Για τα παιδιά που δεν μπόρεσαν ποτέ να ακουστούν…
Για την εποχή που χαρακτηρίζεται ονειροκτόνα, για τα ανθρώπινα δικαιώματα που συνθλίβονται καθημερινά και για την παθητική ανοχή όλων μίλησε η Όλγα Θεμελή, Επίκουρη Καθηγήτρια Εγκληματολογικής Ψυχολογίας, στη διάλεξη που έδωσε στον Κοινωνικό Χώρο με θέμα «“Γίνε εσύ η αλλαγή που θέλεις να δεις στον κόσμο”: Μύθοι και αλήθειες για τη βία».
Οι συμπολίτες μας που παρακολούθησαν τη διάλεξη με ανήσυχο πνεύμα και ουσιαστικό ενδιαφέρον συμφώνησαν πως το πρόβλημα του καιρού μας και της κοινωνίας μας είναι πρωτίστως ανθρωπιστικό. Ορισμένες από τις ενδιαφέρουσες σκέψεις της κ. Θεμελή παραθέτουμε εδώ:
Η Ελλάδα βιώνει πρωτόγνωρες καταστάσεις. Οι συλλήψεις ήταν κάτι απλό. Θα μπορούσαν να είχαν γίνει νωρίτερα. Όταν σφαγιάστηκε ο Πακιστανός στα Πετράλωνα, αρχές του 2013, ή αν ασχολούνταν οι αρχές με τα πτώματα αλλοδαπών που βρίσκονται στις χωματερές ή στους κάδους.
Βλέπουμε όμως ότι η ανθρώπινη αξία κατά περίσταση αξιολογείται, κατά περίσταση υπάρχουν και διώξεις. Ο ρατσισμός δεν είναι ένα κτίριο που απλά κατεδαφίζεις και εκεί χτίζεις ένα πάρκο, που θα ανθίσει. Είναι κάτι βαθύτερο.
Εξαρθρώνεις αυτή την οργάνωση και συνεχίζεις να έχεις μια πολιτική αποκλεισμού των αλλοδαπών;
Ο στόχος είναι η εξάρθρωση μιας νεοναζιστικής οργάνωσης; Πώς θα μπορέσουμε να ισορροπήσουμε ηθικά μεταξύ των πράξεων και των δράσεων;
Φανταστείτε μια κοινωνία που καταβάλει προσπάθεια να εξαρθρώσει την οργάνωση αυτή και από την άλλη συνεχίζει να μην κτίζει τζαμί, να εξακολουθεί να κλείνει τα μάτια στα θέματα ιθαγένειας. Και μια κοινωνία, μάλιστα, που μέχρι σήμερα δεν ήθελε αντιρατσιστικό νόμο.
Στο ποινικό δίκαιο δεν τιμωρείται μόνο η πράξη. Τιμωρείται η αδράνεια, η παραμέληση, η παράλειψη. Εισπράττουμε ακριβώς τις συμπεριφορές μας και την ανοχή μας. Δεν κάνουμε αυτό που οφείλαμε να κάνουμε ως πολίτες. Ήταν αναμενόμενη αυτή η κατάσταση και δε θα είναι εύκολο να απεμπλακούμε από αυτή.
Όποτε οι συνταγματικές και οι οικουμενικές αρχές υποχωρούν, μέσα από τα ρήγματα υποχώρησης βρίσκουν πρόσφορο έδαφος και μεγαλώνουν μορφές βίας, που με βία επιβάλλουν τη δική τους ιδεολογία. Οι ρίζες είναι βαθιές και τα ρήγματα επίσης.
Αυτό είναι το τρομακτικό. Δεν μπορούν να ασκηθούν βασικά θεμελιώδη δικαιώματα. Δεν υπάρχει ισότιμη ευκαιρία στην υγεία, την ασφάλιση, την παιδεία, την εργασία.
Δεν υπάρχει ένα υγιές κράτους δικαίου. Όσο υποχωρεί το κράτος δικαίου και πρόνοιας τόσο αυξάνει η βία και το κράτος καταστολής. Αυτό εκμεταλλεύτηκε η Χρυσή Αυγή: ένα κράτος τρομακτικά ανοχικό το οποίο δεν μπόρεσε με τα ισχυρά όπλα που έχει η δημοκρατία, να αντισταθεί.
Από τις αποκαλύψεις που έχουν γίνει μέχρι στιγμής ένα ζητούμενο είναι η στρατολόγηση των ανηλίκων που εκμεταλλεύτηκε και χρησιμοποίησε η Χρυσή Αυγή. Και το βαθύτερο πρόβλημα της επανένταξης και του διεξόδου αυτών που εγκλωβίστηκαν ή προσηλυτίστηκαν δε λύθηκε με τις συλλήψεις ούτε για τα παιδιά ούτε και για τους γονείς.
Το ζήτημα αυτό δεν αφορά μόνο στην οικογένεια (που θέλει βοήθεια) ή τη γειτονιά. Αφορά στους θεσμούς, το σχολείο, την κοινωνία, την πολιτεία.
Προφανώς κάτι δεν έχει πάει καλά. Για την αιτιολόγηση τέτοιων φαινομένων δεν μπορείς να πεις ότι υπάρχει ένα αίτιο. Πολλά δεν έχουν πάει καλά.
Τα παιδιά όταν δεν έχουν αξίες πάνω στις οποίες μπορούν να πατήσουν, είναι επιρρεπή και ευάλωτα σε οποιονδήποτε τους τάζει δύναμη, ταυτότητα, κύρος και εξουσία.
Τα παιδιά αυτά ζουν σε μια βίαιη κοινωνία και βιώνουν μια εντελώς διαφορετική μορφή από αυτές που μέχρι τώρα είχαμε συνηθίσει και οδηγούνται και τα ίδια στη βία. Βία είναι το τέλος ενός διαλόγου, αυτά τα παιδιά δεν μπόρεσαν ποτέ να ακουστούν.
Είναι παιδιά στα οποία ποτέ δε δόθηκε καμία ευκαιρία και η βία απλά έχει μια άλλη γλώσσα, την οποία οφείλεις να αποκρυπτογραφήσεις και να αντιμιλήσεις, διότι αν την περιθωριοποίησεις, εισπράττεις αυτό που έγινε».
Πρόκειται για παιδιά που αντιμετωπίζουν πολλά κοινωνικά προβλήματα και ζητήματα ταυτότητας και επιδιώκουν την απόκτηση μιας ταυτότητας από τέτοιου είδους συναλλαγές.
Ο πυρήνας της οικογένειας φαίνεται να καταρρέει , ο πυλώνας του σχολείου το ίδιο, τα παιδιά ζουν σε μια ονειροκτόνα εποχή ειδικά οι έφηβοι, παρακολουθούν ένα σχολείο το οποίο τους είναι δυσβάστακτο.
Πραγματικά είναι ένα σχολείο άκαμπτο, ισοπεδωτικό δεν έχουν πολλές δυνατότητες να αναπτύξουν την προσωπικότητά τους, την ιδεολογία τους, τις δυνατότητες τους, είναι ένα σχολείο της ανορεξίας και της αμάθειας.
Δεν έχουν πολλές δυνατότητες να αναπτύξουν μια ψυχική ανθεκτικότητα απέναντι σε όλα αυτά και αυτή η ψυχική ανθεκτικότητα αναπτύσσεται μέσω της αυτογνωσίας και της αυτορρύθμισης, μέσω μιας ψυχικής αγωγής.
Δεν έχουμε ένα σχολείο που προάγει αυτό που λέμε πολιτική του πολιτισμού και του ουμανισμού. Διότι στη κοινωνία όπου ζουν οιμαθητές, ο ρατσισμός όχι απλά υποβόσκει αλλά κυριαρχεί στη ζωή τους. Και το σχολείο δε διδάσκει τις βασικές έννοιες του διαφωτισμού: αδελφότης, ισότητα, δικαιοσύνη».
Τα παιδιά πρέπει να βρουν ένα κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο θα αισθανθούν ασφαλή και θα μπορέσουν να αναδείξουν τα θετικά στοιχεία της προσωπικότητας τους. Έχουν το δικό τους πολύτιμο υλικό, όμως σε μια κοινωνία με ιδεολογικές αντιφάσεις τελούν υπό σύγχυση αξιών. Ο αξιακός κώδικας έχει μετατοπιστεί από το εμείς στο εγώ.
Τα παιδιά θα πρέπει να ζήσουν σε ένα πλαίσιο συμφωνίας. Θα πρέπει να τους δώσουμε να καταλάβουν ότι και ηθικά αυτή η κοινωνία είναι συνεπής. Δεν αρκεί η καταστολή, θα πρέπει να υπάρχει μια συνέπεια με την πολιτική της. Συνέπεια σε αυτό που λέμε και αυτό που κάνουμε. Δυστυχώς τελούμε σε μια κατάσταση παθητικής ανοχής.
