Οι σημερινοί μπαμπάδες, που αναλαμβάνουν όλο και μεγαλύτερο ρόλο στην ανατροφή και φροντίδα των παιδιών τους, ορίζουν εκ νέου την έννοια της πατρότητας. Το να είσαι καλός πατέρας είναι σκληρή δουλειά, αλλά είναι και η πιο σημαντική δουλειά που μπορείς να κάνεις. Η συνεπής και συχνή παρουσία του πατέρα κάνει μεγάλη διαφορά στην ανάπτυξη και την κοινωνικοποίηση των παιδιών.
Όταν ασχολείσαι με τον γιο ή την κόρη σου, τους στέλνεις ένα ξεκάθαρο μήνυμα: Θέλω να είμαι ο πατέρας σου. Ενδιαφέρομαι για σένα. Απολαμβάνω την παρέα μαζί σου. Εσύ κι εγώ, έχουμε μία σχέση που είναι σημαντική για μένα.
Έσω έτοιμος, μπαμπά, γιατί οι αντοχές σου θα δοκιμαστούν. Το παιδί σου, μοιάζει να έχει απεριόριστη ενέργεια – σωματική, πνευματική και κοινωνική – και θα είναι δοκιμασία να μπορέσεις να ακολουθήσεις τους ρυθμούς του. Είναι όμως ιδιαίτερα σημαντικό να καθιερώσεις ένα υγιές μοντέλο συμμετοχής στη ζωή και στο μεγάλωμα του παιδιού σου.
Τα οφέλη της συμμετοχής του πατέρα
Τα παιδιά που μεγαλώνουν με ένα πατέρα που συμμετέχει στη ζωή τους απολαμβάνουν πολλά οφέλη, τα οποία συνεχίζονται για όλη τους τη ζωή:
- Έχουν υψηλότερες επιδόσεις στο σχολείο
- Όταν ενηλικιωθούν, έχουν καλύτερες δουλείες και πιο επιτυχημένες καριέρες
- Δημιουργούν καλύτερες σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους
- Έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση
- Είναι συναισθηματικά πιο ώριμα και ισορροπημένα
- Έχουν λιγότερο παραβατική συμπεριφορά
Η ενεργή συμμετοχή του πατέρα στη ζωή του παιδιού βελτιώνει την νοητική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού. Τα παιδιά μπορούν να «δεθούν» με τους μπαμπάδες τους όσο και με τις μαμάδες τους. Το δέσιμο με τους γονείς παρέχει στο παιδί μία δυνατή σχέση για όλη του τη ζωή και μία ασφαλή βάση για να εφορμήσει στον έξω κόσμο.
Πατέρας και παιχνίδι
Οι μπαμπάδες παίζουν διαφορετικά με τα παιδιά τους, με πιο έντονες δραστηριότητες που απαιτούν μεγαλύτερη συμμετοχή του σώματος. Χρησιμοποιούν περισσότερη σωματική επαφή και αφιερώνουν περισσότερο από τον χρόνο με τα παιδιά στο παιχνίδι (κατά μέσο όρο 40%, σε σχέση με 20% των μαμάδων). Οι μαμάδες, συνήθως, εντάσσονται αυτόματα στο επίπεδο του παιχνιδιού του παιδιού, αφήνοντας το να διευθύνει εκείνο το παιχνίδι. Αντίθετα, οι μπαμπάδες είναι πιο πιθανό να αναλάβουν αρχηγικό ρόλο στο παιχνίδι. Ενθαρρύνουν περισσότερο την ομαδικότητα και προτρέπουν τα παιδιά να πειραματιστούν με νέα παιχνίδια, να αναπτύξουν νέες δεξιότητες, να ανταγωνιστούν, και να επεκτείνουν τα όρια των γνώσεων και των δυνατοτήτων τους. Τα παιδιά χρειάζονται και τους δύο τρόπους παιχνιδιού και αλληλεπίδρασης: χρειάζονται την ευκαιρία να κατευθύνουν και να ηγούνται εκείνα, αλλά και την ώθηση να δοκιμάσουν τις δυνατότητες τους και να τις επεκτείνουν.
Όταν οι μαμάδες νουθετούν τα παιδιά, έχουν την τάση να προσαρμόζουν την τιμωρία στην παρούσα κατάσταση του παιδιού. Ένας πατέρας είναι πιο σύνηθες να εφαρμόζει την πειθαρχία με κανόνες. Οι μαμάδες προσφέρουν στα παιδιά μεγαλύτερη ευελιξία αλλά διατρέχουν το ρίσκο να μπουν σε διαπραγμάτευση διαρκείας. Οι μπαμπάδες προσφέρουν στα παιδιά προβλεψιμότητα, αλλά διατρέχουν το ρίσκο να γίνουν άκαμπτοι. Οι μαμάδες προσφέρουν περισσότερη κατανόηση, ενώ οι μπαμπάδες περισσότερη συνέπεια.
Οι μπαμπάδες έχουν τη δική τους, μοναδική συνεισφορά ως γονείς.
Τι σημαίνει να συμμετέχεις ενεργά;
Τα κοινά χαρακτηριστικά των …αποτελεσματικών μπαμπάδων:
- Συμμετέχουν στα μικρά, καθημερινά γεγονότα της ζωής των παιδιών τους.
- Δείχνουν την αδιαμφισβήτητη αγάπη τους, επικοινωνώντας, με τα λόγια τους, την τρυφερότητα τους, το χαμόγελό τους και τις πράξεις τους, σε κάθε παιδί πόσο μοναδικό είναι. Οι μπαμπάδες πρέπει να μεταδίδουν στα παιδιά τους το αίσθημα ότι η αγάπη τους προς αυτά θα κρατήσει για πάντα, ό,τι και να γίνει.
- Στηρίζουν τα παιδιά τους – οικονομικά, συναισθηματικά, πνευματικά, πρακτικά και κοινωνικά. Είναι περήφανοι που είναι μπαμπάδες των παιδιών τους.
- Πειθαρχούν τα παιδιά τους κατάλληλα, λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία και την προσωπικότητα του κάθε παιδιού. Με το να μαθαίνουν στα παιδιά τους την πειθαρχία, πάντα με αγάπη και σεβασμό, τα βοηθούν να κοινωνικοποιηθούν σωστά, με θετικό τρόπο.
- Οργανώνουν το πρόγραμμα τους με τέτοιο τρόπο, ώστε τακτικά να αφιερώνουν χρόνο αποκλειστικά στα παιδιά τους, είτε για να πάνε μαζί σε ένα θέαμα (αθλητικό, καλλιτεχνικό, κλπ.), είτε για να διαβάσουν μαζί ένα βιβλίο, να παίξουν, να κάνουν μαζί κάποιες δουλειές ή και απλά να χαλαρώσουν και να κάνουν παρέα.
- Προσφέρουν συνέπεια και σταθερότητα στη ζωή των παιδιών τους, δημιουργώντας ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στο οποίο τα παιδιά μπορούν να βασίζονται κάθε μέρα.
Περάστε εποικοδομητικά τον χρόνο με τα παιδιά σας. Η έμφαση δεν είναι μόνο στο πόσο χρόνο περνάς με το παιδί σου, αλλά και στο τι κάνεις μαζί του. Όταν είστε μαζί, είναι το παιδί το κέντρο της προσοχής σου, ή απλά προσπαθείς να το κρατήσεις απασχολημένο όσο εσύ ασχολείσαι με άλλα πράγματα; Κάνετε μαζί κάτι που αρέσει και στους δύο; Έχεις την απαραίτητη ενέργεια που χρειάζεσαι για τις ώρες που έχεις κανονίσει να περάσεις με τα παιδιά σου;
Μην μπερδεύεις την προσφορά με την αγάπη. Παρόλο που, προφανώς, η παροχή τροφής, ένδυσης και στέγης είναι απαραίτητα για να φροντίσεις ένα παιδί, αυτό που το παιδί χρειάζεται περισσότερο από οτιδήποτε άλλο από τους γονείς του είναι η αγάπη και το ενδιαφέρον τους.
Το πώς συμπεριφέρεται ο πατέρας ως γονιός επιδρά σημαντικά στον τρόπο με τον οποίο κοινωνικοποιούνται τα παιδιά του. Οι μπαμπάδες που έχουν μία λογική, τρυφερή και σταθερή προσέγγιση όταν καθοδηγούν τα παιδιά τους, μεγαλώνουν παιδιά με ανεπτυγμένες ικανότητες – σωματικές, πνευματικές και συναισθηματικές. Οι μπαμπάδες που δεν δείχνουν αγάπη στα παιδιά τους και είναι σκληροί και αυταρχικοί μαζί τους, μεγαλώνουν παιδιά που είναι εξαρτημένα, απομονωμένα και αγχωτικά.
Ο ρόλος του πατέρα είναι σημαντικός και έχει βαθιά επιρροή στην κοινωνική, συναισθηματική και νοητική ανάπτυξη του παιδιού. Οι μπαμπάδες δεν πρέπει να συγκρίνονται με τις μαμάδες, ούτε να θεωρούνται «αναπληρωματικοί» της μητέρας. Οι μαμάδες και οι μπαμπάδες αλληλεπιδρούν με τα παιδιά με διαφορετικούς και μοναδικούς τρόπους. Αυτοί οι ρόλοι δεν είναι ίσοι, ούτε εναλλασσόμενοι. Ο κάθε ένας έχει την δική του συνεισφορά.
Εμπόδια στην ενεργό συμμετοχή του πατέρα
Εμπόδιο: Η πίεση της δουλειάς και οι απατήσεις της καριέρας μπορεί να αφήνουν λίγο χρόνο για τη «δουλειά του γονιού». Οι προσωπικές επιλογές καθώς και η πολιτικές των διαφόρων εταιρειών επηρεάζουν τον διαθέσιμο χρόνο.
Λύση: Η διάθεση επαρκούς χρόνου στα παιδιά πρέπει να γίνει προσωπική σου προτεραιότητα.
Εμπόδιο: Ορισμένες μητέρες ανησυχούν, θέλουν να έχουν εκείνες τον έλεγχο και – συνειδητά ή μη – «σαμποτάρουν» την αυξημένη συμμετοχή του πατέρα στο μεγάλωμα των παιδιών.
Λύση: Προκειμένου οι μπαμπάδες να μπορέσουν να έχουν ενεργή συμμετοχή στις ζωές των παιδιών τους, πρέπει και οι μαμάδες να επιτρέψουν την συνεργασία στο μεγάλωμα των παιδιών. Οι μητέρες που βλέπουν θετικά τη συμμετοχή του πατέρα και μιλούν θετικά στα παιδιά για τον πατέρα τους, δημιουργούν τις προϋποθέσεις για να έχουν έναν εξίσου συμμετέχοντα με αυτές γονιό. Οι άντρες που πιστεύουν ότι είναι καλοί μπαμπάδες και που πιστεύουν ότι και οι γυναίκες τους τους θεωρούν καλούς μπαμπάδες, ασχολούνται περισσότερο με τα παιδιά.
Εμπόδιο: Η έλλειψη προετοιμασίας και υποστήριξης στους άντρες –σε σχέση με τις γυναίκες – για τον ρόλο του πατέρα (κοινωνικά πρότυπα, πηγές πληροφόρησης, κλπ.)
Λύση: Σήμερα, υπάρχουν όλο και περισσότερες πηγές πληροφόρησης και υποστήριξης για τους μπαμπάδες. Διαβάστε βιβλία, συμβουλευθείτε έγκυρες πηγές στο internet, μιλήστε σε ειδικούς, αλλά και σε άλλους μπαμπάδες, προκειμένου να πάρετε πληροφορίες και να νιώθετε πιο σίγουροι για τη συμπεριφορά σας ως πατέρας.
