10+1 κανόνες που οφείλουν να τηρούν οι χωρισμένοι γονείς

Μερικές φορές τα ζευγάρια χωρίζουν. Αυτό μπορεί να συμβεί σε ζευγάρια που υπήρξαν αγαπημένα, σε ανθρώπους που μοιράστηκαν την ευτυχία τού να φέρουν στον κόσμο παιδιά, που είχαν ονειρευτεί να γεράσουν μαζί. Γι’ αυτό τις περισσότερες φορές τα διαζύγιο είναι μια διαδικασία που προκαλεί πόνο. Και θυμό. Τόσο θυμό που ίσως είναι δύσκολο να θυμόμαστε πως κάθε πράξη, κάθε λέξη, κάθε κίνησή μας καταγράφεται στο μυαλό και την καρδιά των παιδιών μας και χαράζει εκεί πληγές. Χρειάζεται πραγματικά μεγάλη δύναμη να βάλουμε στην άκρη τη λύπη και την οργή μας και να βρούμε τον τρόπο να συνεχίσουμε να συνυπάρχουμε ως γονείς, όμως για το καλό των παιδιών μας οφείλουμε να το κάνουμε. Κι αυτοί είναι μερικοί από τους πιο βασικούς κανόνες που πρέπει να ακολουθήσουμε για να τα μεγαλώσουμε χώρια, αλλά ταυτόχρονα μαζί, με την ηρεμία και τη χαρά που τους αξίζει.

1.     Ενημερώστε από κοινού τα παιδιά σας για την κατάσταση, με λόγια κατανοητά, σύμφωνα πάντα με την ηλικία τους και όχι απαραίτητα εκθέτοντας όλες τις λεπτομέρειες. Είναι σημαντικό δε, να τα βεβαιώσετε πως δεν ευθύνονται αυτά για το χωρισμό σας και να τα καθησυχάσετε πως τα αγαπάτε πολύ, πως θα είστε πάντα δίπλα τους και πως θα προσπαθήσετε να μην αλλάξετε πολλά πράγματα στην καθημερινότητά τους.

2.     Ποτέ μη μιλάτε άσχημα για τον/την πρώην σύζυγο μπροστά στο παιδί. Σίγουρα το έχετε ξανακούσει, το γνωρίζετε, όπως γνωρίζετε και ότι είναι πιο εύκολο να το λέει κανείς παρά να το κάνει. Μερικές φορές, δεν χρειάζεται καν να χρησιμοποιήσει κανείς άσχημα λόγια για να μειώσει τον άλλο στα μάτια των παιδιών, αρκεί ένα επιτιμητικό βλέμμα, μια χειρονομία ή ακόμα και η εσκεμμένη αδιαφορία όταν το παιδί περιγράφει και διηγείται πώς πέρασε με τον άλλον γονιό. Επίσης, πρέπει να πάψετε να μεταφέρετε, μέσω των παιδιών, αρνητικά μηνύματα και χαρακτηρισμούς, ο ένας τον άλλον. Αυτό πληγώνει τα παιδιά και έχει σαν συνέπεια, τα παιδιά να αποφεύγουν τον γονιό που κατηγορεί τον άλλον.

3.     Ποτέ μη χρησιμοποιείτε το παιδί ως αγγελιαφόρο για όσα θέλετε να ενημερώσετε τον/την πρώην. Ο κανόνας αυτός ισχύει ακόμα και για κάθε είδους πληροφορία, από το ότι θα περάσετε να πάρετε το παιδί μια ώρα αργότερα από ό,τι συνήθως μέχρι το ότι η δασκάλα του σχολείου σας έκανε παρατήρηση για τη συμπεριφορά του. Δίνοντας στο παιδί το ρόλο του ενδιάμεσου, ρισκάρετε να βρεθεί αντιμέτωπο με μια αντίδραση που κανονικά προοριζόταν για εσάς και όχι για το παιδί. Η επικοινωνία με τον άλλο γονιό είναι δική σας δουλειά και όχι του παιδιού.

4.     Μην αναφέρετε ποτέ στο παιδί οικονομικά θέματα που σχετίζονται με τον άλλο γονιό. Μην πείτε ότι έχει αργήσει να καταβάλλει τη διατροφή, ούτε να συζητήσετε ποιος έχει αναλάβει ποια έξοδα. Το παιδί δεν χρειάζεται να ξέρει ποιος πληρώνει για το κολυμβητήριο και ποιος για τα ρούχα τους –αυτό έχει πιθανότατα καθοριστεί μετά από δικαστική απόφαση κι αν υπάρχουν προβλήματα στην πράξη, απευθυνθείτε ξανά στο δικηγόρο σας. Αλλά αφήστε το παιδί έξω από τέτοιου είδους αντιπαράθεση.

5.     Η αλήθεια είναι πως δεν μπορείτε να ελέγξετε το πώς περνάει το παιδί στο σπίτι του άλλου γονιού. Το ιδανικό θα ήταν να μπορέσετε να αποφασίσετε από κοινού, τουλάχιστον, τα βασικά στοιχεία της ανατροφής του παιδιού. Εάν δεν μπορέσετε να το κάνετε αυτό, θα πρέπει να αποδεχτείτε ότι δεν μπορείτε να παρεμβαίνετε σε οτιδήποτε συμβαίνει στο σπίτι του άλλου γονιού (εξαιρείται φυσικά η περίπτωση που φοβάστε ότι το παιδί διατρέχει αληθινό κίνδυνο εκεί). Καλό είναι, επίσης, να μην ασκείτε πίεση ανακρίνοντας το παιδί σας και αναγκάζοντάς το να σας πει με κάθε λεπτομέρεια τι έφαγε, πότε κοιμήθηκε, πόση ώρα είδε τηλεόραση κ.λπ. Αυτό θα δημιουργήσει στο παιδί το φόβο ότι μπορεί να βάλει σε μπελάδες τον έναν γονιό του και αυξάνει τις πιθανότητες να σας πει ψέματα.

6.     Ποτέ μην κάνετε το παιδί να νιώσει ενοχές για τις ώρες που περνάει με τον άλλο γονιό.Δεν χρειάζεται να ξέρει ότι εσείς θα νιώθετε μοναξιά ή θλίψη που θα φύγει από το σπίτι. Το παιδί δεν είναι υπεύθυνο για τα συναισθήματά σας και δεν πρέπει του προκαλείτε τον οίκτο, μην το κάνετε να σας λυπάται. Αποχαιρετήστε το με χαμόγελα και πείτε πόσο ανυπομονείτε να μάθετε πόσο όμορφα πέρασε όταν επιστρέψει –ακόμα κι αν δεν το εννοείτε!

7.     Σταματήστε άμεσα να ανταποκρίνεστε σε χειριστικές τακτικές του παιδιού σας. Αρκετά συχνά, τα παιδιά των χωρισμένων γονιών, προσπαθώντας να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους με ένα διαφορετικό τρόπο, προσπαθούν να εκμεταλλευτούν, ίσως, και να τιμωρήσουν τους γονείς τους, που δεν κατάφεραν να τους χαρίσουν μια αγαπημένη οικογένεια μέσα στην οποία θα μπορούσαν να ζήσουν όμορφα παιδικά χρόνια. Έτσι, λοιπόν, απαιτούν περισσότερα δώρα και κάθε είδους χατίρια, εκμεταλλευόμενα το άγχος και την επιθυμία του κάθε γονέα να αποδειχτεί «καλός γονιός».

8.     Κρατήστε την προσωπική σας ζωή και τις πιθανές επόμενες σχέσεις σας μακριά από το παιδί. Η γνωριμία του παιδιού με τον καινούργιο σύντροφο του γονιού του πρέπει να γίνεται με αυστηρές προϋποθέσεις.

9.     Απαιτήστε από τους δικούς σας γονείς να μην εκδηλώνουν τα αρνητικά συναισθήματά τους σχετικά με το διαζύγιο, μπροστά στα παιδιά, και, φυσικά, να μην κατηγορούν τον έναν γονέα όταν απουσιάζει ο άλλος. Τα παιδιά, θα πρέπει να αισθάνονται ζεστή και ήρεμη την αγκαλιά των παππούδων και γιαγιάδων τους και να μην φοβούνται πως θα πληγωθούν ακούγοντας κατηγορίες για τη μαμά ή τον μπαμπά τους.

10.  Αποφύγετε τις μακροχρόνιες αντιδικίες και φροντίστε να μην απορροφηθείτε με τις νομικές πτυχές της έκδοσης του διαζυγίου, τους οικονομικούς διακανονισμούς και το μοίρασμα της περιουσίας, κι έτσι χάσετε την επαφή με τα παιδιά σας.

11.  Προσπαθήστε κάποιες φορές να βρίσκεστε όλοι μαζί (στα γενέθλιά τους, σε σχολικές εκδηλώσεις, ή κάποια Σαββατοκύριακα κ.λπ.). Είναι πολύ ωφέλιμο για τα παιδιά, μ’ αυτόν τον τρόπο, τα παιδιά νιώθουν ότι η οικογένεια υπάρχει, δεν διαλύθηκε, απλά άλλαξε μορφή.

Με τη συνεργασία της Αναστασίας Φρόντζου – Χρηστίδη (σύμβουλος Σχέσεων, Παιδιού και Οικογένειας, Μεταπτυχιακή Εκπαίδευση στην “Εφηβική Υγεία – Ψυχολογία και Συμπεριφορά του Εφήβου”)