Τι σημαίνει ασφάλεια για τον καθένα από εμάς και κατ’ επέκταση για ένα μικρό παιδί; Σίγουρα η γνώση του ότι υπάρχει μία στέγη, ένα πιάτο φαΐ και ένα κρεβάτι για ξεκούραση και ύπνο, συντελούν στο πρωταρχικό βίωμα της ασφάλειας. Να γνωρίζει, δηλαδή, το παιδί ότι οι ζωτικές του ανάγκες είναι καλυμμένες πριν καν τις αναζητήσει.
Πέρα από τα βασικά αυτά στοιχεία της ασφάλειας, είναι σημαντικό να βιώνει το παιδί μία σταθερότητα και ηρεμία στη ζωή του, αλλά και να περιστοιχίζεται από ανθρώπους που του δείχνουν αγάπη και αποδοχή άνευ όρων, ανεξάρτητα από το τι καταφέρνει αλλά μόνο και μόνο επειδή υπάρχει, επειδή είναι ένα μοναδικό, αξιαγάπητο πλάσμα. Όλα αυτά συμβάλλουν στο να εγκαθιδρυθεί στα παιδιά συναισθηματική και ψυχική ισορροπία.
Πώς θα βοηθήσετε τα παιδιά να νιώθουν ασφαλή:
- Καθιερώστε μία ρουτίνα στις καθημερινές σας δραστηριότητες είτε πρόκειται για βρεφάκια είτε για παιδιά του Δημοτικού. Καλό είναι να υπάρχει σταθερότητα στα πρόσωπα φροντίδας, στα ωράρια που ακολουθείτε και στα διάφορα μέρη που περνάτε τον χρόνο σας. Είναι σημαντικό, δηλαδή, να γνωρίζει το παιδί ότι π.χ. στο σχολείο το πηγαίνει η μαμά, το παραλαμβάνει η γιαγιά, τα απογεύματα θα περάσει τον χρόνο του στην παιδική χαρά με τον μπαμπά και πριν κοιμηθεί θα διαβάσει δύο παραμυθάκια με την μαμά.
- Ενημερώστε εγκαίρως (π.χ. το βράδυ της προηγούμενης ή το πρωί της ίδιας μέρας) για τις μικρές αλλαγές που πρόκειται να συμβούν στο καθημερινό πρόγραμμα, π.χ. η μαμά θα πρέπει να επισκεφτεί έναν γιατρό και γι’ αυτό για αύριο μόνο θα παραλάβει το παιδί ο μπαμπάς από το σχολείο ή το μεσημεριανό θα το φάει στο σπίτι της γιαγιάς γιατί η μαμά και ο μπαμπάς θα βρίσκονται σε μια δουλειά.
- Ενημερώστε εκ των προτέρων για μεγάλες αλλαγές που πρόκειται να συμβούν (π.χ. «η μαμά θα μπει στο νοσοκομείο για να γεννήσει το αδερφάκι σου», «θα αλλάξουμε σπίτι, θα μείνουμε σε ένα μεγαλύτερο που θα έχεις το δικό σου δωμάτιο», «η γιαγιά από δω και πέρα θα μένει μαζί μας», «η μαμά θα ξεκινήσει να δουλεύει και θα λείπει 5 ώρες τα πρωινά κι εσύ εκείνο το χρονικό διάστημα θα είσαι στο σπίτι της γιαγιάς» κ.ο.κ.) Η ενημέρωση αυτή χρειάζεται να γίνεται ανεξάρτητα από τις ηλικίες των παιδιών · ακόμα κι ένα μωρό χρειάζεται να γνωρίζει, ακόμα κι αν δεν μπορεί να κατανοήσει ακριβώς το νόημα των λεγόμενών σας, ότι θα πραγματοποιηθεί κάποια αλλαγή στην καθημερινότητά του, στο πρόγραμμά του ή στα βασικά πρόσωπα φροντίδας. Όταν, μάλιστα, είναι σε θέση να επικοινωνήσει, μπορείτε να το ενθαρρύνετε να εκφράσει τις σκέψεις του και τα συναισθήματά του για την επερχόμενη αλλαγή. Στην ανακοίνωση των σημαντικών αλλαγών, μπορούν να βοηθήσουν και παραμυθάκια ποικίλης θεματολογίας.
- Όταν βάζετε τα παιδιά για ύπνο, συζητήστε για το πρόγραμμα της επόμενης ημέρας, ακόμα κι αν αυτό είναι ακριβώς ίδιο με την μέρα που πέρασε. Η γνώση του «τι θα συμβεί αύριο», βοηθάει τα παιδιά να αφεθούν πιο ήρεμα και γαλήνια στην αγκαλιά του Μορφέα. Αυτή η τεχνική είναι ιδιαίτερα βοηθητική και για τα παιδιά που φοβούνται την νύχτα και δεν θέλουν να τελειώσει το παιχνίδι και η μέρα τους.
Τα παιδιά που βιώνουν την ασφάλεια σε όλες τις πτυχές της ζωής τους, είναι πιο χαρούμενα, συναισθηματικά και ψυχικά υγιή και προσαρμόζονται πιο εύκολα σε όποια αλλαγή προκύπτει στην ζωή τους. Τα παιδιά που νιώθουν ασφάλεια ζώντας μέσα σε ένα γνωστό και σταθερό περιβάλλουν, ανθίζουν, πιστεύουν στις δυνάμεις τους, ανοίγουν τα φτερά τους και εξελίσσονται · γιατί η ασφάλεια βιώνεται πρώτα εσωτερικά και μετά εξωτερικά και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους πυλώνες στην εξέλιξη και διαμόρφωση της προσωπικότητας του ατόμου.
Νίκη Λιώτη, Ψυχολόγος, Συστημική – Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια
