Πολλές φορές απογοητευόμαστε από διάφορες συμπεριφορές των παιδιών μας, ειδικά αν είναι πολύ έντονες και μας δυσκολεύουν. Νομίζουμε ότι αν καταφύγουμε στην βοήθεια ενός ψυχολόγου με ειδικότητα στα παιδιά, θα τα «νουθετήσει» και θα γίνουν καλά παιδιά. Αν κάνουμε όμως ένα βήμα πίσω και πριν καταφύγουμε στην βοήθεια κάποιου ειδικού για το παιδί σας, το πιο σημαντικό που πρέπει να σκεφτούμε, είναι τι από τη δική μας συμπεριφορά προς το παιδί πρέπει να αλλάξει.
Τις περισσότερες φορές, η αντιδραστική συμπεριφορά που εκδηλώνουν τα παιδιά είναι καθρέπτης του οικογενειακού κλίματος, καθώς συντονίζονται με το οικογενειακό συναίσθημα. Όταν επικρατεί ένταση στην οικογένεια (πχ. καβγάδες μεταξύ των γονέων, η ένταση της δουλειάς να μεταφέρεται και σπίτι και να ξεσπάμε με το παραμικρό στα παιδιά), εκείνα το εισπράττουν. Δεν ξέρουν πώς να το εξωτερικεύσουν και γι’αυτό η συμπεριφορά τους αλλάζει. Στην ουσία αγχώνονται, καθώς βλέπουν ότι οι ανάγκες τους για στοργή, αγάπη και σημασία δεν καλύπτονται και το διεκδικούν με τρόπο γνώριμο για τα ίδια.
Φανταστείτε ένα σενάριο το οποίο παύει να είναι σενάριο και εκτυλίσσεται στην πραγματικότητα σε πολλές οικογένειες. Οι γονείς γυρνούν κουρασμένοι από τη δουλειά και πολύ νευριασμένοι, καθώς οι απαιτήσεις έχουν αυξηθεί, μαζί με το ωραριο, με αποτέλεσμα να δουλεύουν 8-10 ώρες την κάθε μέρα. Το δύο χρονών παιδάκι τους που είναι όλη μέρα με τη γιαγιά, ανυπομονεί να δει τους γονείς του και να παίξει μαζί τους. Όταν τους βλέπει χαίρεται πολύ και προσπαθεί να τους κάνει να παίξουν μαζί του. Εκείνοι όμως προσπαθούν να κάνουν δουλειές στο σπίτι, να μαγειρέψουν και γενικώς να ηρεμήσουν από το άγχος της δουλειάς. Το παιδάκι προσπαθεί να τους αποσπάσει την προσοχή, αλλά μάταια. Ώσπου κάνει μια ζημιά ή παθαίνει μια κρίση θυμού.
Οι γονείς δε μπορούν να συνδέσουν την αλληλουχία των γεγονότων και στέκονται στη συμπεριφορά του παιδιού, την οποία όσο προσπαθούν να σταματήσουν με διάφορους τρόπους (πχ. τιμωρίες και απειλές), τόσο πιο έντονη γίνεται. Επιπλέον προβληματίζονται και συχνά το παιδί καταλήγει με ταμπέλες τύπου: “υπερκινητικός, ζωηρός, αντιδραστικός, πεισματάρης” κλπ., ενώ αμέσως μετά παίρνουν την απόφαση να επισκεφτούν έναν καλό ψυχολόγο για να “αλλάξει” τη συμπεριφορά του παιδιού. Πόσο όμως βοηθάει πραγματικά αυτό;
Ιδιαίτερα σημαντικά είναι και τα διπλά μηνύματα που μπορεί να μεταφέρονται, όπως για την ίδια συμπεριφορά του παιδιού (πχ. δε μαζεύει τα παιχνίδια του), η μητέρα τη μία φορά να γελάσει και να τα μαζέψει εκείνη και την άλλη φορά λόγω δικών της θεμάτων στη δουλειά που αντιμετωπίζει να το μαλώσει. Γι’ αυτό, είναι πολύ καίριο να δούμε πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τους εαυτούς μας ως γονείς να γίνουμε καλύτεροι, δρώντας με συνέπεια και αν δεν αλλάξει η συμπεριφορά των παιδιών μας, τότε να δούμε τι άλλο θα μπορούσαμε να κάνουμε.
Ο ψυχολόγος χρειάζεται σίγουρα στα παιδιά που έχουν ανάγκη από μια πιο εξατομικευμένη παρέμβαση. Τις περισσότερες όμως φορές, οι γονείς είναι εκείνοι που πρέπει να κάνουν συνεδρίες με τον ειδικό, ώστε να κατανοήσουν τι θέλει να τους πει το παιδί τους με αυτή τη συμπεριφορά και ποια ανάγκη πρέπει να του καλύψουν. Η αποκωδικοποίηση και το να μην μένουμε στο μήνυμα επιφανειακά, θα βελτιώσει τις σχέσεις μας με τα παιδιά μας και κατ’ επέκταση και τη συμπεριφορά τους.
Κρητικού Μαρίνα
Ψυχολόγος Υγείας/ Συστημική-Οικογενειακή Σύμβουλος
