Τα πιο σημαντικά μαθήματα (ικανότητες) στη ζωή δεν τα διδαχθήκαμε στο σχολείο και το ίδιο ισχύει για τα παιδιά μας. Είναι ευκαιρία λοιπόν για μας, επειδή γνωρίζουμε ότι τα παιδιά μας δεν θα τα διδαχθούν σε καμιά τάξη του σχολείου, να τα διδάξουμε εμείς με άμεσο ή έμμεσο τρόπο.
Οι διαπιστώσεις αυτές προέρχονται από έρευνα που έγινε στο Harvard School of Education, που καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα σημαντικότερα μαθήματα που μαθαίνει κανείς στη ζωή δεν προέρχονται από ακαδημαϊκές διδασκαλίες, αλλά είναιεμπειρίες και μαθήματα που διδάσκεται το άτομο αυτά που μαθαίνει μέσα από τη ζωή, την αυτοπαρατήρηση και την παρατήρηση των άλλων, την υιοθέτηση χαρακτηριστικών και διόρθωση λαθών που πράξαμε και δεν θέλουμε να επαναλάβουμε.
Ας εξετάσουμε 10 μαθήματα – ικανότητες που μπορούμε να «περάσουμε» στα παιδιά μας τα οποία θα τους φανούν παρά πολύ χρήσιμα στη ζωή τους και τα οποία ίσως δεν πρόκειται να διδαχθούν ποτέ στο σχολείο…
1. Αυτοπειθαρχία σαν κλειδί. Είναι σημαντικό να διδάξουμε τα παιδιά αυτοπειθαρχία και αυτοκυριαρχία. Με αυτοπειθαρχία και επιμονή μπορεί κανείς να καταφέρει οτιδήποτε επιθυμεί. Με το να θέτει στόχους και να ακολουθεί τα κατάλληλα βήματα μπορεί να καταφέρει να κτίσει συναισθηματική νοημοσύνη και μια ισορροπημένη ζωή που θα τα ικανοποιεί και θα τα εκφράζει.
2. Σεβασμός στην εσωτερική φωνή. Το κλειδί είναι να διδάξουμε τα παιδιά από νωρίς να ακούνε την εσωτερική τους φωνή. Πάντα η εσωτερική «αυθεντική» φωνή έχει τη σοφία να οδηγεί όλους τους ανθρώπους στη λύση προβλημάτων και διλημμάτων. Απλά πρέπει τα άτομα από μικρή ηλικία να μάθουν να την ακούνε, να την σέβονται και να την ακολουθούνε αντί να την θάβουν και να την αγνοούν.
3. Έκφραση συναισθημάτων. Έκφραση του τι ακριβώς νιώθει το άτομο εσωτερικά. Από μικρή ηλικία τα παιδιά πρέπει να μάθουν να εκφράζουν τα εσωτερικά τους συναισθήματα και το τι αληθινά νιώθουν αντί να το καταπιέζουν. Όταν ένα άτομο από μικρή ηλικία μάθει να εκφράζει τον τρόπο που αισθάνεται και σκέφτεται αυθεντικά και με ειλικρίνεια και νιώθει ότι αυτό γίνεται αποδεκτό από το περιβάλλον, μπορεί να καλλιεργήσει την πίστη στον εαυτό του, την συναισθηματική του νοημοσύνη, να εκφράζει τις ιδέες του να έχει τη δυνατότητα να εξερευνήσει και εξελίξει τον ίδιο του τον εαυτό. Αυτή η ικανότητα δημιουργεί την αίσθηση στο άτομο ότι είναι άξιος σεβασμού και με αυτό τον τρόπο έχει δυνατότητα στην ισορροπία, έκφραση, εξερεύνηση και εξέλιξη.
4. Ικανότητα να θέτεις κατάλληλες ερωτήσεις. Η διαφορά του επιτυχημένου από τον αποτυχημένο άνθρωπο είναι να μάθει να θέτει τις κατάλληλες ερωτήσεις από νωρίς. Ο επιτυχημένος άνθρωπος είναι αυτός που γνωρίζει τι δεν ξέρει και διδάσκεται από νωρίς να κάνει τις κατάλληλες ερωτήσεις για να το μάθει. Ξέρει δηλαδή τι πρέπει να μάθει για να βελτιωθεί και να προχωρήσει. Άρα κλειδί για την πρόοδο του είναι να δεχθεί τι δεν γνωρίζει και να τολμήσει να το ανακαλύψει.
5. Αποδοχή και απόφαση να λειτουργήσει το άτομο ανεξάρτητα από τη γνώμη των άλλων. Ένα σημαντικό μάθημα της ζωής είναι ότι τα πράγματα δεν έρχονται πάντα όπως τα θέλουμε, ούτε οι συνθήκες είναι πάντα ιδανικές, ούτε οι άλλοι συμπεριφέρονται πάντα όπως θα επιθυμούμε. Είναι πολύ σημαντικό από μικρή ηλικία το άτομο να διδαχθεί ότι ο δημιουργός της πραγματικότητας του και της ισορροπίας του είναι το ίδιο το άτομο και δεν πρέπει η γνώμη των άλλων να επηρεάζουν την ισορροπία, την ευτυχία και την πραγματικότητα του. «Η ευτυχία βρίσκεται στα χέρια του ατόμου».
6. Εν-συναίσθηση σαν κλειδί. Το να συναισθάνεσαι με τον άλλο και όχι για τον άλλο είναι ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα της ζωής που πρέπει να μάθει το άτομο. Με αυτό τον τρόπο το άτομο θα κατορθώσει να μπορεί να μπαίνει στη θέση του άλλου ανθρώπου, να συναισθάνεται τι περνάει και τι βιώνει και να το βοηθάει ουσιαστικά. Η εν-συναίσθηση είναι μια σημαντική και ουσιαστική ικανότητα των ανθρώπων. Ανοίγει τον δρόμο για την επικοινωνία, την δημιουργία ουσιαστικών και μακροχρόνιων σχέσεων, καθώς και ουσιαστικού συναισθηματικού πλησιάσματος ψυχής.
7. Μετατροπή εμποδίων σε ευκαιρίες για μάθηση και εξέλιξη. Οι διαφωνίες, τα προβλήματα και τα εμπόδια είναι αναπόφευκτο κομμάτι της ζωής των ανθρώπων. Τα παιδιά από μικρή ηλικία πρέπει να διδαχθούν αυτή την πραγματικότητα. Όμως ταυτόχρονα πρέπει να διδαχθούν ότι το άτομο γίνεται επιτυχημένο ή αποτυχημένο και ευτυχισμένο ή δυστυχισμένο ανάλογα με τον τρόπο που αντιμετωπίζει αυτές τις δυσκολίες και τα εμπόδια. Εάν δηλαδή βλέπει τα εμπόδια αυτά σαν τροχοπέδη και χάνει την ψυχραιμία του τότε είναι «καταδικασμένο» να υιοθετεί μία πεσιμιστική στάση απέναντι στα προβλήματα και στη ζωή. Αντίθετα εάν το άτομο βλέπει τα εμπόδια σαν μαθήματα και ευκαιρίες για εξέλιξη και ανάπτυξη θα υιοθετήσει μια αισιόδοξη δυνατή άποψη για τη ζωή, τις σχέσεις και τη πρόοδο.
8. Υιοθέτηση συμπεριφοράς των «καλύτερων». Αν θέλουμε το παιδί μας να γίνει πετυχημένο πρέπει να το διδάξουμε να υιοθετεί και να μιμείται συμπεριφορές ανθρώπων που θεωρεί πετυχημένους και έμπειρους σε τομείς που θαυμάζει. Για να πετύχουν στο τομέα που ενδιαφέρονται πρέπει να αναγνωρίσουν κάποιον σπουδαίο να τον παρατηρήσουν και να τον «μιμηθούνε» . Όπως είπε ο Πάμπλο Πικάσο «Οι καλοί καλλιτέχνες αντιγράφουν. Οι εξαιρετικοί κλέβουν, με τον καλύτερο τρόπο».
9. Εκτίμηση μικρών χαρών της ζωής. Τα παιδιά πρέπει να διδαχθούν από νωρίς να μάθουν να εκτιμούν και να είναι ευγνώμονες για τις μικρές καθημερινές χαρές της ζωής. Πρέπει να εκτιμούν έννοιες ουσιαστικές αλλά και απλές, όπως το «μοίρασμα», η προσφορά, το «νοιάξιμο», η αλληλοβοήθεια κλπ.
10. Έμπνευση κάνοντας τους άλλους να χαμογελούνε. Από πολύ μικρή ηλικία είναι σημαντικό να εμπνεύσουμε τα παιδιά να μην πληγώνουν τα συναισθήματα των άλλων, αντίθετα να προσπαθούνε να τους κάνουν να χαμογελούν σε κάθε ευκαιρία. Τελικά η ικανότητα να κάνεις τον άλλο να χαμογελά και να νιώθει όμορφα με τη παρουσία σου, είναι μια μοναδική ικανότητα που μπορεί να σε βοηθήσει να αντιμετωπίσεις ακόμα και την πιο δύσκολη κατάσταση.
Τζίνα Θανοπούλου
Ψυχο-εκπαιδευτική Σύμβουλος, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
