Όλοι οι γονείς θέλουμε ένα πράγμα για τα παιδιά μας: να είναι ευτυχισμένα!
Το κάνουμε όμως σωστά;
Γιατί οι γονείς κάνουν λάθος στην ανατροφή των παιδιών τους; Επειδή επιθυμούν να τους τα δώσουν όλα, θεωρώντας ότι αυτό είναι η καλύτερη απόδειξη της αγάπης τους και επειδή πιστεύουν ότι αν πουν «όχι» ή βάλουν όρια στο παιδί αυτό θα το δει ως τιμωρία και θα στεναχωρηθεί.
Λάθη από Αγάπη…
1. Να κάνετε το παιδί να νιώθει σαν βασιλιάς/βασίλισσα
Φυσικά και είναι σημαντικό να κάνετε το παιδί σας να νιώθει μοναδικό, σπουδαίο και λατρεμένο!
Αυτό όμως είναι διαφορετικό από το να του φέρεστε σαν να είναι μονάρχης, κάνοντάς του όλα τα χατίρια, υποκύπτοντα σε όλα του τα καπρίτσια και μη βάζοντάς του όρια.
Τα παιδιά που μεγαλώνουν μόνο με ‘ναι’, χωρίς ‘όχι’ και χωρίς οριοθέτηση τελικά γίνονται πολύ πιο αδύναμα από τα παιδιά που μεγάλωσαν σε οικογένειες που τους έβαζαν όρια και ζορίζονται γενικότερα στις σχέσεις τους και τη ζωή τους αργότερα.
2. Να του δίνετε πάρα πολλά χρήματα
Τα χρήματα είναι μέσο συναλλαγής και εργαλείο, αλλά δεν είναι αξεσουάρ και δεν αγοράζουν την ευτυχία!
Όσο νωρίτερα το καταλάβει ένα παιδί, τόσο καλύτερα! Βοηθήστε το να καταλάβει τη σημασία της φιλίας, της υποστήριξης, του μοιράσματος, των ωραίων εμπειριών με τους φίλους του, αλλά μην το αφήσετε να θεοποιήσει το χρήμα και τα υλικά αγαθά.
3. Να μην του επιτρέπετε να ‘εργαστεί’ για να κερδίσει κάτι
Ο Φρόιντ έλεγε ότι βασικά για την ανθρώπινη ζωή είναι η δουλειά και το παιχνίδι.
Ακόμα και ένα παιδί πρέπει να μάθει από μικρό στην υπευθυνότητα και στο να έχει καθήκοντα. Φυσικά και δεν εννοώ ότι το παιδί πρέπει να εργάζεται ή να έχει υποχρεώσεις για να κερδίσει τα βασικά πράγματα (φαγητό, ρούχα, σπίτι, κλπ).
Αλλά κανένα παιδί δεν έπαθε τίποτα επειδή έκανε μια ‘δουλειά’ και πληρώθηκε γι’ αυτή (ώστε να εξοικονομήσει χρήματα να πάρει κάτι που το ίδιο επιθυμεί). Και για τα μικρότερα παιδιά οι δουλειές του σπιτιού, πχ, να βάλει τα πιάτα και τα μαχαιροπήρουνα στο τραπέζι, προσφέρουν από μόνες τους την ανταμοιβή του «τα κατάφερα και χάρη στη δική μου δουλειά τώρα τρώμε».
Δε χρειάζεται η αμοιβή να είναι πάντα χρήματα, αλλά χρειάζεται να έχει το παιδί την αίσθηση ότι έχει υποχρεώσεις και καθήκοντα και αυτό είναι κάτι που του δίνει επίσης κάποιο είδος υλικής, πρακτικής ή ηθικής ανταμοιβής.
4. Να το ενθαρρύνετε να μη προσφέρει
Διδάξτε στο παιδί σας τον νόμο του υγιούς «πάρε-δώσε» στις σχέσεις. Δείξτε του από νωρίς ότι οι σχέσεις βασίζονται σε αμοιβαιότητα και ότι δε σκεφτόμαστε μόνο τον εαυτό μας και τις ανάγκες μας. Μάθετε στο παιδί σας να μοιράζεται, να συνεργάζεται, να προσφέρει εθελοντικά το χρόνο του.
5. Nα μη του ζητάτε να δείχνει ευχαρίστηση και ευγνωμοσύνη
Το κάθε παιδί αξίζει το καλύτερο!
Ναι, αυτό το πιστεύω με την καρδιά μου, αλλά εξίσου σημαντικό είναι για ένα παιδί να μάθει να εκτιμάει τα όσα έχει, υλικά και μη, και να έχει μια αίσθηση ευγνωμοσύνης. Ακόμα και οι απλές λέξεις, ‘ευχαριστώ’παρακαλώ’ είναι μικρές ασκήσεις ευγνωμοσύνης και εκτίμησης για όσα έχουμε.
Και φυσικά η πιο ενεργητική στάση ζωής, όπου κανείς μετράει τα καλά και όμορφα στη ζωή του και αισθάνεται ωραία αισθήματα είναι κάτι που ξεκινάει από τη μικρή ηλικία.
6. Να φέρεστε εσείς σαν κακομαθημένο παιδί μπροστά στο παιδί σας
Πολλές φορές εμείς οι γονείς λέμε στο παιδί μας «κάνε αυτό που σου λέω!». Έχετε όμως αναρωτηθεί ποτέ αν εσείς οι ίδιοι κάνετε αυτό που λέτε στο παιδί σας; Ή μήπως φέρεστε κι εσείς σαν κακομαθημένο παιδί, όταν θέλετε κάτι ή όταν τα πράγματα δεν πάνε όπως επιθυμείτε;
Τα παιδιά μαθαίνουν κυρίως από το παράδειγμά μας και λιγότερο από τις συμβουλές μας…
7. Να μη βάζετε όρια
Όλα τα παιδιά από τη φύση τους τεστάρουν τα όρια που τους βάζουν οι γονείς τους, για να διαπιστώσουν τι περιθώρια έχουν. Χωρίς οριοθέτηση δεν μπορεί ο γονιός να διδάξει σωστή συμπεριφορά, τι επιτρέπεται και τι όχι να κάνει το παιδί.
Όταν λοιπόν ο γονιός λέει συνέχεια ‘ναι’ και δε λέει ‘όχι’, δε βάζει όρους και όρια στο παιδί του νομίζοντας ότι έτσι του δείχνει ακόμα περισσότερη αγάπη, στην πραγματικότητα του κάνει κακό! Το παιδί χρειάζεται όρια, γιατί αυτά θα του τα βάλει και το σχολείο, και οι φίλοι, και αργότερα η κοινωνία και η εργασία του. Οπότε το να μάθει από νωρίς να κινείται σε ένα πλαίσιο όπου υπάρχουν περιορισμοί, ευθύνες, υποχρεώσεις μαζί με όλα τα ωραία δημιουργεί καλό χαρακτήρα και παιδί που είναι συνεργάσιμο και αγαπητό.
8. Να το αφήνετε να κάνει πάντα το δικό του
Καθένας μας θέλει να γίνει το δικό του, όποια και αν είναι η ηλικία μας!
Όμως, είναι σημαντικό για ένα παιδί να μάθει μέσα στην οικογένειά του ότι δεν είναι δυνατό να γίνεται πάντα το δικό του. Υπάρχουν και οι άλλοι γύρω του και θα πρέπει να σεβόμαστε τη γνώμη και τις επιθυμίες τους.
9. Μην του προσφέρετε δώρα για τους λάθος λόγους
Με μια λέξη, μη δωροδοκείτε το παιδί σας!
Είναι πολύ εύκολο να τάξει κανείς δώρα και φαγώσιμα σε ένα παιδί που γκρινιάζει, που δε συνεργάζεται, που ουρλιάζει… Τι διδάσκει όμως αυτό στο παιδί;
Ότι η κακή συμπεριφορά επιβραβεύεται και ότι αν θέλει να κερδίσει κάτι καλό θα είναι να φερθεί άσχημα. Και μάλιστα, όσο πιο άσχημα φερθεί τόσο μεγαλύτερη θα είναι η ανταμοιβή του!
10. Να μην ενθαρρύνετε κοινωνικές σχέσεις που θα το βοηθήσουν
Δεν εννοώ ότι το παιδί σας θα πρέπει να κάνει παρέα με τον οποιονδήποτε.
Καλό είναι να το βοηθήσετε να επιλέξει τις σωστές παρέες αλλά και να το ενθαρρύνετε να γνωρίσει ανθρώπους που έχουν να του προσφέρουν κάτι.
Έτσι, μια καλή ιδέα είναι να του επιτρέψετε να παραβρεθεί σε μια συγκέντρωση δικών σας συγγενών ή φίλων που έχουν μια διαφορετική άποψη, που κάνουν κάτι ιδιαίτερο, που ασχολούνται με τον εθελοντισμό, που έχουν ειδικές γνώσεις.
Με αυτό τον τρόπο ανοίγετε τους ορίζοντες του παιδιού σας ενώ ταυτόχρονα περνάτε κι εσείς ωραία!
11. Να μην αναγνωρίζετε τις ευθύνες του παιδιού σας
Κάθε παιδί μαζί με τα δικαιώματά του θα πρέπει να έχει και κάποιες ευθύνες, όσο μικρές και αν είναι αυτές.
Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζει το παιδί σας ότι είναι υπεύθυνο για τις πράξεις του και να ξέρει ότι όταν κάνει λάθη θα πρέπει να τα διορθώσει και να μάθει από αυτά.
Για να συμβεί όμως κάτι τέτοιο θα πρέπει το ίδιο το παιδί να αναγνωρίζει ότι είναι υπεύθυνο για τις πράξεις και τις επιλογές του και ότι υπάρχουν συνέπειες, θετικές ή αρνητικές, στο κάθε τι.
* Γράφει η Λίζα Βάρβογλη, Ph.D. Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
