Κάθε παιδί γεννιέται με τον δικό του τρόπο προσέγγισης του κόσμου. Στο σημερινό άρθρο δίνουμε μερικές συμβουλές για το πώς να βοηθήσετε το παιδί σας να αντιμετωπίσει νέους ανθρώπους, νέες εμπειρίες και να αλλάξει, με τρόπους που ταιριάζουν στην ιδιοσυγκρασία του.
Υπάρχουν πολλά παιδιά που είναι ντροπαλά ή «αργούν να ζεσταθούν», που σημαίνει ότι είναι ανήσυχα ή επιφυλακτικά σε νέες καταστάσεις ή άγνωστους ανθρώπους. Στα μωρά π.χ. δεν αρέσει να τα παίρνει αγκαλιά ο καθένας. Θέλουν να τα αγκαλιάζουν μόνο λίγοι, εκλεκτοί και έμπιστοι ανθρώποι. Τα νήπια, παραμένουν «απόμακρα» για λίγο, βλέποντας τι κάνουν οι άλλοι μέχρι να αισθανθούν αρκετά άνετα για να συμμετάσχουν. Συχνά δυσκολεύονται όταν γίνονται αλλαγές, π.χ. όταν γνωρίζουν μια νέα babysitter, ή μπορεί να διαμαρτυρηθούν όταν ένας συγγενής τους που δεν τον βλέπουν συχνά, τους προσφέρει μια μεγάλη αγκαλιά.
Πώς να υποστηρίξετε ένα παιδί που είναι ντροπαλό
Παρατηρήστε και Μάθετε
Αναζητήστε πρότυπα συμπεριφοράς του παιδιού σας:
- Ώρες. Υπάρχουν ορισμένες ώρες της ημέρας που είναι πιο δύσκολο για το παιδί σας να κάνει μεταβάσεις; Τα πρωινά ή τα βράδια είναι πιο δύσκολα γι ‘αυτό; Ή όταν είναι πεινασμένο ή κουρασμένο;
- Μέρη. Το παιδί σας αργεί να «εξοικειωθεί» σε όλες τις τοποθεσίες ή είναι πιο δύσκολο να προσαρμοστεί σε κάποιες περισσότερο από άλλες; Για παράδειγμα, μερικά παιδιά είναι πιο εύκολα να επισκεφτούν το σπίτι ενός άλλου ατόμου, αλλά στρεσάρονται όταν βρίσκονται σε πολυσύχναστα μέρη (στο εμπορικό κέντρο, σ’ένα φεστιβάλ δρόμου, σ’ένα πάρκο ψυχαγωγίας).
- Ανθρωποι. Υπάρχουν άνθρωποι που το παιδί σας είναι πιο επιφυλακτικό σε σχέση με άλλους; Είναι πιο άνετα με τους ενήλικες ή τα παιδιά; Κάθε παιδί είναι διαφορετικό.
- Ερεθίσματα. Ορισμένα παιδιά έχουν μεγαλύτερη δυσκολία να συμμετέχουν σε μια δραστηριότητα όταν υπάρχει έντονη παρουσία ήχων, φωτών, κίνησης κ.ο.κ. Ένα πάρτι γενεθλίων στον παιδότοπο – με δυνατή μουσική, πολύ κόσμο και δραστηριότητες, με γυμνά πόδια και αγγίζοντας πολλές νέες υφές – μπορεί να είναι αφόρητο για ένα επιφυλακτικό παιδί. Αντίστροφα, μερικές έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι η ευαισθησία στις υφές και τους ήχους μπορεί να συνδέεται με μια πιο φοβισμένη ιδιοσυγκρασία.
Απαντήστε με κατανόηση στις συμπεριφορές του παιδιού.
Για παράδειγμα, αν το μικρό παιδί σας έχει δυσκολία αποχωρισμού από εσάς, όταν πρόκειται να έρθει η babysitter ή να πάει στον παιδικό σταθμό :
- Αναγνωρίστε τα συναισθήματα του παιδιού σας. Αυτό του επιτρέπει να γνωρίζει ότι το καταλαβαίνετε. «Είναι δύσκολο να πει κανείς αντίο. Δεν σου αρέσει όταν ο μπαμπάς φεύγει. Καταλαβαίνω. Το να πει κανείς αντίο είναι δύσκολο. Όταν συναντηθούμε πάλι, σου έχω ετοιμάσει….». Δώστε του ένα κίνητρο για να σας αποχωριστεί, τουλάχιστον τις πρώτες ημέρες, μέχρι να συνηθίσει την νέα του κατάσταση.
- Συμμετοχή του παιδιού σας σε μια δραστηριότητα που του αρέσει. Πριν φύγετε από το χώρο που θα μείνει το παιδί, μπορείτε να καθίσετε στο πάτωμα και να αρχίσετε να κατασκευάζετε έναν πύργο από τουβλάκια μαζί του ή να διαβάσετε αποσπασματικά ένα βιβλίο που μπορείτε να ολοκληρώσετε όταν ξαναβρεθείτε. (Αυτή μπορεί να είναι μια χρήσιμη στρατηγική για τη γεφύρωση του χρόνου μεταξύ της αποχώρησης και της επανασύνδεσης.)
- Προσκαλέστε ένα άλλο παιδί ή την babysitter να συμμετάσχουν στη δραστηριότητά σας, ώστε να βοηθήσουν στη μετάβαση. Μόλις μπει στην παρέα το νέο άτομο, πείτε στο παιδί σας ότι θα φύγετε σύντομα: «Θα πάω για δουλειά σε 5 λεπτά. Πριν φύγω, θα σου δώσω μια μεγάλη αγκαλιά και ένα φιλί».
- Βεβαιωθείτε ότι λέτε αντίο. Εξετάστε το ενδεχόμενο δημιουργίας μιας τελετουργίας του «αντίο» για να μοιραστείτε με το παιδί σας. Για παράδειγμα, μπορείτε να δώσετε ο ένας από ένα φιλί στις παλάμες των χεριών του άλλου, για να το «κρατήσετε» όλη την ημέρα. Αυτά τα είδη τελετουργιών μπορούν να διευκολύνουν πολύ τους αποχωρισμούς.
- Ζητήστε από έναν έμπιστο δάσκαλο/ βοηθό να μείνει μαζί με το παιδί σας ενώ λείπετε. Εάν το παιδί σας κλαίει, καθησυχάστε το και εξηγήστε τι θα συμβεί στη συνέχεια λέγοντας: «Ξέρω ότι είσαι λυπημένος, Θα μου λείψεις, και θα σου λείψω. Αλλά πρέπει να φύγω για να πάω στη δουλειά μου. Κι εσύ θα μείνεις εδώ και θα κάνεις την δική σου δουλειά – μαθαίνοντας και παίζοντας. Η κα Κατερίνα θα μείνει μαζί σου και θα σε φροντίσει. Θα επιστρέψω μετά την ώρα του ύπνου, για να σε πάρω».
- Αποφύγετε την παραμονή ή την επιστροφή στο χώρο, αφού έχετε πει το αντίο σας. Αυτό μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στο παιδί σας και να δυσκολευτεί να προσαρμοστεί στην απουσία σας. Λαμβάνει το μήνυμα ότι ανησυχείτε γι ‘αυτόν, γεγονός που μπορεί να το κάνει να σκέφτεται ότι πρέπει να ανησυχεί για κάτι. Το παιδί σας καταλαβαίνει τα σημάδια σας. Εάν ενεργείτε αγχωμένοι και ανήσυχοι είναι πιθανό να αισθάνεται ανήσυχα και το παιδί. Αν δείξετε με αυτοπεποίθηση ότι γνωρίζετε ότι θα είναι καλά, είναι πιθανό να αισθανθεί και το παιδί πιο ασφαλές και να προσαρμοστεί πιο γρήγορα στον αποχωρισμό.
Βοηθήστε το παιδί σας να απολαύσει την κοινωνική αλληλεπίδραση και να μάθει τις κοινωνικές δεξιότητες μέσα από καθημερινές εμπειρίες.
- Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας γνωρίζει ότι το αγαπάτε και το αποδέχεστε. Σεβαστείτε τις ανάγκες του, όταν μπορείτε. Για παράδειγμα, αν δεν του αρέσει να είναι σε μεγάλα γκρουπ παιδιών, κάντε τα γενέθλιά του σε στενό κύκλο με λίγους καλούς φίλους, αντί για ένα μεγάλο πάρτυ με 15 παιδιά και μάγο.
- Αποφύγετε τις «ταμπέλες». Το να λέτε σε κάποιον που «αργεί να προσαρμοστεί», «να προσπαθήσει να μην είναι τόσο ντροπαλός» είναι σαν να λέτε, “Προσπάθησε να μην είσαι ο εαυτός σου».
- Ψάξτε για ευκαιρίες που θα χτίσουν την αυτοπεποίθηση του παιδιού σας και την ικανότητά του να υποστηρίζει τον εαυτό του. Παρατηρήστε τα ενδιαφέροντα, τις επιτυχίες, τις ικανότητες και τα ορόσημα του παιδιού σας. Βρείτε χρόνο για να παίξετε μαζί κάνοντας πράγματα που το παιδί σας απολαμβάνει.
- Δημιουργία ευκαιριών για ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων. Δώστε ευκειρίες να γνωριστεί το παιδί σας με άλλα παιδιά. Αυτές οι ευκαιρίες μπορεί να περιλαμβάνουν παιχνίδι με ένα ή δύο άλλα παιδιά. Εάν το παιδί σας είναι σε παιδικό σταθμό, ρωτήστε τον δάσκαλο του παιδιού για συστάσεις άλλων παιδιών που θα ταίριαζαν με το δικό σας.
- Δώστε χρόνο στο παιδί σας ώστε να νιώσει άνετα με τους νέους δασκάλους/ babysitters. Το παιδί σας ίσως να μην είναι αυτό που θα τρέξει κατευθείαν στην αγκαλιά της babysitter καθώς εσείς βγαίνετε από την πόρτα. Έτσι προγραμματίστε τα όλα σωστά και βεβαιωθείτε ότι έχετε αρκετό χρόνο για να βοηθήσετε το παιδί σας να εξοικειωθεί με τον άνθρωπο που θα μείνει μαζί του.
- Ενημερώστε το απο πριν σχετικά με νέους ανθρώπους, γεγονότα και μέρη. Ενημερώστε το παιδί σας ότι ο θείος Νίκος έρχεται για επίσκεψη, τα γενέθλια του φίλου του είναι αργότερα το απόγευμα στο πάρκο ή ότι θα έρθει καινούργιος δάσκαλος στον παιδικό σταθμό την επόμενη εβδομάδα. Το να γνωρίζει τι να περιμένει δίνει στο παιδί σας μια αίσθηση ελέγχου, η οποία μπορεί να μειώσει το άγχος του.
- Προτεινετέ του να κανεί αυτό που νομίζετε ότι θα του αρέσει. «Βλέπεις τον Γιώργο που χτίζει το κάστρο με τα τουβλάκια. Θέλεις να μάθεις αν μπορούμε να συμμετάσχουμε κι εμείς;»
- Παροχή συχνών ευκαιριών για κοινωνική αλληλεπίδραση στο σπίτι σας. Η συναναστροφή με την οικογένεια και τους φίλους, δίνει στα παιδιά την ευκαιρία να ασκούν κοινωνικές δεξιότητες σε ένα οικείο, ασφαλές περιβάλλον.
- Διαβάστε βιβλία σχετικά με τις φιλίες. Κυκλοφορούν πάρα πολλά βιβλία με θέμα τη φιλία και τις δυσκολίες της! Μερικά καλά βιβλία για μωρά και νήπια περιλαμβάνουν τα εξής: «Οι φίλοι» (Μάκης Τσίτας), «Γκρρρ!-Μια ιστορία για την φιλία» (Ρομπ Μπίνταλφ), «Τικ &Τέλα Ο καινούργιος φίλος» (Αξελ Σεφλερ), «Φίλοι στο λόφο» (Λίντα Σάρα), «Το αστέρι της φιλίας» (Τσορώνη-Γεωργιάδη Γιολάντα).
Αν υπήρξατε και εσείε ντροπαλό παιδί, είστε σίγουρα πιο εξοικειωμένος και “χαλαρός” με την μαζεμένη συμπεριφορά του παιδιού σας και ξέρετε ότι μεγαλώνοντας, αν έχει λάβει κατάλληλα ερεθίσματα, η φυσική ντροπή του θα υποχωρήσει και θα γίνει ένας όμορφα ευαίσθητος άνθρωπος!
