“Μαζί δεν κάνουν και χώρια δεν μπορούν”…. Είναι η πιο κοινή έκφραση των γονέων όταν μιλούν για τη σχέση που έχουν τα παιδιά τους μεταξύ τους. Και αυτό είναι αλήθεια. Υπάρχουν στιγμές που τα αδέρφια που παίζουν μαζί, που συμμαχούν, που κάνουν σκανταλιές , που μοιράζονται. Και άλλες με ένταση και αντιπαλότητα μεταξύ τους.
Αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό και απολύτως αναμενόμενο στη σχέση τους. Όπως άλλωστε και σε κάθε άλλη ανθρώπινη σχέση. Τα αδέρφια θα θυμώσουν, θα εκφράσουν το συναίσθημά τους και πολλές φορές θα καταφύγουν στους γονείς για να το επικοινωνήσουν.
Σε γενικές γραμμές, είναι ορθό να μην παρεμβαίνουμε όταν τα αδέρφια τσακώνονται , και να μην παίρνουμε θέση υπέρ του ενός ή του άλλου. Αλλά να παροτρύνουμε τα παιδιά να συζητήσουν το πρόβλημά τους και να βρουν μία λύση μεταξύ τους.
Ωστόσο,μερικά από τα ερωτήματα που μας ταλαιπωρούν:
- Πόσες φορές δεν έχει τύχει μία απλή διαφωνία να καταλήξει σε έναν πολύ έντονο καβγά με άσχημους χαρακτηρισμούς ή ακόμα και σωματική βία;
- Και πόσες φορές οι γονείς είναι τόσο αναστατωμένοι από αυτό που έχουν αναγκαστεί να καταφύγουν σε μία τιμωρητική λύση (π.χ κανείς δε θα βγει έξω το Σάββατο) προκειμένου να μην επαναληφθεί αυτό στο μέλλον;
Για να σκεφτούμε όμως…
Αυτή η λύση εξομαλύνει την αδερφική σχέση; Ή μήπως καλλιεργεί περισσότερο θυμό και αντιπαλότητα μεταξύ των αδερφών; Το πιθανότερο είναι πώς τα αδέρφια μετά από αυτό θα αισθάνονται περισσότερο θυμό κατηγορώντας ο ένας τον άλλον για τη συνέπεια που τους επιβλήθηκε.
Σε περιπτώσεις που κινδυνεύει η σωματική ακεραιότητα των παιδιών ή αν τα παιδιά σας ζητούν επανειλημμένα να βοηθήσετε τότε ή παρέμβασή σας είναι αναγκαία.
10 πράγματα που μπορεί να σας βοηθήσουν όταν παρεμβαίνεται σε έναν αδερφικό καβγά.
- Κρατήστε την ψυχραιμία σας πριν κάνετε οποιαδήποτε παρέμβαση. Σκεφτείτε πως τα παιδιά σας την ώρα του καβγά βιώνουν έναν καταιγισμό αρνητικών συναισθημάτων που τα ίδια αδυνατούν να ελέγξουν.
- Αποφύγετε να κάνετε το διαιτητή για το ποιος ξεκίνησε τον καβγά, ποιος προκάλεσε ποιον, ποιος χτύπησε πρώτα ποιον. Αυτό δε φαίνεται να βοηθάει τα παιδιά. Προσδίδει στον καθένα από αυτά μία θέση θύτη-θύμα.
- Καθίστε όλοι μαζί σε ένα ήρεμο μέρος και ζητήστε τους να πάρουν μερικές βαθιές αναπνοές. Το να μπορέσουν να καθίσουν το ένα απέναντι στο άλλο και να αντέξουν το θυμό τους είναι πολύ σημαντικό βήμα. Βοηθά στον έλεγχο της παρόρμησης και στην αυτορρύθμιση των συναισθημάτων τους.
- Δείξτε ενσυναίσθηση. Αντιμετωπίστε τον καβγά των παιδιών ως κάτι σημαντικό και σοβαρό για εκείνα. Αποφύγετε εκφράσεις όπως “πάλι για χαζομάρες τσακώνεστε; “ ή “αδέρφια είστε δεν πρέπει να τσακώνεστε”.
- Ακούστε προσεχτικά και με ενεργό τρόπο. Απομακρυνθείτε από οτιδήποτε μπορεί να διασπάσει την προσοχή σας (τηλέφωνα, τηλεόραση, μαγείρεμα κτλ). Κοιτάξτε τα παιδιά σας στα μάτια, κάνετε ερωτήσεις (π.χ πες μου περισσότερα για αυτό), ζητήστε διευκρινήσεις (π.χ για να δω αν κατάλαβα καλά…).
- Δώστε στα παιδιά την ευκαιρία να εκφράσουν το καθένα τη δική του οπτική για τη διαφωνία ή τον καβγά τους χωρίς ο ένας να διακόπτει τον άλλον.
- Δώστε έμφαση περισσότερο στα συναισθήματα που σχετίζονται με τα γεγονότα. Όχι τόσο στα γεγονότα αυτά καθέ αυτά. Για παράδειγμα “ακούγεται ότι νευρίασες επειδή ο αδερφός σου μπήκε στο δωμάτιο σου την ώρα που ζωγράφιζες και έβαλε δυνατά τη μουσική ”, Όταν του φώναξες να βγει έξω εκείνος αποκάλεσε τις ζωγραφιές σου “γελοίες” και αυτό σε στεναχώρησε. “Μετά εσύ ήσουν τόσο θυμωμένος που του έσπασες το καινούργιο του cd”.
- Ζητήστε από τα τα παιδιά να σκεφτούν πώς μπορεί να ένιωσε ο άλλος κατά τη διάρκεια του τσακωμού και πώς και ο καθένας συνέβαλε στο να δημιουργηθεί αυτός ο καβγάς (π.χ πώς νομίζεις ότι ένιωσε ο Κώστας όταν μπήκες στο δωμάτιό του και άνοιξες δυνατά τη μουσική;)
- Προσκαλέστε τα παιδιά σας να σκεφτούν πώς αλλιώς θα μπορούσαν να είχαν συμπεριφερθεί στην εκάστοτε συνθήκη. Αν δε μπορούν να βρουν εναλλακτικούς τρόπους προτείνετε εσείς κάποιους (π.χ σκεφτόμουν αν θα μπορούσες να ρωτήσεις τον αδερφό σου αν ενοχλείται από τη μουσική πριν τη βάλεις δυνατά)
- Στο τέλος, ρωτήστε τα παιδιά σας αν μπορούν να κάνουν ο ένας κάτι για τον άλλον για να επανορθώσουν για τον καβγά τους.
Αν οι καβγάδες των παιδιών σας είναι πολύ μεγάλης συχνότητας και έντασης, σκεφτείτε πώς μπορείτε εσείς οι γονείς να εξομαλύνεται τις σχέσεις τους και να ενθαρρύνεται την αρμονικότερη συμβίωσή τους.
Μερικές ιδέες είναι οι εξής:
- Ενθαρρύνεται ομαδικές δραστηριότητες μου εμπεριέχουν κοινή δράση για ένα σκοπό. Για παράδειγμα να συνεργαστούν για να φτιάξουν το δωμάτιό τους, να αναλάβουν την ανακύκλωση των αντικειμένων στο σπίτι κτλ.
- Δώστε χώρο και χρόνο στο κάθε παιδί ξεχωριστά. Αυτό δείχνει στα παιδιά ότι μπορεί να μοιράζονται πολλά πράγματα. Όμως το καθένα έχει ξεχωριστή προσωπικότητα και δεν είναι μία ενιαία οντότητα.
- Αποφεύγετε να βάζετε στα παιδιά ταμπέλες αρνητικές και θετικές όπως είσαι φασαριόζος, το κακό ή το δύστροπο παιδί, ή τι έξυπνος που είσαι κτλ. Οι ταμπέλες που βάζετε στα παιδιά σας επηρεάζουν τόσο τη σχέση με τα αδέρφια τους όσο και τη δική σας σχέση με εκείνα.
- Μη συγκρίνετε τα αδέρφια μεταξύ τους “π.χ είδες ο αδερφός σου έγραψε 20”. Αγκαλιάστε τις ιδιαίτερες ικανότητες των παιδιών σας και δείξτε αγάπη και υπομονή στις αδυναμίες του.
- Μην “αναγκάζετε” τα παιδιά σας να αγαπούν τα αδέρφια τους. Οι δηλώσεις “είναι αδερφός σου πρέπει να τον αγαπάς” δεν είναι βοηθητικές για τα παιδιά . Ας μην ξεχνάμε ότι η αγάπη δεν είναι υποχρέωση αλλά αναπτύσσεται και εξελίσσεται μέσα από την ίδια τη σχέση.
Λαμπράκη Αλεξάνδρα
Ψυχολόγος
Ειδ. Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια
