Σήμερα η ανδρική παρουσία δίπλα στη γυναίκα σε κάθε βήμα της πορείας της γέννησης θεωρείται σημαντική. Η αρμονία του ζευγαριού και το τρυφερό ενδιαφέρον του άνδρα ευνοούν στην έγκυο γυναίκα μια ισορροπημένη και γαλήνια ψυχοσωματική κατάσταση: όταν οι περιβαλλοντικές συνθήκες είναι θετικές, ικανοποιητικές, το ίδιο μας το σώμα παράγει και εισάγει στην κυκλοφορία κάποιες «ηρεμιστικές» ουσίες, τις ενδορφίνες, που αυξάνουν την αίσθηση ευεξίας. Στη μέλλουσα μητέρα, αυτή αντανακλάται στην εγκυμοσύνη και στο έμβρυο. Είναι πια γνωστό πόσο σημαντικό ρόλο παίζει ο ψυχικός παράγοντας είτε στην εξέλιξη της κύησης είτε στην υγεία του εμβρύου είτε ακόμα στο σωστό ξεκίνημα της σχέσης μητέρας – παιδιού. Επίσης, μια ισορροπημένη, ώριμη συζυγική σχέση, που γεμίζει και ικανοποιεί τον συναισθηματικό κόσμο της μητέρας, ανατρέπει τον κίνδυνο μιας υπερβολικής επένδυσης της στο μωρό, με τις γνωστές αρνητικές συνέπειες στη σχέση τους και στο σχηματισμό του χαρακτήρα του.
Ο ρόλος του συντρόφου
Στο άκουσμα και μόνο της είδησης ότι η σύντροφός του περιμένει παιδί o άνδρας βλέπει την ψυχολογία του να αλλάζει. Τα ανάμεικτα συναισθήματα χαράς, αγωνίας, φόβου και άγχους, που νιώθει, του προκαλούν σύγχυση και υπερένταση. Το μυαλό του στριφογυρίζει από τη μία μεριά στο δύσκολο στάδιο της εγκυμοσύνης και του τοκετού και από την άλλη στις ευθύνες, που συνεπάγεται ο ερχομός και το μεγάλωμα ενός παιδιού. Ουσιαστικά υπάρχουν δυο άνθρωποι που περιμένουν παιδί και αν κάτι χαρακτηρίζει έντονα αυτή την περίοδο, είναι το έντονο στρες.
Σύνδρομο Couvade ή αρρενολοχεία
Έχει παρατηρηθεί ότι όσο η μετάβαση στην πατρότητα παραμελείται, τόσο περισσότερο, ο νέος πατέρας υποφέρει από «συμπτώματα συμπάθειας. Συγκεκριμένα, υπάρχει ένα ποσοστό αντρών που βιώνουν και οι ίδιοι συμπτώματα εγκυμοσύνης όταν η σύντροφός τους μένει έγκυος. Οι επιστήμονες ονομάζουν το εντυπωσιακό αυτό φαινόμενο «σύνδρομο Couvade». Σύμφωνα με έρευνα βρετανών επιστημόνων που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Σεν Τζορτζ στο Λονδίνο, οι άντρες που περιμένουν παιδί βιώνουν ορμονικές αλλαγές που επηρεάζουν τη συμπεριφορά τους. Σε μια δεύτερη σειρά μελετών, οι επιστήμονες ανέφεραν πως οι εννιά στους δέκα είχαν συγκεκριμένα συμπτώματα, όπως ναυτία, λιγούρα και λαχτάρα για κάποια φαγητά. Στον κατάλογο των συμπτωμάτων που αντιμετωπίζουν περιλαμβάνονται, επίσης, η πρωινή αδιαθεσία, οι κράμπες, ο πόνος στη μέση, η τάση για λιποθυμία και το πρήξιμο στο στομάχι. Η μελέτη έγινε σε δείγμα 282 αντρών ηλικίας 19 έως 55 ετών. Οι περισσότεροι παρατήρησαν τα συμπτώματα κατά τους πρώτους μήνες κύησης, και μόνο σε μικρό ποσοστό αντρών συνεχίστηκαν σε όλη τη διάρκεια της κύησης, για να εξαφανιστούν τελικά μετά τον τοκετό!
Ορμονικές αλλαγές
Τι είναι στην πραγματικότητα αυτό που μεταμορφώνει έναν ατίθασο άνδρα σε αφοσιωμένο στοργικό και ευαίσθητο πατέρα; Σε μελέτες που πραγματοποιήθηκαν στο Πανεπιστήμιο Μεμόριαλ στο Νιουφάουντλαντ του Καναδά, φάνηκε πως οι άντρες που πρόκειται να γίνουν πατέρες παρουσιάζουν σημαντικά αυξημένα επίπεδα προλακτίνης στο αίμα τους. Η προλακτίνη είναι η ορμόνη που καθορίζει την παραγωγή γάλακτος στις νέες μητέρες και, μολονότι υπάρχει και στους άντρες, φυσιολογικά είναι πολύ χαμηλή. Όπως έγραψαν οι επιστήμονες στην επιθεώρηση Evolution & Human Behavior, και τα επίπεδα της τεστοστερόνης, παρουσιάζουν μείωση έως 33%. Μετά μάλιστα τη γέννηση των μωρών, η τεστοστερόνη παρουσιάζει μείωση όποτε το νεογέννητο κλαίει! Τα χαμηλά επίπεδα της ανδρικής ορμόνης δεν αποκλείεται, να βοηθούν τους άνδρες να είναι πιο περιποιητικοί και πιο δεμένοι με τα μωρά τους.
Δεν είναι, όμως, μόνο τα επίπεδα προλακτίνης και τεστοστερόνης που αλλάζουν. Μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Mayo Clinic Proceedings έδειξε πως στο νέο πατέρα είναι αυξημένα και τα επίπεδα των οιστρογόνων, της χαλαρωτικής ορμόνης του γυναικείου φύλου, που κυκλοφορεί και στο αντρικό αίμα. Τα ορμονικά αυτά «σκαμπανεβάσματα», απ’ ότι φαίνεται τους προετοιμάζουν για την απαιτητική αυτή φάση της ζωής τους.
Νευρολογικές αλλαγές
Συγκεκριμένα, η αμυγδαλή, το κομμάτι του εγκεφάλου που επεξεργάζεται τα συναισθήματα, προκαλεί στον πατέρα αισθήματα παρόμοια με αυτά που νιώθει η μητέρα. Αυτό ανακάλυψαν οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Ισραήλ, δείχνοντας πως υπάρχουν νευροφυσιολογικές ανακατατάξεις που ορίζουν και εσωτερικά την αλλαγή στη ζωή ενός ανθρώπου όταν γίνεται γονέας, είτε είναι άντρας, είτε γυναίκα. Το συγκεκριμένο συμπέρασμα βγήκε από τη μελέτη εγκεφαλογραφημάτων ανδρών πριν γίνουν μπαμπάδες και αφού κράτησαν το παιδί τους στην αγκαλιά τους. Οι αλλαγές που λαμβάνουν χώρα, δίνουν στον άντρα τη δυνατότητα να βιώνει πιο έντονα συναισθήματα και να έχει πιο ισχυρό το αίσθημα της ασφάλειας, κάτι που τον κάνει πιο καλό γονέα. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν για ακόμη μια φορά πως υπάρχει νευρωνικό δίκτυο που υπόκειται συγκεκριμένες αλλαγές όταν εμπλέκεται η ανατροφή των παιδιών στη ζωή ενός άνδρα, αποδεικνύοντας το μεγαλείο της φύσης.
Τέλος, δίνει ένα ακόμα λόγο στους «μπαμπάδες» να ισχυρίζονται ότι και η πατρότητα είναι ορισμένη από την ίδια τη ζωή, όσο και αν εμείς επιμένουμε ότι η μητρότητα είναι ένα βήμα πιο μπροστά…
Βιβλιογραφία:
– Changes in sexuality in women and men during pregnancy, LY Bogren – Archives of Sexual Behavior, 1991 – Springer
– The couvade syndrome, WH TRETHOWAN, MF Conlon – The British Journal of Psychiatry, 1965 – RCP
Ειρήνη Παναγοπούλου, Κλινική Ψυχολόγος, Ειδικός Σεξουαλικής Υγείας
