Μία ερώτηση που αρκετά συχνά λαμβάνει και αντίθετες απαντήσεις, με αποτέλεσμα ο γονιός να μπερδεύεται και να μην ξέρει τι να κάνει. Είναι θέμα σεμνοτυφίας και ταμπού το να μην δει το παιδί τους γονείς του γυμνούς; Είναι η ντροπή αυτή που βάζει όριο στη γύμνια;
Ας δούμε λοιπόν τι ισχύει και τι όχι στο να δει ένα παιδί τον γονιό του ίδιου φύλου ή του αντίθετου γυμνό.
Πρώτα από όλα, ας ξεκινήσω λέγοντας πως η περιέργεια είναι το κύριο χαρακτηριστικό στα παιδιά των 2-3 χρόνων. Αυτό σημαίνει πως σε αυτή την ηλικία, είναι περίεργα για οτιδήποτε υπάρχει, κινείται ή και μένει σταθερό γύρω τους. Μία περιέργεια που εκφράζει την ψυχική και νοητική υγεία του παιδιού. Έτσι λοιπόν, στα πλαίσια της περιέργειας αυτής, έρχεται και η σειρά του γυμνού σώματος, του δικού τους, του μπαμπά και της μαμάς, της αδελφούλας ή του αδελφούλη, του γειτονόπουλου κλπ. Το παιδί λοιπόν παρατηρεί, ρωτάει και περιεργάζεται κάθε τι καινούργιο.
Αν λοιπόν συνηθίζατε να εμφανίζεστε γυμνοί μπροστά στο παιδί σας ή να κάνατε μπάνιο μαζί του, είναι ο καιρός να σταματήσετε να το κάνετε. Και αυτό όχι για λόγους σεμνοτυφίας, όπως προείπα, αλλά επειδή είναι η ώρα να μάθετε στο παιδί σας κάποιους κανόνες για το σώμα του που θα το προφυλάξουν μάλιστα και από επιτήδειους. Γιατί η πρόληψη είναι καλύτερη ακόμα και από την θεραπεία σε περίπτωση που το παιδί σας απειληθεί από έναν παιδόφιλο για παράδειγμα! Άρα λοιπόν, μαθαίνουμε στο παιδί την ιδιωτικότητα μέσα από τη δική μας στάση και χωρίς να φαίνεται ότι του κάνουμε “μάθημα”.
Το μαθαίνουμε ότι το σώμα του είναι δικό του, όπως του μπαμπά και της μαμάς, ότι δεν το εκθέτουμε όπου και σε όποιον βρίσκεται εκεί. Είναι σημαντικό για το παιδί να προσέξουμε τον τρόπο μας ώστε να μην αναπτύξει ενοχές γύρω από το γυμνό σώμα. Άλλος ένας βασικός λόγος είναι ότι το παιδί επειδή ακριβώς όπως αναφέραμε παραπάνω, αρχίζει και έχει απορίες, μπαίνει στη διαδικασία να παρατηρεί αλλά και να συγκρίνει το δικό του σώμα με αυτό του γονιού. Να μην νιώσει μειονεκτικά μπροστά στα γεννητικά όργανα του μπαμπά, για παράδειγμα το αγοράκι με το τόσο μικρούλι πέος, ούτε και το κοριτσάκι βέβαια αντικρίζοντας το πλούσιο στήθος της μαμάς όταν μάλιστα εκείνο δεν έχει καθόλου. Και θα του πούμε ότι έτσι θα γίνει και το δικό του όταν μεγαλώσει, αλλά γιατί να το βάλουμε σε αυτή την ανησυχία και την διαδικασία της σύγκρισης, να νιώθει ότι υστερεί;
«Και αν μπει ξαφνικά στο δωμάτιο;»
Ας έχουμε στο μυαλό μας, πως από την ηλικία των 3 περίπου ετών (λίγο πάνω ή λίγο κάτω δεν έχει σημασία) σταδιακά να αποφεύγει να εμφανίζεται ο γονιός γυμνός μπροστά στο παιδί του. Αυτό δεν σημαίνει ότι ξαφνικά κλειδώνουν οι πόρτες στα δωμάτια ή στο μπάνιο, ούτε μας πιάνει υστερία αν το παιδί εισβάλλει στο χώρο. Η δική μας στάση και αντιμετώπιση προς το γυμνό θα είναι αυτή που θα εντυπωθεί στο μικρό του μυαλουδάκι και ανάλογα από το αν είναι θετική ή αρνητική, μεγαλώνοντας θα νιώθει θετικά ή αρνητικά και το παιδί μας.
Αν λοιπόν η μαμά για παράδειγμα νιώθει άβολα με το δικό της σώμα και ντρέπεται και το περάσει αυτό και στο παιδί της, θα το μεγαλώσει μεταδίδοντάς του τη δική της ντροπή για το δικό του σώμα. Γεγονός που δεν θέλουμε να συμβεί σε καμία περίπτωση, για να μην το τραυματίσουμε και το γεμίσουμε ενοχές και ταμπού.
Έτσι λοιπόν, αν τύχει και το παιδί μας μας δει γυμνούς, απλά θα του ζητήσουμε ήρεμα να βγει από το δωμάτιο για να ντυθούμε. Δεν χρειάζονται έντονες αντιδράσεις, ούτε όμως και να αισθανθούμε ενοχικά. Ούτε σημαίνει βέβαια ότι αν κάποιες φορές το παιδί έρθει αντιμέτωπο με τη γύμνια των γονιών του ότι θα επηρεαστεί η ψυχοσεξουαλική του ανάπτυξη. Άλλωστε μην ξεχνάμε ότι κάθε μικρό παιδί θέλει να βρίσκεται στο χώρο των “μεγάλων”, έτσι εισβάλλει πολύ συχνά σε προσωπικές στιγμές (μπορεί να είναι όχι μόνο όταν αλλάζουμε ρούχα αλλά και όταν κάνουμε σεξ).
Είναι κάτι που έχει συμβεί στους περισσότερους γονείς. Απλά θα χρειαστεί σταδιακά να το οριοθετήσουμε και να το μάθουμε να χτυπάει την κλειστή πόρτα για παράδειγμα. Μην ξεχνάμε ότι η δική μας στάση λειτουργεί ως πρότυπο για το παιδί μας και μεγαλώνοντας θα του εμφυσήσουμε τη σημασία του σεβασμού του προσωπικού χώρου αλλά και του σώματός του.
«Μαθαίνει την οριοθέτηση»
Το παιδί έχει ανάγκη από όρια, όπως άλλωστε έχουμε ξαναπεί. Ο γονιός είναι αυτός που θα το μάθει και θα του βάλλει όρια. Αν λοιπόν στο σπίτι, οι γονείς κυκλοφορούν γυμνοί, όπως καούμε από κάποιους, το παιδί «μαθαίνει» ότι «έτσι γίνεται» με αποτέλεσμα τα όρια να είναι μπερδεμένα στο μυαλό του. Αν δεν του μάθουμε να χτυπάει την πόρτα του δωματίου ή του μπάνιου πριν μπει μέσα, δεν μαθαίνει τον σεβασμό του προσωπικού χώρου και της ιδιωτικότητας. Μάλιστα, μπορεί μεγαλώνοντας να θέλει να δει στο σχολείο και τον φίλο του γυμνό ή να μην προφυλαχτεί αν ένας ενήλικας με «πονηρές προθέσεις» το πλησιάσει και του ζητήσει να δει το πουλάκι του για παράδειγμα, εφόσον η έκθεση στο γυμνό είναι φυσιολογική.
Μαρίνα Μόσχα
Ψυχοθεραπεύτρια, Συνεργάτης του Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας του Θάνου Ασκητή
