Ασφάλεια
Διαβεβαιώστε τα ότι είναι ασφαλή, ότι δεν κινδυνεύουν πια. Μπορεί να χρειαστεί να το πείτε πολλές φορές, π.χ. τη νύχτα αν ξυπνούν από εφιάλτες.
Υπενθυμίστε τους ότι αυτό που συνέβη είναι ένα ασυνήθιστο γεγονός και ότι είστε μαζί τους και δεν θα τα αφήσετε μόνα.
Σταθερές ρουτίνες
Προσπαθήστε όσο είναι εφικτό να διατηρήσετε τις καθημερινές σας συνήθειες. Η ρουτίνα προσφέρει προβλεψιμότητα και ασφάλεια.
Βρείτε το κουράγιο να κάνετε κάτι ευχάριστο με το παιδί (π.χ. βόλτα σε παιδική χαρά, φίλους).
Ανάγκη ανάκτησης του ελέγχου
Εξηγήστε τους τι συνέβη με απλά λόγια και τι πρόκειται να συμβεί (π.χ. σκεφτόμαστε να μείνουμε εκεί κτλ).
Ελαχιστοποιήστε την αβεβαιότητα για το μέλλον.
Δώστε τους ελπίδες, μην πείτε όμως κάτι που δεν ισχύει.
Εκφράστε τους την αγάπη σας
Αγκαλιές, φιλιά, χάδια να προσφέρονται απλόχερα με τρόπο θετικό προς το παιδί (συμπεριλαμβάνεται το ελαφρύ μασάζ στην πλάτη ή τα πόδια) .
Πείτε τους πόσο πολύ τα αγαπάτε.
- Ό,τι νιώθουμε είναι μια φυσιολογική αντίδραση σε ένα ακραίο γεγονός
Εξηγήστε τους πως είναι φυσιολογικό να νιώθουν έτσι (φόβο, θυμό, θλίψη, αγωνία, σύγχυση), πως κι άλλα παιδιά νιώθουν το ίδιο μετά από κάτι τόσο οδυνηρό, ακόμα και μεγάλοι.
* Βοηθήστε το παιδί/έφηβο να βρει τις λέξεις να εκφραστεί
Δώστε την ευκαιρία στα παιδιά να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, προσπαθήστε να απαντήσετε στις ερωτήσεις τους.
Μερικά παιδιά/έφηβοι ελπίζουν πως οι άσχημες σκέψεις και εικόνες θα φύγουν αν κάνουν πως δεν συνέβη τίποτα. Προσπαθούν λοιπόν να αποφύγουν σκέψεις, συζητήσεις και συναισθήματα. Συνήθως αυτό δεν βοηθάει. Σκέψεις και εικόνες έρχονται στο μυαλό παρόλα αυτά. Προτρέψτε το παιδί να εκδηλωθεί, χωρίς ωστόσο να το πιέσετε.
Ίσως σε αυτό να βοηθήσει το να είστε κι εσείς ειλικρινής απέναντί τους για τα δικά σας συναισθήματα, ωστόσο το πώς θα τα εκφράσετε θα πρέπει να εναρμονίζεται με την ηλικία του κάθε παιδιού. Αποφύγετε ακραίες αντιδράσεις από την πλευρά σας, τα παιδιά θέλουν να βλέπουν τους γονείς τους πιο ψύχραιμους από τα ίδια (προφανώς αυτό δεν είναι εφικτό τη στιγμή που μια τραγωδία εξελίσσεται).
Μην πιέσετε το παιδί/έφηβο να περιγράψει τα γεγονότα αν δεν επιθυμεί να το κάνει από μόνο του. Αν θέλει να τα διηγηθεί μην το αποθαρρύνετε.
Μην εκθέσετε το παιδί/έφηβο σε δημοσιογράφους.
Ενοχές
Διαβεβαιώστε το ότι δεν φταίει αυτό γι’ αυτό που συνέβη. Ότι δεν συνέβησαν όλα αυτά επειδή ήταν κακό παιδί (π.χ. ότι το τιμώρησε ο Θεός). Πρόκειται για σκέψεις που μερικά παιδιά μπορεί να κάνουν ακόμα κι αν δεν τις εκφράσουν με λόγια.
Πείτε του ότι δεν μπορούσε να κάνει τίποτα για να σώσει τον/την …
Προσπαθήστε να το πείσετε γι’ αυτό με επιχειρήματα.
