Στην εφηβεία υπάρχει έντονη ανάγκη να ανήκει το παιδί σε μια συγκεκριμένη ομάδα με κοινά χαρακτηριστικά. Το παιδί θα κάνει τα πάντα προκειμένου να ενταχθεί σε μια ομάδα συνομηλίκων. Συνήθως οι ομάδες προσπαθούν να ξεχωρίσουν η μια από την άλλη κάνοντας πιο προκλητικά πράγματα σε σχέση με τους άλλους. Μια συνηθισμένη συμπεριφορά είναι και το κάπνισμα. Ωστόσο, δεν είναι κάτι καινούριο, αφού εδώ και δεκαετίες το κάπνισμα προσδίδει κοινωνική καταξίωση ανάμεσα στις παρέες και πολλοί γονείς έχουν αυτήν τη συνήθεια.
Σίγουρα όμως κανένας γονιός δεν θέλει το παιδί του να κάνει το ίδιο λάθος και να αποκτήσει αυτή τη συνήθεια για χάρη της παρέας. Κάτι που καλλιεργείται από την παιδική ηλικία είναι η αυτονομία του παιδιού και η υποστήριξη της θέσης του ακόμα και όταν είναι αντίθετη με τους πολλούς. Για παράδειγμα, οι γονείς συνήθως συγκρίνουν τα παιδιά τους με τα παιδιά των άλλων. Τότε το παιδί κατανοεί ότι αφενός δεν είναι αποδεκτό από τον γονέα και αφετέρου πρέπει να κάνει κάτι για να αλλάξει και να γίνει αποδεκτό στα μάτια του γονέα. Αυτή η τάση στην εφηβεία γενικεύεται και μεταφέρεται στην παρέα. Το παιδί εφόσον δεν νιώθει αποδεκτό για αυτό που είναι θα προσπαθήσει να μιμηθεί τις συμπεριφορές των άλλων για να γίνει μέλος της ομάδας. Το κάπνισμα λοιπόν αποτελεί ένα μέσο αποδοχής από την ομάδα, το οποίο όμως κατά πόσο το έχει ανάγκη εξαρτάται αρχικά από το οικογενειακό περιβάλλον.
Έτσι λοιπόν οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν το παιδί να αντισταθεί στο κάπνισμα, τονίζοντας τη διαφορετικότητα της άποψης του καθένα. Καλό είναι λοιπόν να αποδέχονται την διαφορετικότητα του παιδιού γιατί έτσι ο έφηβος θα νιώθει ότι δεν πειράζει να μην καπνίζει.
Σημαντικό βέβαια είναι οι γονείς να είναι παράδειγμα σε αυτή τη συνήθεια. Αν οι γονείς είναι καπνιστές τα επιχειρήματά τους δεν έχουν και τόση ισχύ στο παιδί. Όμως, αν ο γονέας είναι πρώην καπνιστής είναι καλό να μοιραστεί την δυσάρεστη εμπειρία του με το παιδί. Να πει ειλικρινά τους λόγους που το έκοψε και πόσο δύσκολο ήταν για τον ίδιο. Η αυθεντικότητα είναι πολύ σημαντική και για τη μίμηση συμπεριφορών.
Βέβαια , το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει το παιδί είναι πολύ σημαντικό. Η ενασχόληση με τον αθλητισμό, η επαφή με τη φύση, ο υγιεινός τρόπος ζωής είναι πολύ σημαντικά για να προωθήσουν στον έφηβο τον σωστό και ωφέλιμο τρόπο ζωής. Επιπλέον, η επαφή και η συζήτηση με πρώην καπνιστές και η γνωστοποίηση των βλαβερών συνεπειών είναι και αυτά ένα μέσο αποφυγής του καπνίσματος.
Τέλος, είναι σημαντικό να υπάρχει κλίμα αποδοχής από τους γονείς, ούτως ώστε ακόμη και αν δοκιμάσει ή ξεκινήσει ο έφηβος το κάπνισμα οι γονείς να είναι ενήμεροι. Είναι πιο βοηθητικό να είναι γνωστό στους γονείς ότι το παιδί έχει ξεκινήσει το κάπνισμα, παρά να κάνει κάτι τόσο σοβαρό κρυφά.
Βασιλική Τσούτσου, Ψυχολόγος
