Κάτι ενδιαφέρον συνέβη την περασμένη Κυριακή. Δούλευα στο γραφείο μου όταν είδα το κεφαλάκι της κόρης μου να ξεπροβάλλει μέσα από μια χαραμάδα στην πόρτα.
«Τι κάνεις, μπαμπάκα;».
«Δουλεύω, αγάπη μου».
«Ναι, αλλά εγώ θέλω να είμαι μαζί σου!» διαμαρτυρήθηκε.
«Θα βγω σύντομα να φάμε μαζί. Πήγαινε λοιπόν να παίξεις στο δωμάτιό σου ή ζήτησε από τη γιαγιά να σου δώσει τους μαρκαδόρους σου».
Σπρώχνει την πόρτα περισσότερο και φωνάζει: «Όχι, μπαμπάκια! Εγώ θέλω εσένα, ΤΩΡΑ!».
Αφήνω κάτω τα χαρτιά μου, σταματάω να δουλεύω και της δίνω την αμέριστη προσοχή μου.
Το κορμάκι της ήταν σφιγμένο, το πρόσωπό της είχε αρχίσει να κοκκινίζει, το βλέμμα της εξέφραζε μια βαθιά επιθυμία.
Τι; Το βλέμμα της εξέφραζε μια βαθιά επιθυμία;
Να τι συνέβη:
Η κόρη μου είναι 4. Και παρόλο που διαρκώς με εντυπωσιάζει το λεξιλόγιό της, ξέρω επίσης καλά ότι μιλάει αγγλικά περίπου για τα τελευταία 2 χρόνια.
Εγώ, από την άλλη, μιλάω αγγλικά εδώ και 38 χρόνια, παρ’ όλα αυτά κάποιες φορές κολλάω όταν προσπαθώ να εκφράσω λεκτικά τις ανάγκες μου. Κάποιες φορές είναι δύσκολο για όλους μας να βρούμε τις σωστές λέξεις για να περιγράψουμε το πώς νιώθουμε.
Τώρα καταλαβαίνω. Θέλει να εκφράσει μια ανάγκη της, αλλά δεν έχει ακόμα την ικανότητα να το κάνει κι αυτό της προκαλεί απελπισία… ακόμα και ένα 4χρονο το ξέρει αυτό.
Έτσι, της είπα: «Έλα εδώ για μια αγκαλίτσα».
Με κοίταξε, πέρασε πάνω από την μπάλα της γυμναστικής μου και την κλώτσησε, κάνοντάς τη να τσουλήσει και να χτυπήσει το πόδι μου.
«Όχι! Θέλω να με βοηθήσεις με αυτή την μπάλα!».
Θεέ μου…
Δεν ήξερα τι ακριβώς ζητούσε, αλλά σίγουρα δεν είχε να κάνει με την μπάλα.
Όταν της ζήτησα να μου πει περισσότερα για το τι θα ήθελε να κάνει την μπάλα, τα έχασε. Άρχισε να τη σπρώχνει και να ουρλιάζει: «Απλά θέλω να με βοηθήσεις! Απλά θέλω να με βοηθήσεις!».
Δάκρυα άρχισαν να κυλούν στο πρόσωπό της και έπεσε στο πάτωμα. Επαναλάμβανε την ίδια φράση ξανά και ξανά κλωτσώντας και ρίχνοντας μπουνιές στο χαλί.
Καθισμένος στην καρέκλα μου, πήρα μια βαθιά, αργή ανάσα και προσπάθησα να αποβάλω την ένταση.
Με ηρεμία και σιγουριά είπα: «Βλέπω ότι έχεις αναστατωθεί και ότι νιώθεις καλύτερα χτυπώντας το χαλί. Κάνε ό,τι είναι να σε κάνει να νιώσεις καλύτερα. Εγώ είμαι εδώ, αν θέλεις μια αγκαλιά».
Δεν έκανα τίποτα ιδιαίτερο. Δεν προσπάθησα να αποσπάσω την προσοχή της, να την κάνω να ξεχαστεί, ούτε την αγνόησα. Απλά, ήμουν εκεί για εκείνη.
Συνέχισα να παίρνω βαθιές ανάσες και να την παρακολουθώ με προσοχή. Κάποιες φορές σηκώθηκα και έβαλα ένα μαξιλαράκι εκεί όπου φοβόμουν μήπως χτυπήσει στο πόδι του τραπεζιού ή στη γωνία της συρταριέρας, αλλά μετά επέστρεψα στη θέση μου.
«Σε βλέπω, γλυκιά μου. Εδώ είμαι» της είπα με ήρεμο τόνο.
Το ξέσπασμα κράτησε περίπου 6 λεπτά.
Στη μητέρα μου, που ήταν στο διπλανό δωμάτιο, φάνηκε μια αιωνιότητα. Σε κάποια φάση ήρθε με σκοπό να την ηρεμήσει, με κάποιον τρόπο. Εγώ απλά της έκανα νόημα ότι όλα ήταν υπό έλεγχο.
Όταν είδα ότι το σώμα της κόρης μου άρχισε να χαλαρώνει και όταν το κλάμα της εξελίχθηκε σε ένα σιγανό κλαψούρισμα, της ζήτησα ήρεμα να με αφήσει να την αγκαλιάσω. Σκαρφάλωσε στην αγκαλιά μου, τύλιξε τα χέρια της γύρω από το λαιμό μου και έκρυψε το πρόσωπό της στην μπλούζα μου.
«Σε αγαπώ πολύ» είπα, απομακρύνοντας τα μαλλιά της από το πρόσωπό της.
«Σε αγαπώ, μπαμπάκα» απάντησε σφίγγοντάς με περισσότερο.
Συνέχισα να την κρατάω για λίγα λεπτά, τρίβοντας την πλάτη της. Δεν της είπα τίποτα. Μετά σήκωσε το κεφάλι της και με κοίταξε. Φίλησα τα μάγουλά της και χαμογέλασα.
«Θέλω να πάω να παίξω με τις κούκλες μου τώρα» είπε.
«Εντάξει, αγάπη μου. Τα λέμε στο φαγητό».
Πήδηξε κάτω, χαμογέλασε πλατιά και είπε: «Κάνε τη δουλειά σου, μπαμπάκα. Τα λέμε στο φαγητό!».
Έφυγε, κλείνοντας την πόρτα πίσω της.
Από περιέργεια, κοίταξα το ρολόι. Η όλη διαδικασία, από τη στιγμή που είχε ανοίξει την πόρτα μέχρι τη στιγμή που την είχε ξανακλείσει, κράτησε περίπου 17 λεπτά.
Σε λιγότερα από 20 λεπτά, της έδειξα πώς να διοχετεύει τα συναισθήματά της σε 3 απλά βήματα. Αυτή είναι η στρατηγική που ακολουθώ, ώστε κάθε ξέσπασμα να γίνεται αφορμή για να καλλιεργήσει τη συναισθηματική ευφυΐα της:
1. Όποια συναισθήματα κι αν έχει την ανάγκη να εκφράσει, της δείχνω ότι συνεχίζω να την αγαπάω το ίδιο. Η αγάπη και η υποστήριξή μου είναι αδιαπραγμάτευτες.
2. Όσο έντονο ή μεγάλο σε διάρκεια κι αν είναι ένα ξέσπασμα, δεν μπορεί να με επηρεάσει. Εγώ βρίσκομαι δίπλα της σταθερός, ήρεμος, αξιολογώντας τα συναισθήματά της και προσφέροντας την υποστήριξη μου.
3. Της δείχνω ότι δεν πειράζει να εκφράζει τα συναισθήματά της. Είναι φυσιολογικό να νιώθει θλίψη και απελπισία. Δεν προσπαθώ να μειώσω τη σπουδαιότητα των συναισθημάτων της ή να αποσπάσω την προσοχή της, την αφήνω να ζήσει αυτή την εμπειρία και να νιώσει πώς είναι να την ξεπερνάει μόνη της. Αυτό ενισχύει την ικανότητά της να διαχειρίζεται τα έντονα συναισθήματά της.
Προσοχή όμως: Ενώ όλα τα συναισθήματα είναι αποδεκτά και αξίζουν την κατανόησή μας, αυτό δεν ισχύει για όλες τις συμπεριφορές.
Για παράδειγμα, δεν είναι αποδεκτό να προσπαθεί το παιδί σας να σας χτυπήσει. «Μπορείτε να του πείτε: «Δεν πρέπει να με χτυπήσεις. Αν νιώθεις την ανάγκη να χτυπήσεις κάτι, χτύπα αυτό το κρεβάτι ή το μαξιλάρι για να βγάλεις ό,τι αισθάνεσαι».
Πρώτα έρχεται η ασφάλεια όλων και αμέσως μετά η υποστήριξη του παιδιού σας και των συναισθηματικών αναγκών του.
