- Ποτέ δεν είναι πολύ νωρίς! Ξεκινάμε με τις βασικές έννοιες. Τι είναι τα χρήματα; Εξηγούμε τη διαφορά ανάμεσα στα κέρματα και στα χαρτονομίσματα.Υπάρχουν πολλά παιχνίδια και βιβλία για παιδιά προσχολικής ηλικίας, τα οποία μπορείτε να χρησιμοποιήσετε, για να μάθουν να αναγνωρίζουν και να ξεχωρίζουν τα χρήματα. Στην αρχή, θα τα ξεχωρίζουν με γνώμονα το σχήμα και τα διαφορετικά τους χρώματα και έπειτα, σιγά σιγά, θα αρχίσουν να μαθαίνουν τις διαφορές στην αξία τους. Από που έρχονται τα χρήματα; Γιατί τα χρειαζόμαστε; Με απλά λόγια εξηγούμε στα παιδιά, πως στη ζωή υπάρχουν κάποια πράγματα που είναι αναγκαία, όπως το φαγητό, το φως, ένα σπίτι και πράγματα που κάνουν τη ζωή πιο ευχάριστη, όπως τα παιχνίδια, οι διακοπές, ο κινηματογράφος κλπ. Όλα αυτά έχουν μια αξία και για να μπορούμε να τα αποκτήσουμε, πρέπει να πληρώνουμε με λεφτά. Τα λεφτά τα αποκτούμε δουλεύοντας. Δουλεύουμε λοιπόν και επειδή μας αρέσει η δουλειά που έχουμε επιλέξει και επειδή πρέπει να κερδίζουμε λεφτά.
- Ένας τρόπος να βοηθήσετε τα μικρά παιδιά να κατανοήσουν πιο εύκολα τον κόσμο των χρημάτων και την διαδικασία πώλησης-αγοράς προϊόντων, είναι μέσα από διάφορα παιχνίδια ρόλων όπως για παράδειγμα το «μαγαζί». Χρησιμοποιήστε αντικείμενα που έχετε ήδη στο σπίτι (φρούτα, βιβλία, παιχνίδια) και ψεύτικα χρήματα και ξεκινήστε ένα παιχνίδι, οπού ο ένας θα πουλάει και ο άλλος θα αγοράζει. Μια άλλη ιδέα, είναι το παιχνίδι “εστιατόριο”, οπού τα μικρά παιδιά πέρα από την σημασία των καλών τρόπων στο τραπέζι, μαθαίνουν πως στο τέλος έρχεται ο λογαριασμός τον οποίο πρέπει να πληρώσουν, μαθαίνουν να μετρούν τα ρέστα, μαθαίνουν την έννοια του φιλοδωρήματος κλπ.
- Η επίσκεψη στο σούπερ μάρκετ είναι μια πολύ καλή ευκαιρία μάθησης. Μπορείτε να ζητήσετε από το παιδί σαν παιχνίδι, να μαντεύει την τιμή των προϊόντων. Πόσο κοστίζει ένα κουτί γάλα; Ένα μολύβι; Έτσι, με ευχάριστο και διασκεδαστικό τρόπο, ξεκινά να κατανοεί σιγά σιγά την αξία των πραγμάτων και τη χρήση των χρημάτων. Σε λίγο μεγαλύτερες ηλικίες, μπορείτε να συζητάτε και πιο αναλυτικά για τις επιλογές σας: ΄΄διάλεξα αυτή τη μαρμελάδα και όχι την άλλη, γιατί είναι 50 λεπτά φθηνότερη και έχει την ίδια ωραία γεύση, το απορρυπαντικό αυτό είναι σε ειδική προσφορά σήμερα και έτσι αποφάσισα να πάρω δυο’’. Αναρωτηθείτε φωναχτά: «το χρειαζόμαστε αυτό τελικά ή μπορούμε να το αφήσουμε για αυτή τη βδομάδα, αφού θα φάμε έξω;» Κλαίει, φωνάζει και ζητάει συνέχεια να του αγοράσετε κάτι; Του υπενθυμίζετε ήρεμα, πως ήρθατε για να αγοράσετε ότι έχετε γράψει στη λίστα σας και τίποτα παραπάνω. «Το καταλαβαίνω πως σου αρέσει και το θέλεις, αλλά δεν μπορούμε να έχουμε πάντα ότι επιθυμούμε. Έτσι είναι για όλους. Ακόμα και ο μπαμπάς σου και εγώ, δεν μπορούμε να αγοράζουμε τα πάντα, πρέπει να κάνουμε επιλογές».
- Ένα πολύ σημαντικό εργαλείο, για να μάθουν τα παιδιά να διαχειρίζονται σωστά τα χρήματα τους, είναι το χαρτζιλίκι. Μέσα από το χαρτζιλίκι, το παιδί αποκτά υπευθυνότητα, αίσθηση του μέτρου και μαθαίνει να ιεραρχεί τις ανάγκες του. Με το χαρτζιλίκι θέλουμε να ενισχύσουμε και την αυτονομία του παιδιού, συνεπώς δεν πρέπει να το καθοδηγούμε στο τι πρέπει ή θέλει να αγοράσει. Μπορούμε όμως, πριν από κάθε αγορά, να ζητήσουμε από το παιδί να διερωτηθεί για ορισμένα πράγματα. «Τα θέλεις πραγματικά αυτά τα παπούτσια; Γιατί; Τα είδες στην τηλεόραση; Τα φοράνε οι συμμαθητές σου; «Επίσης είναι πολύ σημαντικό να θυμάστε, πως το χαρτζιλίκι δεν θα πρέπει να εξαγοράζει συμπεριφορές. Για παράδειγμα, το χαρτζιλίκι θα πρέπει να είναι ανεξάρτητο, από τη συμμετοχή του παιδιού στις δουλειές του σπιτιού ή τα σχολικά αποτελέσματα. Το παιδί πρέπει να μελετά για τον ίδιο του τον εαυτό και τη χαρά της μάθησης και να καταλαβαίνει, πως καλείται να συνεισφέρει στις υποχρεώσεις του σπιτιού, ως ισότιμο μέλος της οικογένειας, χωρίς να τις συνδέει με χρηματική ανταμοιβή. Αντίστοιχα μην του στερείτε ποτέ το χαρτζιλίκι ως τιμωρία.
- Αντί για κουμπαρά, δίνουμε στο παιδί τρία βάζα με τις εξής ετικέτες:»ξοδεύω», «προσφέρω», «αποταμιεύω». Τα χρήματα που μπορεί να παίρνει σαν χαρτζιλίκι, αυτά που έβγαλε από τα κάλαντα ή από τα δώρα των γιαγιάδων και των παππούδων, τα μοιράζουμε ισάξια (ισόποσα) σε κάθε βάζο.Τα λεφτά που τοποθετούνται στο βάζο «ξοδεύω», μπορεί να τα χρησιμοποιεί για μικρές αγορές, όπως αυτοκόλλητα ή μια σοκολάτα. Τα λεφτά στο βάζο «προσφέρω», πηγαίνουν σε κάποιον που τα έχει ανάγκη. Μπορείτε μαζί να επιλέξετε μια φιλανθρωπική οργάνωση που θέλετε να στηρίξετε ή μπορείτε με αυτά τα χρήματα, να αγοράζετε τροφή για τα αδέσποτα της γειτονιάς. Με τα χρήματα που θα μπαίνουν στο βάζο «αποταμιεύω», προτρέψτε το παιδί να θέσει έναν στόχο, όπως για παράδειγμα να αγοράσει ένα παιχνίδι που του αρέσει. Το παιχνίδι δεν θα πρέπει να είναι υπερβολικά ακριβό, ώστε να χρειάζεται μήνες μέχρι να καταφέρει να μαζέψει τα χρήματα, γιατί έτσι θα απογοητευτεί νωρίς και θα χαθεί και το πραγματικό νόημα του στόχου, που θέλετε να διδάξετε. Κάθε φορά που το παιδί προσθέτει χρήματα στο βάζο, είναι μια καλή ευκαιρία να τα μετράτε παρέα και να συζητάτε πόσα ακόμα χρειάζεται μέχρι να φτάσει τον στόχο του, σε πόσο διάστημα πιστεύετε θα τα καταφέρει κλπ. Όλη αυτή η διαδικασία, είναι ευχάριστη για τα παιδιά και ταυτόχρονα τους διδάσκει την αξία της υπομονής και της μακροπρόθεσμης ικανοποίησης.
- Να θυμάστε, πως αποτελείτε πρότυπο συμπεριφοράς για το παιδί σας. Δώστε το καλό παράδειγμα μέσα από τη δική σας ορθή οικονομική διαχείριση , δείξτε του πως να θέτει στόχους και να βάζει προτεραιότητες, πως να μάθει να ξεχωρίζει τις πραγματικές ανάγκες από τις επιθυμίες, διδάξτε την αποταμίευση αλλά ταυτόχρονα και την αξία της γενναιοδωρίας και της προσφοράς.
Ήρα Κουρή, σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Msc Παιδοψυχολογίας
4moms.gr
