Τα κορίτσια θαυμάζουμε και εκτιμάμε τον πατέρα μας. Στα μάτια μας είναι δυνατός και είναι ο μόνος που ξέρει και μπορεί να μας φροντίσει. Αντιπροσωπεύει για εμάς τον τρόπο που ένας άνδρας πρέπει να αντιδράει και να μας συμπεριφέρεται. Η σχέση του κοριτσιού με τον πατέρα του και το πόσο αυτή καθορίζει τη σεξουαλικότητα της και τις μετέπειτα ερωτικές επιλογές της είναι ένα θέμα που έχει συζητηθεί πολύ.
Τι συμβαίνει όμως όταν όλες οι προσδοκίες μας αποδεικνύονται λανθασμένες;
Όταν στα μάτια του συντρόφου μας δεν φαντάζουμε πριγκίπισσες;
Τι είναι εκείνο που κάνει τελικά τον πατέρα τόσο ξεχωριστό στα μάτια ενός μικρού κοριτσιού;
Και γιατί μέσω των ερωτικών συντρόφων που επιλέγει υπάρχει η τάση να επαναλαμβάνεται αυτή η τόσο ιδιαίτερη σχέση;
Ο Freud και το Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα
Σύμφωνα με τη θεωρία του Freud για το Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα το παιδί εξιδανικεύει το γονιό του αντίθετου φύλου, και περιγράφονται στο σύνολο τους οι επιθυμίες του παιδιού ως προς τους γονείς και η θέση του σε αυτή τη τριγωνική σχέση. Στην περίπτωση μας το κορίτσι θα διεκδικήσει τον πατέρα της και θα ανταγωνιστεί τη μητέρα της με σκοπό να πάρει τη θέση της δίπλα του.
Για να επιλυθεί η Οιδιπόδεια φάση φυσιολογικά, το κορίτσι θα πρέπει να ματαιωθεί και να οριοθετηθεί από τους δύο γονείς και να επαναπροσδιοριστεί η σχέση της με τον πατέρα, με σκοπό την αποφυγή της καθήλωσης του κοριτσιού σε αυτό το στάδιο και την συναισθηματική ταύτιση της κόρης με τη μητέρα. Στη διαδικασία ταύτισης με τη μητέρα, το κορίτσι δε χάνει το θαυμασμό προς το πρόσωπο του πατέρα, και ασυνείδητα προσπαθεί να τον ευχαριστήσει.
Φυσική παρουσία πατέρα και ανδρικό πρότυπο
Είναι αναμενόμενο επομένως, όταν υπάρχει η φυσική παρουσία του πατέρα, εκείνος να αποτελεί το ισχυρότερο αντρικό πρότυπο για εμάς. Επομένως η σχέση μας μαζί του είναι εκείνη που καθορίζει τη γυναικεία φύση μας, αλλά και τη σχέση μας με το άλλο φύλο. Είναι μία ξεχωριστή σχέση, κομβική θα μπορούσα να πω, διότι έρχεται να διαμορφώσει όλες εκείνες τις πτυχές της προσωπικότητας μας, να μας κάνει να αναγνωρίσουμε και να αποδεχθούμε μέσα από τα μάτια του τη θηλυκή μας πλευρά, και ως ο πρώτος άντρας της ζωής μας θα είναι η σχέση εκείνη που θα μας «σημαδέψει».
Όσο μεγαλώνουμε, η αγάπη και ο σεβασμός που έχουμε εισπράξει από τον πατέρα μας για τη θηλυκότητα, μας κάνει να νιώθουμε ασφαλείς και ενισχύει την αυτοπεποίθηση μας. Η στάση του είναι εκείνη που σε μεγάλο βαθμό θα καθορίσει την αυτοεκτίμηση μας.
Ένας πατέρας που υποτιμά τη θέση της γυναίκας, και τη θεωρεί αδύναμη και υποδεέστερη είναι πολύ πιθανό να δημιουργήσει στην κόρη του το αίσθημα της ανεπάρκειας και την αδυναμία προσωπικής βούλησης και επιλογής.
Παίρνοντας λοιπόν το ρόλο του προτύπου στη ζωή του κοριτσιού, είναι σε θέση να επηρεάσει θετικά ή αρνητικά την επιλογή συντρόφου. Μέσα από την εικόνα που έχει για τον πατέρα της και το θαυμασμό της τον θεώρει ως ιδανικό σύντροφο. Η σχέση πατέρα-κόρης όπως και η σχέση των δύο γονιών μεταξύ τους, δημιουργεί για εκείνη μια νόρμα για τον ρόλο του ο άντρα, μαθαίνει να αναπτύσσει έναν κώδικα επικοινωνίας με το ανδρικό φύλο και αντιλαμβάνεται τις ανδρικές συνήθειες και συμπεριφορές. Έτσι αναπτύσσει τη σεξουαλική της ταυτότητα και μέσα από το πατρικό πρότυπο κατευθύνει τις ελπίδες και τις προσδοκίες που θα εναποθέσει στο μέλλον στο πρόσωπο του ερωτικού της συντρόφου.
Ο πατέρας ως διαβιβαστής συναισθήματος
Ο πατέρας δεν συμβάλει μόνο στη ανάπτυξη των προτύπων του κοριτσιού, αλλά λειτουργεί και ως διαβιβαστής του συναισθήματος. Ένας πατέρας ο οποίος είναι στοργικός, τρυφερός, επικοινωνιακός και παρών κατά τη παιδική της ηλικία τη βοηθάει να εξελίσσεται και να αναγνωρίζει, και να είναι σε θέση να διακρίνει τις προθέσεις ενός συντρόφου, να έχει καθαρά κριτήρια επιλογής και μπορεί να αντέξει και να εμπεριέξει τη φροντίδα του συντρόφου στο πρόσωπο της.
Από την άλλη μεριά ένας πατέρας που δεν ήταν ποτέ εκεί, κράταγε αποστάσεις, και δεν την έκανε να νιώθει ξεχωριστή και μοναδική μπορεί να εξηγεί το αίσθημα μοναξιάς της μέσα σε μια σχέση.
Την επιλογή ενός απόμακρου- αδιάφορου- κακοποιητή συντρόφου ή ακόμα και τη δυσκολία σύνδεσης της μαζί του και αναγνώρισης των προθέσεων και των συναισθημάτων του συντρόφου της απέναντι της. Βιώνει πως όσα της προσφέρει ότι δεν της αξίζουν, είτε δεν είναι αληθινά. Πολύ συχνά μπορεί να προκαλεί το σύντροφο να της αποδεικνύει συνέχεια το πόσο σημαντική είναι για εκείνον, χωρίς όμως να είναι σε θέση να το αναγνωρίσει και να της είναι αρκετό, στη προσπάθεια της να καλύπτει τα αισθήματα ανεπάρκειας που έχουν δημιουργηθεί.
Είναι επομένως μία φυσική συνέχεια να επαναλαμβάνουμε τα μοτίβα στα οποία έχουμε μεγαλώσει στις ενήλικες επιλογές μας.
Μπορεί ο πατέρας μας να είναι η πρώτη μας αγάπη, ίσως να είναι και η πρώτη μας απογοήτευση. Η σχέση μας μαζί του θα είναι πάντα ένας παράγοντας στην επιλογή ενός ερωτικού συντρόφου χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αναπόφευκτα θα μας στοιχειώνει μία ζωή. Αν και ασυνείδητα επιλέγουμε μια οικεία συνθήκη ανεξάρτητα από το αν είναι τραυματική ή όχι, έχουμε πάντα τη δύναμη της επιλογής, της απόρριψης και της αλλαγής. Ως ενήλικες πλέον μπορούμε να επιλέξουμε ένα σύντροφο στοργικό και διαθέσιμο να μας φροντίσει και να φροντιστεί από εμάς αρκεί να βρούμε το θάρρος να δημιουργήσουμε τον αντίστοιχο χώρο μέσα μας, αναγνωρίζοντας τα όρια, τις ανάγκες και τα συναισθήματα μας.
Μαρία Φούντα
Σύμβουλος Ψ.Υγείας
psychology.gr
