“Μα είναι απαίσια”.
Αυτή είναι η απάντηση που παίρνω συχνά από γονείς, στους οποίους προτείνω τα παραμύθια των αδερφών Γκριμ. Φυσικά η ιδέα να διασκεδάσεις τα παιδιά σου με ιστορίες που περιέχουν ορφανά, μάγισσες, απαγωγές και φόνους είναι τρομακτική. Ως γονείς, θέλουμε να παρουσιάσουμε στα παιδιά μας έναν τέλειο κόσμο, για αυτό δίνουμε βάση σε καθησυχαστικά και ευχάριστα παιδικά βιβλία, που περιλαμβάνουν ωραιοποιημένες εκδοχές των κλασσικών παραμυθιών. Μαθαίνουμε στα παιδιά μας λοιπόν ότι οι άνθρωποι είναι πάντα καλοί, επιθυμώντας να τα διαφυλάξουμε από τις σκοτεινές πλευρές του κόσμου, όπως ο θυμός ή η απληστία. Ωστόσο ακόμα και το μικρότερο παιδί γνωρίζει πως τα πράγματα δεν είναι έτσι.
Για αυτό πολλές φορές με το να δείχνουμε μόνο την καλή πλευρά των πραγμάτων, δημιουργούμε ασυναίσθητα ανασφάλεια και έλλειψη εμπιστοσύνης στη σχέση μας με το παιδί, καθώς το ίδιο γνωρίζει ενστικτωδώς πως υπάρχουν και αρνητικές πλευρές.
Σε αντίθεση με τα κινούμενα σχέδια που προβάλλονται στην τηλεόραση, τα παραμύθια έχουν κατασκευαστεί με ιδιαίτερη προσοχή, δίνοντας έμφαση στο νόημα της κάθε εικόνας και της κάθε πράξης.
Ο σκοπός της τηλεόρασης σήμερα είναι να τραβήξει την προσοχή του παιδιού μέσω της βίας. Στα παραμύθια η αντιπαράθεση ανάμεσα στο καλό και στο κακό θέλει να δείξει στα παιδιά την επικράτηση της καλοσύνης και της γενναιότητας. Παρόλο που και τα παραμύθια περιέχουν σκηνές βίας, το μυαλό του παιδιού δε θα δημιουργήσει κάποια ιδιαίτερα σκληρή εικόνα για την ψυχολογία του.
Μάλιστα, τα σύμβολα και τα επαναληπτικά μοτίβα των κλασσικών παραμυθιών έχουν ιδιαίτερο νόημα για τον ψυχικό τους κόσμο.
Επίσης όταν διηγούμαστε ένα παραμύθι στα παιδιά, είναι πολύ σημαντικό να μην προσπαθούμε να εξηγήσουμε το νόημά του, γιατί αυτό στερεί από το παιδί την δυνατότητα να σκεφτεί από μόνο του και να δημιουργήσει τις δικές του νοητές εικόνες, αλλά ούτε και να δίνουμε καθοριστικές απαντήσεις σε ερωτήματα καθώς αυτό μειώνει την μαγεία του παραμυθιού.
Βλέπω μια ειρωνία στον τρόπο που μεγαλώνουμε οι γονείς τα παιδιά μας σήμερα. Από τη μία, θέλουμε να τα προστατεύσουμε από τις προβληματικές πλευρές του κόσμου όσο είναι ακόμα μικρά, αλλά από την άλλη τα σπρώχνουμε με χίλιους δυο τρόπους στον ενήλικο κόσμο.
Υπάρχει η άποψη πως σε κάθε παραμύθι ο λύκος είναι η σκοτεινή δύναμη που προσπαθεί να διαφθείρει μία αγνή ψυχή. Η κοκκινοσκουφίτσα από την άλλη, της οποίας η κουκούλα συμβολίζει το αναδυόμενο εγώ, θέλει να μάθει τα πάντα για τον κόσμο. Αυτή η γνώση που αναζητάει ωστόσο, περιέχει και σκοτεινές πλευρές, που για την αντιμετώπισή τους χρειάζεται εμπειρία και ωριμότητα.
Στην σημερινή εποχή πληροφοριών, ο λύκος βρίσκεται πάντα στο κατώφλι μας. Και ας μην ξεχνάμε πως ο λύκος πριν διεκδικήσει το παιδί, εξαπάτησε πρώτα τη γιαγιά.
