Οι σοβαρές ευθύνες αυτού του ρόλου κάνουν πολλούς γονείς να πιστέψουν ότι τα λάθη απαγορεύονται, ότι οφείλουν να γνωρίζουν και να πράττουν κάθε φορά το σωστό, διατηρώντας με αυτό τον τρόπο ακλόνητη την εικόνα του «σοφού» και «τέλειου» στα μάτια των παιδιών τους.
Κάθε γονέας σε σύγκριση με τα παιδιά του είναι πάντα πιο έμπειρος, πιο ικανός, πιο δυνατός λόγω της ηλικίας του. Στα πλαίσια μάλιστα του γονικού του ρόλου καλείται να καθοδηγήσει, να διδάξει και να προστατεύσει τα παιδιά του και να τους δώσει όλα εκείνα τα εφόδια που θα τα βοηθήσουν να απολαύσουν μια γεμάτη ζωή. Οι σοβαρές ευθύνες αυτού του ρόλου κάνουν πολλούς γονείς να πιστέψουν ότι τα λάθη απαγορεύονται, ότι οφείλουν να γνωρίζουν και να πράττουν κάθε φορά το σωστό, διατηρώντας με αυτό τον τρόπο ακλόνητη την εικόνα του «σοφού» και «τέλειου» στα μάτια των παιδιών τους. Μια τέτοια πεποίθηση όχι μόνο είναι ουτοπική αλλά μπορεί να αποδειχθεί και εξαιρετικά επιζήμια τόσο για τους ίδιους τους γονείς όσο και για τα παιδιά.
Κανένας γονιός δεν είχε εμπειρία αυτού του ρόλου πριν αποκτήσει παιδιά, συνεπώς για κάθε γονιό η ανατροφή των παιδιών του μοιάζει με ένα καθημερινό πρωτοποριακό πείραμα και μολονότι πολλά βιβλία έχουν γραφτεί για την «σωστή» ανατροφή των παιδιών σε κανένα από αυτά δεν μπορεί κάποιος αναγνώστης να βρει τις έτοιμες απαντήσεις για τις συγκριμένες προκλήσεις που του θέτει το δικό του μοναδικό και ανεπανάληπτο παιδί.
Αναγνωρίζοντας αυτές τις συνθήκες θα μπορούσαμε να πούμε πως κάθε γονιός όχι απλά επιτρέπεται αλλά επιβάλλεται να τολμάει να κάνει και λάθη σε σχέση με τα παιδιά του και εις γνώσιν των παιδιών του. Φυσικά λέγοντας αυτό δεν θέλουμε να ενθαρρύνουμε μια αδικαιολόγητα χαλαρή αίσθηση της ευθύνης που ενέχει ο ρόλος του γονιού, ούτε ισχυριζόμαστε ότι οι σοβαρές παραλήψεις εκ μέρους ενός γονιού δεν έχουν εξίσου σοβαρές επιπτώσεις στην εξέλιξη των παιδιών του. Ωστόσο πιστεύουμε ότι μικρές καθημερινές αστοχίες όπως η αθέτηση μιας υπόσχεσης ή η προς στιγμήν ανεπαρκής ανταπόκριση σε κάποια ανάγκη του παιδιού είναι αναμενόμενες και αν αντιμετωπιστούν σωστά μπορεί όχι μόνο να μην βλάψουν άλλα αντίθετα να ωφελήσουν την υγιή εξέλιξη του παιδιού. Για να συμβεί αυτό όμως χρειάζεται:
1. Να αναγνωρίζονται τα λάθη
Την επόμενη φορά λοιπόν που θα νιώσετε ότι κάνετε κάποιο λάθος μην διστάσετε να αναγνωρίσετε μπροστά στον εαυτό σας και στο παιδί σας ότι πράγματι σφάλατε. Αυτή η γενναία παραδοχή όχι απλώς δεν πρόκειται να βλάψει το κύρος σας στα μάτια του παιδιού ή να αλλοιώσει τη μεταξύ σας σχέση αλλά αντίθετα θα ενισχύσει την σχέση σας. Θα δώσει στο παιδί την άνεση που χρειάζεται για να πειραματιστεί και να κάνει τα δικά του αναγκαία λάθη, χωρίς να διαλύεται ψυχικά, αφού θα ξέρει ότι οι αποτυχίες συμβαίνουν ακόμα και σε σοφότερους και ισχυρότερους. Επίσης θα του δώσει την ελευθερία να απευθύνεται σε εσάς όταν αστοχεί ή δυσκολεύεται και χρειάζεται την βοήθεια σας, χωρίς να νιώθει φόβο ή ενοχή όταν χρειάζεται να αναγνωρίσει μπροστά σας τα λάθη του γιατί θα έχει βιώσει αυτή τη διαδικασία ως αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης ζωής.
2. Να αντιμετωπίζονται τα λάθη με ευθύνη αλλά χωρίς ενοχή
Αφού κανείς αναγνωρίσει ότι υπέπεσε σε κάποιο λάθος έχει μεγάλη σημασία η στάση που θα αποφασίσει να κρατήσει απέναντι στο γεγονός. Αν κυριαρχήσουν οι ενοχές τότε πιθανότατα θα ακολουθήσουν καινούρια λάθη στην προσπάθεια συγκάλυψης του προηγούμενου ή σπασμωδικής και απερίσκεπτης απαλοιφής των συνεπειών του. Πιο συγκεκριμένα το συναίσθημα της ενοχής εδράζεται στην κρυφή προσδοκία μας να είμαστε τέλειοι και αλάνθαστοι. Όσο προσδοκούμε κάτι τέτοιο από τον εαυτό μας αντιδρούμε με ενοχές και σκληρή αυτοτιμωρία σε κάθε αστοχία μας, επειδή ακριβώς διαψεύδει αυτή την προσδοκία. Αντίθετα , όταν έχουμε αποδεχτεί τις ατέλειές μας , μπορούμε να αντικρίσουμε με ψυχραιμία τα λάθη μας, να αποδεχτούμε την ευθύνη μας για αυτά, χωρίς να γινόμαστε υπερβολικά σκληροί με τον εαυτό μας και να προσπαθήσουμε να επανορθώσουμε τις συνέπειες τους. Αν για παράδειγμα ο θυμός μας οδήγησε να φερθούμε σκληρά σε ένα παιδί, δεν βοηθάει σε τίποτα να γίνουμε σκληροί και με τον εαυτό μας. Αντίθετα είναι πολύ χρήσιμο να αναγνωρίσουμε ότι η σχέση μας με το παιδί μας έχει τραυματιστεί και να δουλέψουμε για την επανόρθωση της. Για να το πετύχουμε αυτό θα χρειαστεί να έρθουμε σε επαφή με το τρυφερό κομμάτι του εαυτού μας ώστε να στραφούμε προς το παιδί με γνήσια αγάπη και τρυφερότητα. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με μια γνήσια αγαπητική στάση προς τον εαυτό μας γιατί μόνο επουλώνοντας το δικό μας τραύμα θα βρούμε την ενέργεια να αποκαταστήσουμε και την σχέση με το παιδί μας.
3. Να γίνονται τα λάθη αφορμές για αναστοχασμό και αυτοβελτίωση
Κάθε φορά που σφάλετε να θυμάστε ότι τα λάθη είναι πηγές γνώσης που δεν θα ξεχάσετε ποτέ. Πάρτε λοιπόν όσο χρόνο χρειάζεστε για να σκεφτείτε πώς οδηγηθήκατε στο λάθος, τι θα μπορούσε να είχε γίνει διαφορετικά, τι θα μπορούσε να σας είχε προϊδεάσει ότι είναι πιθανόν να κάνετε λάθος πριν να το πράξετε. Μέσα από τέτοιες σκέψεις το όποιο λάθος σας θα σας διδάξει πολλά για τον εαυτό σας και θα μετατραπεί σε μια σπουδαία αφορμή για αυτοβελτίωση. Ίσως για παράδειγμα σας βοηθήσει να καταλάβετε ότι είναι προτιμότερο να μην διαπραγματεύεστε σοβαρά θέματα όταν είστε πολύ κουρασμένοι ή θυμωμένοι αλλά να μεταθέτετε τη συζήτηση για μια πιο ήσυχη στιγμή. Τέτοιου είδους συνειδητοποιήσεις είναι πολύτιμες ακόμα κι αν δεν οδηγήσουν άμεσα σε έμπρακτες αλλαγές, γιατί αλλάζουν τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε αυτό που συμβαίνει γύρω μας και μέσα μας και δουλεύουν με τρόπο μυστικό για την βελτίωση μας.
4. Να δείχνετε συμπόνια στον εαυτό σας
Όταν έχετε υποπέσει σε κάποιο σφάλμα ο εαυτό σας είναι τόσο πληγωμένος και ευάλωτος όσο και το παιδί σας. Χρειάζεται λοιπόν να του φερθείτε με τρυφερότητα για να μπορέσει να συνεχίσει. Σε αυτό βοηθάει να σκεφτείτε πως θα φερόσασταν αν στη θέση σας βρισκόταν ένας φίλος ή μια φίλη σας. Θα διαπιστώσετε αμέσως πως θα ήσασταν πολύ πιο επιεικείς και θα βρίσκατε πολλά ελαφρυντικά για ότι συνέβη. Τα ίδια ακριβώς ελαφρυντικά χρειάζεται να αναγνωρίσετε και στον εαυτό σας, ώστε να βρείτε ξανά την ενέργεια σας και να δουλέψετε για την επανόρθωση αυτού που έχει συμβεί.
5. Να σκέφτεστε τις επιτυχίες σας
Όταν τα πράγματα γίνονται δύσκολα το μυαλό μας συνήθως κολλάει στην αρνητική πλευρά και έχει την τάση να υποτιμάει το γεγονός ότι τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι. Σε αυτές τις στιγμές χρειάζεται να καταβάλουμε συνειδητή προσπάθεια να θυμηθούμε ότι τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι αλλά υπήρχαν και στιγμές που τα καταφέραμε πολύ καλά. Αναπολώντας αυτές τις στιγμές, μπορούμε να έρθουμε σε επαφή με τα χαρίσματα μας και να ανακαλύψουμε τρόπους να χειριστούμε αποτελεσματικά την περίσταση.
6. Να θυμάστε πάντα ότι μετά από κάθε λάθος η ζωή συνεχίζεται
Την ώρα που συνειδητοποιείτε ότι κάνατε λάθος, το λάθος ας ανήκει ήδη στο παρελθόν. Η ζωή όμως δεν έμεινε εκεί. Προχώρησε μαζί σας φέρνοντας καινούριες προκλήσεις στις οποίες χρειάζεται να απαντήσετε. Χρειάζεται λοιπόν να σας βρει παρόντες. Φροντίστε να είστε παρόντες στο τώρα με τις αισθήσεις, το μυαλό και την καρδιά σας, ότι συνέβη εκεί και τότε δεν θα αλλάξει, είναι ήδη παρελθόν, όμως το παρόν ,αυτή εδώ η μικρή στιγμή είναι στο χέρι σας! Μην την αφήνετε να περάσει χωρίς εσάς, γιατί δεν πρόκειται να επιστρέψει ποτέ. Πού είναι τώρα το παιδί σας; Τι λένε τα μάτια του; Τι είναι το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε για αυτή τη σχέση αυτήν εδώ την ανεπανάληπτη στιγμή;
Μαρία Ιωαννίδου
