Η πειθαρχία είναι ένα θέμα που απασχολεί τους γονείς, γιατί πολλές φορές βρίσκονται αντιμέτωποι με τις αταξίες των παιδιών τους, τη ριψοκίνδυνη συμπεριφορά τους και την, πολλές φορές, περιορισμένη συνεργασία τους. Ένα πολύ συχνό ερώτημα των γονιών είναι: «Πώς να μάθω το παιδί μου να πειθαρχεί;». Για να απαντήσουμε το ερώτημα, πρέπει καταρχή, να οριοθετήσουμε την πειθαρχία. Σίγουρα, με τον όρο αυτό δεν εννοούμε την «υποταγή στον ανώτερο». Εννοούμε την ενσυνείδητη, την εσωτερική πειθαρχία, δηλαδή την υπακοή των παιδιών σε αρχές και κανόνες, με τη θέλησή τους.
Η πειθαρχία δεν επιβάλλεται αλλά μαθαίνεται
Γενικά, αγαπητοί μου γονείς, η πειθαρχία δεν είναι κάτι που δίνεται με μια συνταγή, κάτι μαγικό. Είναι μια διαδικασία, η οποία προκύπτει μέσα από τη διαχρονική σχέση μας με τα παιδιά μας. Η πειθαρχία πρέπει να πηγάζει μέσα από την όλη σχέση γονιού και παιδιού και να είναι στηριγμένη στην αγάπη και στην εμπιστοσύνη, όχι στον εκφοβισμό και στη λήψη ή έστω την απειλή για λήψη υπερβολικών και αδικαιολόγητων τιμωρητικών μέτρων. Όταν το παιδί μεγαλώνει μέσα σε ένα περιβάλλον αλληλοκατανόησης, σεβασμού και επικοινωνίας τότε να είστε σίγουροι ότι το παιδί μαθαίνει να σας ακούει και να δέχεται τους κανόνες. Η πειθαρχία δεν είναι κάτι που επιβάλλεται, είναι κάτι που μαθαίνεται. Μαθαίνουμε το παιδί μας να υπακούει, όχι με αυστηρούς κανόνες και αναποτελεσματικές τιμωρίες. Αποφεύγουμε τις υπερβολικές επικρίσεις και τις αδιάκριτες παρατηρήσεις. Τα «όχι» και τα «πρέπει» τα στηρίζουμε σε κάποια λογική αιτία και τα συνοδεύουμε με πάντοτε με παραδείγματα.
Όσο πιο νωρίς τόσο το καλύτερο
Μαθαίνουμε το παιδί μας αρχίζοντας από πολύ νωρίς, περίπου στην ηλικία του ενός έτους. Αυτή είναι η πιο καταληλλη περίοδος της ζωής του, για να βάλετε τα πρώτα θεμέλεια της πειθαρχίας. Να αρχίσει το παιδί να μαθαίνει την έννοια του «όχι» και να αρχίσει να καταλαβαίνει ότι δεν μπορούν όλες του οι επιθυμίες να ικανοποιούνται.Σιγά- σιγά το παιδί καταλαβαίνει ότι κάποια πράγματα επιτρέπονται και κάποια απαγορεύονται και ότι τα «δεν» έχουν συγκεκριμένη αιτιολογία, άμεσα συνδεδεμένη με το παρόν και κυρίως το μέλλον του.
Βασικές αρχές της πειθαρχίας
• Να είστε σταθεροί και συνεπείς
• Να κρατάτε τις υποσχέσεις σας
• Όταν λέτε «όχι» να το εννοείτε. Να είστε σταθεροί στα «όχι»: Ότι απαγορεύεται σήμερα, απαγορεύεται και αύριο.
• Τα πολλά όχι δεν ωφελούν. Χάνουν την αποτελεσματικότητά τους.
• Άν αρνηθείτε κάτι στο παιδί σας, προσφέρετέ του μια εναλλακτική λύση.
• Παράδειγμα: «Δεν επιτρέπεται να παίζει μπάλα στο σπίτι, μπορεί όμως να παίζει στην αυλή ή στο πάρκο».
• ΟΙ επικρίσεις σας πρέπει να στρέφονται στην πράξη ή στη συμπεριφορά, όχι προς το ίδιο το παιδί. Αποφύγετε να τους βάζετε «ταμπέλλες».
• Παράδειγμα: «Δεν σκαρφαλώνουμε στον καναπέ της γιαγιάς», αντί «σταμάτα να είσαι ενοχλητικός».
• Χρησιμοποιούμε τη συνέπεια αντί την τιμωρία.
Έτσι λοιπόν, τίθεται το ερώτημα, ποια η διαφορά της συνέπειας από την τιμωρία. Η συνέπεια εμπεριέχει σεβασμό και αναγνώριση των δικαιωμάτων του παιδιού. Πρέπει να είναι συνδεδεμένη με τη συμπεριφορά του παιδιού και να είναι άμεση, όχι να δίνεται ώρες ή μέρες μετά. Η αμεσότητα βοηθά το παιδί να καταλάβει τη συνέπεια. Επίσης, η συνέπεια τού δίνει την ευκαιρία να επιλέξει. Για παράδειγμα: «Αν δεν διαβάσεις θα έχεις λιγότερο χρόνο για παιχνίδι».Η τιμωρία είναι επιβολή εξουσίας, πολλές φορές μάλιστα εμπεριέχει διάφορες μορφές βίας, όπως σωματική, λεκτική ή ψυχολογική. Τα παιδιά που «τιμωρούντα», σπάνια σέβονται τους γονείς τους και όσο μεγαλώνουν αρχίζουν τις έντονες λεκτικές και κάποτε σωματικές προστριβές με τους γονείς τους.
• Να υπάρχει συνεννόηση και να ακολουθείται η ίδια τακτική διαπαιδαγώγησης από τους δύο γονείς.
• Ο ένας γονιός δεν πρέπει να αναιρεί τον άλλο μπροστά στο παιδί. Εάν υπάρχουν διαφωνίες θα πρέπει να συζητηθούν μακριά του.
• Όταν κάνετε λάθος, να το αναγνωρίζετε και να ζητάτε συγνώμη.
• Δώστε ευκαιρία στο παιδί σας να εκφράσει τα συναισθήματά του.
• Να είστε ειλικρινείς με τα παιδιά.
• Ασχοληθείτε μαζί τους. Κάντε πράγματα μαζί, διασκεδάστε, δημιουργείστε, κουβεντιάστε.
• Ενδυναμώστε τα, δείχνοντάς τους εμπιστοσύνη, δίνοντάς τους ευκαιρίες για πρωτοβουλία, προσφέροντάς τους επιλογές και, προπαντός, σεβόμενοι τις επιθυμίες τους. Σεβασμός των επιθυμιών των παιδιών, δεν σημαίνει βέβαια ότι τα αφήνουμε να κάνουν ότι θέλουν.
Γενικά, στην οικογένεια πρέπει να συνυπάρχουν όρια και κανόνες από τη μια, αλλά και σεβασμός από την άλλη.
