Ο Σελεστέν Φρενέ (Célestin Freinet, 15 Οκτωβρίου 1896 – 8 Οκτωβρίου 1966 ) ήταν Γάλλος παιδαγωγός και πρωτοπόρος μεταρρυθμιστής στο χώρο της εκπαίδευσης.
Η εμπειρία του από τα σχολικά του χρόνια υπήρξε γι’ αυτόν ιδιαίτερα δυσάρεστη, πράγμα που δείχνει να τον επηρέασε βαθιά στις μετέπειτα μεθόδους διδασκαλίας του. Το 1915 ενώ υπηρετούσε στον γαλλικό στρατό, υπέστη ένα σοβαρό τραύμα στον πνεύμονα, γεγονός που τον ώθησε να γίνει ένας αφοσιωμένος ειρηνιστής.
Το 1923 ο Φρενέ αγόρασε ένα τυπογραφικό μηχάνημα με στόχο να βοηθηθεί στη διδασκαλία, μιας και το τραύμα του τον δυσκόλευε αρκετά. Σιγά – σιγά όμως υπήρξε γι’ αυτόν ένα πολύτιμο εργαλείο τόσο για να κεντρίσει το ενδιαφέρον των μαθητών του, όσο και για να αρχίσει να δημιουργείται δειλά – δειλά το πρώτο σχολικό τυπογραφείο. Έτσι αρχίζουν να τυπώνονται τα πρώτα κείμενα και οι πρώτες σχολικές εφημερίδες. Με τον τρόπο αυτό εμφυσά στα παιδιά το ομαδικό πνεύμα και τη συνεργασία καθώς προτείνουν θέματα, τα συντάσσουν τα επεξεργάζονται ως ομάδα και το τελικό αποτέλεσμα είναι πάντα το απότοκο συνεργασίας και ομαδικής προσπάθειας.
Η αίθουσα του σχολείου δεν θα εγκλωβίσει τον ίδιο και τους μαθητές του, οι οποίοι συχνά θα την εγκαταλείπουν για να κυνηγούν τη γνώση στη φύση. Ένας άλλος ελεύθερος και ανεμπόδιστος τρόπος διδασκαλίας και γνώσης είχε αρχίσει να δημιουργείται με καταπληκτικά αποτελέσματα.
Οι εφημερίδες της τάξης και το πρότυπο τυπογραφείο θα αποτελέσουν έμπνευση και για άλλα σχολεία. Τα παιδιά ανταλλάσσουν εφημερίδες, κείμενα και εμπειρίες με τα σχολεία αυτά, και τα σχολικά κείμενα θα πληθύνουν σε τέτοιο βαθμό που τελικά θα αντικαταστήσουν μέρος των επίσημων σχολικών βιβλίων.
Παράλληλα, ο κινηματογράφος παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στο σχολείο του όχι μόνο ως μέσο μάθησης αλλά και αισθητικής καλλιέργειας και γνώσης. Τα παιδιά αρχίζουν να χρησιμοποιούν την εικόνα και με τη βοήθεια μιας κινηματογραφικής μηχανής, ξεκινούν να κινηματογραφούν στιγμιότυπα της σχολικής τους ζωής εντός και κυρίως εκτός της σχολικής αίθουσας και να ανταλλάσσουν τις εμπειρίες τους με παιδιά άλλων σχολείων, καλλιεργώντας ακόμα περισσότερο το ενδιαφέρον τους και την κοινωνικοποίησή τους.
Ο Φρενέ δημιούργησε το συνδικαλιστικό όργανο των εκπαιδευτικών CEL (Coopérative de l’Enseignement Laïc) το 1924 από το οποίο άνθισε το γαλλικό κίνημα των εκπαιδευτικών, «Κίνημα του Μοντέρνου Σχολείου» (Mouvement de l’École Moderne). Ο στόχος της CEL ήταν να αλλάξει εκ των έσω τη δημόσια εκπαίδευση με τη συνεργασία των εκπαιδευτικών. Οι μέθοδοι διδασκαλίας του Φρενέ όμως όπως ήταν φυσικό ήταν σε αντίθεση με την επίσημη πολιτική του Εθνικού Συμβουλίου Εκπαίδευσης και τα ασφυκτικά όρια που θέλουν με κάθε τρόπο οι αρχές να κινείται η εκπαίδευση. Έτσι το 1935 παραιτείται και ξεκινά το δικό του σχολείο στο Vence.
Η βάση της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης την οποία πρότεινε ήταν η συνεργατική μάθηση, η χρήση του περιβάλλοντος και της τεχνολογίας, αλλά και η βάση των πραγματικών εμπειριών ως εργαλεία αύξησης του ενδιαφέροντος, η παιδαγωγική της εργασίας στην οποία οι μαθητές ενθαρρύνονται να κατασκευάζουν προϊόντα ή να πραγματοποιούν υπηρεσίες αλλά και η συναπόφαση και η δημοκρατική διοίκηση στην οποία οι μαθητές εξασκούνται για να αναλαμβάνουν την ευθύνη για την εργασία τους και την κοινότητά τους. Κυρίως όμως ο Φρενέ πίστευε σε ένα άλλο σχολείο στο οποίο κάθε παιδί θα αντιμετωπίζεται σαν μια ξεχωριστή προσωπικότητα, θα μπορεί να εκφράζεται ελεύθερα και η παιδεία δεν θα είναι αποκομμένη από την κοινωνική πραγματικότητα, ενώ ο ρόλος του εκπαιδευτικού θα στοχεύει κυρίως στο να βοηθήσει τα παιδιά να βρουν μόνα τους το δρόμο της γνώσης.
Το 1964, ο Φρενέ συνέταξε τις παιδαγωγικές σταθερές τις οποίες πρότεινε ώστε να μπορούν οι εκπαιδευτικοί να αξιολογούν τις πρακτικές διδασκαλίας τους σε σχέση με τις βασικές αξίες του και να μπορούν έτσι να έχουν μια εκτίμηση για την καλύτερη πορεία που πρέπει να ακολουθήσουν.
Το έργο και το όραμά του συνεχίζει στο όνομα της «Παιδαγωγικής του Φρενέ» ή του «Κινήματος του Μοντέρνου Σχολείου», τα οποία εφαρμόζονται σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο. Η Ταξινόμηση του Φρενέ (Η οργάνωση των πάντων) χρησιμοποιείται σε βιβλιοθήκες ορισμένων δημοτικών σχολείων.
Το Κίνημα του Μοντέρνου Σχολείου, έχει γίνει ένα διεθνές δίκτυο από εκπαιδευτικούς και σχολεία. Το 1957, η Διεθνής Ομοσπονδία του Κινήματος του Μοντέρνου Σχολείου (FINEM), ιδρύθηκε για να οργανώσει εθνικές ομάδες σε όλο τον κόσμο. Οργανώνουν ένα διεθνές συνέδριο κάθε δύο χρόνια για τον συντονισμό των εργασιών και την ανταλλαγή ιδεών.
Στην Ελλάδα το όραμα και την εκπαιδευτική μέθοδο Φρενέ προωθούν το Δίκτυο Συνεργατικών Σχολείων με την Παιδαγωγική Freinet το Σκασιαρχείο – Πειραματικοί ψηλαφισμοί για ένα σχολείο της κοινότητας και άλλες εκπαιδευτικές ομάδες.
Η ταινία «Ο δάσκαλος που άφηνε τα παιδιά να ονειρεύονται» (Daniel Losset , 2007) είναι μια από τις ταινίες που περιγράφουν γλαφυρά τη ζωή και το όραμα του Σελεστέν Φρενέ.
