Αυτός ο μύθος είναι σύμβολο αληθινής γενναιοδωρίας: τα δώρα «πέφτουν από τον ουρανό», χωρίς να μας τα χρωστάνε… Είναι επίσης δώρα χωρίς αντάλλαγμα: το παιδί ευχαριστεί μόνο με τη χαρά που εκφράζει.
Ωστόσο, η φράση: «Πιστεύεις στον Άγιο Βασίλη!» ταυτόχρονα δεν είναι πολύ κολακευτική. Σημαίνει: «Είσαι πραγματικά πολύ αφελής θα στη φέρουν, θα σε κοροϊδέψουν.» Όμως δεν είναι ποτέ τόσο αθώο το να εξαπατάς ένα παιδί. Τα μικρά έχουν τόση εμπιστοσύνη στους γονείς τους, που δεν φαντάζονται πως μπορούμε, ακόμα και με καλές προθέσεις, να τους πούμε πράγματα που δεν ισχύουν.
Η απογοήτευση αυτού που ανακαλύπτει την αλήθεια από τους φίλους του, μπορεί να είναι μεγάλη. Ένα μέρος της παιδικής του ηλικίας χάνεται και μαζί με αυτό, μερικές φορές, ένα μέρος της εμπιστοσύνης του στους ενήλικες. Κρατάει κακία στους γονείς του που το έκαναν να αισθανθεί γελοίο μπροστά στους άλλους… Έρχεται, όμως μία ηλικία, στα πέντε του χρόνια περίπου, κατά την οποία οι περισσότεροι φίλοι δεν πιστεύουν πλέον στον Άγιο Βασίλη. Έχουν δει πολλού ψεύτικους Άγιους Βασίληδες στο δρόμο που προσπαθούν να βγάλουν χρήματα φορώντας την κόκκινη φορεσιά. Ξέρουν ότι οι τάρανδοι δεν πετούν… Με λίγα λόγια, μπαίνουν στον κόσμο του πραγματικού, στον κόσμο των μεγάλων.
Σε εμάς τους γονείς, λοιπόν, εναπόκειται να κάνουμε την πίστη, που έχει το παιδί μας στον Άγιο Βασίλη, να εξελιχθεί προοδευτικά. Η στρατηγική βασίζεται σε τρία σημεία:
Βοηθήστε το παιδί να κάνει διάκριση ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό. Παραδείγματος χάρη, βλέπετε ένα σήριαλ στην τηλεόραση; Εξηγήστε του ότι αυτά τα πρόσωπα δεν υπάρχουν πραγματικά. Του διαβάζετε μια ιστορία; Πείτε του ότι την έχουν επινοήσει και δείξτε του το όνομα του συγγραφέα.
Βοηθήστε το να ξεχωρίσει αυτό που υπάρχει «στ’ αλήθεια» από αυτό που υπάρχει «στ’ αστεία». Το παιδί μπορεί να παραδεχτεί χωρίς πρόβλημα, πως υπάρχουν δύο επίπεδα ύπαρξης, ένα πραγματικό και ένα φανταστικό, ακόμα και αν δεν διακρίνει πάντα πολύ καλά ποιο είναι το ένα και ποιο είναι το άλλο. Το ουσιώδες είναι να γνωρίζει αυτήν τη διάκριση. Βλέπετε Αη Βασίληδες στο δρόμο ή στο σούπερ μάρκετ; Το παιδί σας ρωτάει πώς μπορεί να υπάρχουν τόσοι; Να είστε σαφείς: είναι κύριοι μεταμφιεσμένοι για να πουλήσουν φωτογραφίες ή παιχνίδια, για να διασκεδάσουν τους πελάτες και να δημιουργήσουν γιορτινή ατμόσφαιρα.
Μην περιμένετε πολύ. Σκεφτείτε το δικό σας τρόπο με τον οποίο θα μιλήσετε για τον Άγιο Βασίλη. Από την αρχή μιλήστε όπως στα παραμύθια: «Λένε ότι ο άγιος Βασίλης έρχεται με το έλκηθρό του. Κουβαλάει ένα μεγάλο καλάθι στην πλάτη του». Αν το παιδί σας ρωτήσει που μένει: «Εγώ δεν ξέρω! Εσύ τι νομίζεις; Πού λες να μένει; Πώς λες να είναι το σπίτι του;». και το παιχνίδι αρχίζει, πλημμυρισμένο από έναν φανταστικό κόσμο που θα έχετε κατασκευάσει μαζί και θα έχετε βιώσει έτσι όπως πραγματικά είναι, μία επινοημένη ιστορία.
Την ημέρα που θα ανακαλύψει την αλήθεια, θα έχει την εντύπωση ότι τη γνωρίζει ήδη και δε θα αισθανθεί πως το εξαπάτησαν. Τα παραμύθια έχουν έναν τρόπο έκφρασης που μας παραπέμπει στο όνειρο, στον κόσμο της φαντασίας. Υπάρχουν άλλοι τρόποι έκφρασης για να μιλήσουμε για το πραγματικό, το αληθινό. Το παιδί, έστω και ασυνείδητα, αισθάνεται τη διαφορά.
Τέλος, ένα δυο Χριστούγεννα πριν πάει στο δημοτικό, αρχίστε σιγά-σιγά να αποστασιοποιείστε από τον μύθο. Για παράδειγμα, ενώ ο Άγιος Βασίλης εξακολουθεί να έρχεται στο σπίτι, οι φίλοι και όλοι οι κοντινοί αναλαμβάνουν τα δικά τους δώρα.
Αν θέσει ευθείες ερωτήσεις, απαντήστε με ειλικρίνεια, αλλά με γλυκύτητα. Ακόμα και όταν έχει ήδη την αίσθηση ότι «πάντα το ήξερε», ακόμα και αν αυτό σημαίνει ότι μοιράζεται τα μυστικά των μεγάλων, το να χάσει ένα μέρος από τη μαγεία των Χριστουγέννων σημαδεύεται πάντα από κάποια θλίψη . Το πέρασμα στον κόσμο των μεγάλων ανοίγει, σίγουρα, νέες προοπτικές, αλλά επιβάλλει επίσης και μία σοβαρή απάρνηση κάποιων πραγμάτων.
Τι μπορείτε να αποφύγετε;
- Όταν το παιδί έρχεται αναστατωμένο και λέει: «Ο Μιχάλης είπε ότι ο Άγιος Βασίλης δεν υπάρχει!, μην πείτε κάτι σαν: «Και βέβαια υπάρχει, αφού σου το έχω πει. Ο Μιχάλης ήθελε να κάνει τον έξυπνο!»
- Μην το αναγκάσετε να πιστέψει, από φόβο μήπως απογοητευτεί ή χάσει τη μαγεία του πράγματος. Τότε είναι που πραγματικά μπορεί να του συμβεί κάτι ανάλογο.
- Μην αφήσετε να πιστέψει στον Άγιο Βασίλη πέρα από τα έξι του χρόνια. Καθώς περνάει στην περίοδο της λογικής, το παιδί δεν μπορεί να πιστέψει πλέον τέτοιες ιστορίες, επειδή κινδυνεύει να υποστεί μία πραγματική «διαστρέβλωση» της ευφυΐας και των ικανοτήτων που έχει να σκέφτεται λογικά.
Απόσπασμα από το βιβλίο «Οι γονείς ρωτούν Οι ψυχολόγοι απαντούν» της Anne Bacus.
Το κείμενο επέλεξε και επιμελήθηκε ο Ψυχολόγος-Οικογενειακός Σύμβουλος Γιάννης Ξηντάρας
paidi-efivos.gr
