την ευκαιρία στο παιδί να επιλέξει την κατάλληλη λέξη και να την χρησιμοποιήσει για την παραγωγή γραπτού λόγου. Επιπλέον, η χρήση των πολυμέσων (εικόνα και ήχος) συμβάλει στη μαθησιακή εξέλιξη του παιδιού. Αλλά ακόμη και το εργαλείο του επεξεργαστή κειμένου (Word) έχοντας στη διάθεσή του τη χρήση πολλών λειτουργιών δίνει την ευκαιρία της σύνταξης ενός κειμένου που μπορεί να διορθωθεί και να προσαρμοστεί απο το ίδιο το παιδί ανάλογα με τις ανάγκες του (π.χ. μέγεθος γραμμάτων και χρωμάτων, διόρθωση ορθογραφικών λέξεων κ.λπ.).
Η τεχνολογία μπορεί να απελευθερώσει το παιδί απο το άγχος, να το παρακινήσει να λειτουργήσει με ενεργητικό τρόπο, να του δώσει τον έλεγχο της μάθησης και εν τέλει να χτίσει τα θεμέλια της αυτοεκτίμησης και της αυτοπεποίθησης του.
Συμπερασματικά
Αυτό που έχει σημασία, λοιπόν, είναι να προσεγγίζουμε το παιδί με κατανόηση και αποδοχή και να είμαστε συνέχεια δίπλα του. Το βέβαιο είναι ότι ο χρόνος, η προσπάθεια και η αποδοχή θα αποφέρουν καρπούς.
Χριστίνα Ελένη Μπικιαροπούλου
M. Ed. Νηπιαγωγός, εξειδίκευση στην ειδική αγωγή
