Το γεγονός ότι οι μητέρες οι οποίες εργάζονται δικαιούνται επιδομάτων και διευκολύνσεων για τη φροντίδα των τέκνων τους είναι γνωστό.
Σύμφωνα με το άρθρο 9 ΕΓΣΣΕ 1993, σε συνδυασμό με το άρθρο 6 της ΕΓΣΣΕ 2002-2003, προβλέπεται ότι οι εργαζόμενες μητέρες δικαιούνται για χρονικό διάστημα τριάντα (30) μηνών από τη λήξη της άδειας λοχείας, είτε να προσέρχονται αργότερα είτε να αποχωρούν νωρίτερα κατά μία ώρα κάθε ημέρα από την εργασία τους (άδεια θηλασμού/φροντίδας παιδιού). Την άδεια αυτή δικαιούται εναλλακτικά να αιτηθεί και να λάβει και ο πατέρας, εφόσον δεν κάνει χρήση αυτής η εργαζόμενη μητέρα, προσκομίζοντας σχετική βεβαίωση του εργοδότη της μητέρας του παιδιού. Το μειωμένο ωράριο δικαιούται ο/η εργαζόμενος/η με αίτησή του να το ζητήσει εναλλακτικά ως συνεχόμενη ισόχρονη άδεια με αποδοχές, αλλά η εναλλακτική χορήγηση της άδειας προϋποθέτει συμφωνία του εργοδότη (ΕΓΣΣΕ 2004-2005).
Αδεια φροντίδας: Πότε δίνεται
Ειδικότερα, στο Άρθρο 2 της νέας ΕΓΣΣΕ που ισχύει για το 2014, ο εργαζόμενος πατέρας έχει αυτοτελές δικαίωμα και με τις ίδιες προϋποθέσεις χρήσης της προβλεπόμενης από τις Εθνικές Γενικές ΣΣΕ άδειας φροντίδας παιδιού (μειωμένο ωράριο). Η άδεια φροντίδας παιδιού δίνεται για 30 μήνες μετά την λήξη της άδειας λοχείας, δηλαδή 9 εβδομάδες μετά τον τοκετό και δίνει το δικαίωμα στη μητέρα του παιδιού είτε να προσέρχονται αργότερα, είτε να αποχωρεί νωρίτερα κατά μια ώρα κάθε ημέρα από την εργασίας τους.
Εναλλακτικά, με συμφωνία του εργοδότη, το ημερήσιο ωράριο των μητέρων μπορεί να ορίζεται μειωμένο κατά δύο ώρες ημερησίως για τους πρώτους δώδεκα μήνες και σε μία ώρα ημερησίως για έξι επιπλέον μήνες. Πλέον, χρήση αυτής της άδειας μπορεί να κάνει και ο μισθωτός πατέρας του παιδιού, όταν η μητέρα είναι αυτοαπασχολούμενη.
Πιο συγκεκριμένα σύμφωνα με τον Συνήγορο του Πολίτη το δικαίωμα λήψης άδειας ανατροφής, έχει ο πατέρας ακόμα και αν η σύζυγός του είναι αυτοαπασχολούμενη και ως εκ τούτου δεν έχει τη δυνατότητα να προσκομίσει σχετική βεβαίωση από τον εργοδότη της, δεδομένου ότι “η απαίτηση της ΕΓΣΣΕ να προσκομίζει ο πατέρας βεβαίωση εργοδότη της μητέρας για μη χρήση του μειωμένου ωραρίου απ’ αυτήν, προκειμένου να μπορεί να κάνει ο ίδιος χρήση της άδειας, περιορίζει το δικαίωμα αυτό μόνο σε όσους πατέρες έχουν σύζυγο που απασχολείται ως μισθωτή (με σχέση εξαρτημένης εργασίας). Όμως, ο περιορισμός αυτός συνιστά διάκριση λόγω φύλου σε βάρος των ανδρών εργαζομένων διότι δεν προβλέπεται από τη νομοθεσία αντίστοιχος περιορισμός για τη μητέρα εργαζόμενη”, η οποία “δικαιούται το μειωμένο ωράριο ή εναλλακτικά την ισόχρονη άδεια ακόμα και αν ο σύζυγός της είναι αυτοαπασχολούμενος ή εργάζεται με άλλη σχέση πλην αυτής της εξαρτημένης εργασίας”.
Σύζυγοι και άδεια
Διευκολύνσεις όμως για την ανατροφή τέκνου παρέχονται σύμφωνα με άρθρο 53 του Δημοσιοϋπαλληλικού Κώδικα και στους πατέρες δημοσίους υπαλλήλους εφόσον οι σύζυγοί τους δεν κάνουν χρήση των αντίστοιχων δικαιωμάτων τους. Ειδικότερα, ο χρόνος εργασίας του γονέα υπαλλήλου μειώνεται κατά δύο (2) ώρες ημερησίως εφόσον έχει τέκνα ηλικίας έως δύο (2) ετών και κατά μία (1) ώρα, εφόσον έχει τέκνα ηλικίας από δύο (2) έως τεσσάρων (4) ετών. Περαιτέρω, ο γονέας υπάλληλος δικαιούται εννέα (9) μήνες άδεια με αποδοχές για ανατροφή παιδιού, εφόσον δεν κάνει χρήση του κατά το προηγούμενο εδάφιο μειωμένου ωραρίου.
Σύμφωνα δε, με την παρ. 3 του ανωτέρω άρθρου 53 αν και οι δύο γονείς είναι υπάλληλοι, με κοινή τους δήλωση που κατατίθεται στις υπηρεσίες τους καθορίζεται ποιος από τους δύο θα κάνει χρήση του μειωμένου ωραρίου ή της άδειας ανατροφής, εκτός αν με την ανωτέρω κοινή τους δήλωση καθορίσουν χρονικά διαστήματα που ο καθένας θα κάνει χρήση, αλλά πάντοτε διαδοχικώς. Σε περίπτωση που η σύζυγος του υπαλλήλου ή ο σύζυγος της υπαλλήλου εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα, εφόσον δικαιούται όμοιων ολικώς ή μερικώς διευκολύνσεων, ο σύζυγος ή η σύζυγος υπάλληλος δικαιούται να κάνει χρήση των διευκολύνσεων του άρθρου 53 κατά το μέρος που η σύζυγος αυτού ή ο σύζυγος αυτής δεν κάνει χρήση των δικών της ή των δικών του δικαιωμάτων ή κατά το μέρος που αυτά υπολείπονται των διευκολύνσεων αυτών.
Παλαιότερα ίσχυε ότι σε περίπτωση που η σύζυγος του υπαλλήλου δεν εργαζόταν ή δεν ασκούσε οποιοδήποτε επάγγελμα, ο σύζυγος δε δικαιούτο να κάνει χρήση των διευκολύνσεων αυτών, εκτός αν λόγω σοβαρής πάθησης ή βλάβης κριθεί ανίκανη να αντιμετωπίζει τις ανάγκες ανατροφής του παιδιού, σύμφωνα με βεβαίωση της Δευτεροβάθμιας Υγειονομικής Επιτροπής στην αρμοδιότητα της οποίας υπάγεται ο υπάλληλος.
Πλέον όμως και συγκεκριμένα βάσει του αρθ. 38 του Ν.4342/2015, η άδεια φροντίδας παιδιού,συνιστάμενη σε μειωμένο ωράριο, χορηγείται στον πατέρα όχι μόνο στις περιπτώσεις που η μητέρα απασχολείται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ή είναι αυτοαπασχολούμενη, αλλά και στην περίπτωση που η μητέρα δεν εργάζεται.
Βασιλική Βλάχου
Δικηγόρος Πειραιώς
Συνεργάτιδα του Δημήτριου Ν. Αυλωνίτη, Δικηγόρου, LL.B.
Δημητσάνας 42, Αθήνα, 11 522
τηλ. 210 3314536, fax: 210 3235632
κιν. 6972205516, e-mail: info@avlonitislaw.gr
http://www.avlonitislaw.gr
