-Πάρε πριγκίπισσά μου, όσες σοκολάτες θέλεις
-Τι λες στο παιδί, άνθρωπέ μου, θα το κάνεις κακομαθημένο
Ένας κλασικός διάλογος ζευγαριού στο διάδρομο ενός σούπερ μάρκετ, με το παιδί να κοιτάει μία τον έναν και μία τον άλλον, να κρατάει μία τη σοκολάτα και μία να την αφήνει, σαστισμένο.
Η διαπαιδαγώγηση ενός παιδιού είναι δύσκολο πράγμα. Εδώ σπίτι βάφετε και κοιτάτε μία βδομάδα το δειγματολόγιο και άλλη μία βδομάδα μαλώνετε για το ποιανού το χρώμα θα επικρατήσει. Έτσι είναι ο άνθρωπος, θέλει να περνάει το δικό του. Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για το παιδί του.
Ο καθένας από μας, μεγαλώνοντας, θα περάσει στα δικά του τα παιδιά τις συνήθειες που είχε ο ίδιος από μικρός, τον τρόπο σκέψης και τα ιδανικά που μετέπειτα διαμόρφωσε. Και φυσικά μπορεί να συμβεί το πώς φαντάζεσαι εσύ το μεγάλωμα των παιδιών σου να διαφέρει αντιδιαμετρικά από το πώς το φαντάζεται ο άνθρωπος που επέλεξες για οικογένειά σου. Εσύ να είσαι του μέτρου κι εκείνος να κάνει ό,τι του κατέβει. Εσύ να είσαι της υγιεινής διατροφής κι εκείνος να τρώει όλη μέρα πατατάκια. Εσύ να βλέπεις αμερικανιές κι αυτός γαλλικό σινεμά. Όσο είστε ζευγάρι, αυτές είναι διαφορές που δεν έχουν και τόση σημασία. Άλλωστε σκοπός μίας σχέσης δεν είναι να κάνεις τον άλλον σαν τα μούτρα σου, αλλά μέσα από τη διαφορετικότητά του ο καθένας να επηρεάζει βέβαια τον άλλον, αλλά να μην τον αλλάζει –τουλάχιστον αν δε θέλει ο άλλος να αλλάξει.
Στο παιδί όμως; Το παιδί συχνά δεν έχει επιλογή. Και δεν μπορεί να θέσει και τα όριά του. Άπαξ και του βάζεις του παιδιού όλη μέρα Ραχμάνινοφ, Ραχμάνινοφ θα ακούσει αφού ακόμα δεν ξέρει να αλλάζει καν το σταθμό στο ραδιόφωνο. Αν του αγοράζεις γαριδάκια και κόκα-κόλες ή μόνο σαλάτες και τόνους, αυτά θα φάει αναγκαστικά εφόσον ακόμα δεν μπορεί να μαγειρέψει. Άρα στο παιδί, ο τρόπος με τον οποίο επιλέγουν οι γονείς του να το μεγαλώσουν παίζει, τουλάχιστον μέχρι μία ηλικία, καταλυτικό ρόλο γιατί οι επιλογές τους αυτές γίνονται αναπόφευκτα βιώματα του παιδιού και όχι οικιοθελείς προσχωρήσεις του.
Βέβαια στην ελληνική οικογένεια, δεν έχεις να παλέψεις μόνο τις πιθανές διαφορετικές οπτικές των γονιών. Έχεις να παλέψεις τον παππού και τη γιαγιά, τους θείους και τις θείες, το νονό. Όμως ο πυρήνας, οι δύο γονείς, θα πρέπει τουλάχιστον να έχουν συμφωνήσει στα βασικά, γιατί μόνο έτσι θα μπορέσουν να τα βγάλουν πέρα με τους υπόλοιπους χωσούρες που θεωρούν όλοι τους αυτή τη νεοεισερχόμενη οντότητα, δική τους.
Και είναι σημαντικό να συμφωνούν οι γονείς έστω στα βασικά του τρόπου διαπαιδαγώγησης του παιδιού τους, διότι τα συγκεχυμένα, οι αλλαγές, το μπερδεύουν. Και δεν υπάρχει χειρότερο για ένα παιδί απ’ το να μπερδεύεται. Να μην ξέρει τι είναι καλό και τι κακό, τι επιτρέπεται να κάνει και τι όχι. Να μην ξέρει άμα θα πάει για ύπνο στις 11 ή στις 9, να μην ξέρει αν είναι κακό να βρίζει ή αν έχει πλάκα να λέει τον κάθε άγνωστο «μαλάκα», αν μπορεί να τραβάει τα μαλλιά των συμμαθητών του γιατί έτσι θα τους επιβληθεί ή αν δεν μπορεί γιατί δεν είναι σωστό να πονάς τους ανθρώπους.
Σίγουρα, οι γονείς δεν μπορούν να συμφωνούν σε όλα. Εξάλλου συχνά, όταν έρχεται ένα παιδί στη ζωή σου, πολλά από όσα είχες αποφασίσει πως θα εφαρμόσεις εξαφανίζονται, αφού δε θες να το στενοχωρείς με το να του απαγορεύεις, δε θες να είσαι ο περίεργος που θα φοβάται μην πέσει απ’ την καρέκλα ή ο κολλημένος που αγοράζει ξαφνικά μόνο βιολογικά προϊόντα. Όταν όμως το παιδί έρθει, οφείλετε και οι δύο να αποφασίσετε στην πράξη πού θα συμφωνείτε και πού θα διαφωνείτε. Να μιλήσετε, να επιχειρηματολογήσετε και στο τέλος, όταν εμφανιστείτε μπροστά του, να έχετε χαράξει μία κοινή γραμμή. Διότι ακόμη χειρότερο για ένα παιδί και από το να μπερδεύεται, είναι να βλέπει τους γονείς του να διαφωνούν μπροστά του.
Γιατί αυτόματα γίνονται και οι δύο ευάλωτοι. Δεν έχει σημασία ποια γνώμη επικρατεί κάθε φορά. Το παιδί αντιλαμβάνεται την απουσία κοινού πλαισίου ως αδυναμία και έτσι γίνεται όλο και πιο ανασφαλές. Ο ενιαίος, στα βασικά, τρόπος διαπαιδαγώγησης του παιδιού δεν το περιορίζει, ούτε το πληγώνει. Αντίθετα το να μη ξέρει τι πρέπει να κάνει και παράλληλα να βλέπει αυτούς που υποτίθεται ότι θα έπρεπε να ήξεραν, να μην ξέρουν ούτε αυτοί, του δημιουργεί επιπρόσθετο άγχος. Ένα άγχος που μπορεί να εκδηλώνεται με φωνές, κλάματα ή μούτρα. Κακομαθημένα παιδιά είναι τα παιδιά που ποτέ δεν τους επιβλήθησαν ξεκάθαρα και κοινά όρια.
Γι’ αυτό την επόμενη φορά που θα αποφασίσεις να διαφωνήσεις φωναχτά με το πόσες σοκολάτες θα μπουν στο καρότσι, σκέψου τι είναι καλύτερο. Να πάρει όσες θέλει και να συζητήσετε μετά στο σπίτι ότι μέχρι τόσο θα τρώει κάθε μέρα ή να μαλώνετε επί δέκα λεπτά με τρεις σοκολάτες στο χέρι ο καθένας που θα πηγαινοέρχονται απ’ το καλάθι στο ράφι και απ’ το ράφι στο καλάθι;
