Οι γονεις δεν αφιερωνουν αρκετο χρονο για να παιξουν με το παιδι.
Η ανατροφη ενος μικρου παιδιου, οσο δυσκολη κι αν ειναι, δυστυχως αποτελει μερος μονο ενος καθημερινου γριφου για τον συγχρονο γονεα: υπαρχει και η δουλεια, το αγχος της επαγγελματικης ανασφαλειας, η οικονομικη ασταθεια, η φροντιδα του σπιτικου, ατυχεις καταστασεις της ζωης οπως κακη ψυχικη η σωματικη υγεια, ατυχηματα, διαζυγιο, κοινωνικη απομονωση, αλλα εξαρτημενα μελη της οικογενειας. Υπαρχει ακομα η ευλογη αναγκη τους για ξεκουραση, ψυχαγωγια, μορφωση, προσωπικη εξελιξη, καριερα. Αν ολα αυτα αθροιστουν, τοτε δυσκολα αρκουν οι 24 ωρες της καθε ημερας. Παρολα αυτα, περα απο τις αντικειμενικες αντιξοοτητες, ειναι αναγκη να ιεραρχησουμε σωστα τα κομματια που απαιτουν την ενεργεια μας. Επειδη δε γινομαστε γονεις απλα με το να φερουμε ενα παιδι στον κοσμο αλλα κυριως με το να το αναθρεψουμε, εχουμε ευθυνη να τοποθετησουμε τις αναγκες του ψηλα, μακραν ως πρωτη μας προτεραιοτητα. Ειμαστε εντελως απαραιτητοι για το παιχνιδι τους, ιδιαιτερα στην κρισιμη φαση των πρωτων χρονων της ζωης τους. Αντι να βρισκουμε δικαιολογιες, πρεπει να κανουμε καθημερινα συνειδητη προσπαθεια για να αφιερωσουμε οσο περισσοτερο χρονο γινεται μαζι τους.
Οι γονεις δεν πιστευουν στην αξια του παιχνιδιου.
Το παιχνιδι δεν ειναι ενα ανωριμο σταδιο πριν τη ‘σοβαροτητα’, αλλα ο τροπος με τον οποιο τα μικρα μαθαινουν τον κοσμο, αναπτυσσουν δεξιοτητες και προετοιμαζονται για δημιουργικη ζωη ως ενηλικες. To παιχνιδι δεν αποτελει χασιμο χρονου που πρεπει να αντικατασταθει με συστηματικη μαθηση υπολογιστη, ξενων γλωσσων, μαθηματικων και αλλων τινων, όπως πιστευουν καποιοι γονεις αλλα και εκπαιδευτικοι προσχολικης ηλικιας. Είναι, περα από ζωτικη αναγκη, ο μονος τροπος εξερευνησης και μαθησης για το νηπιο.
Οι γονεις δεν πιστευουν ότι χρειαζεται να συμμετεχουν στο παιχνιδι του παιδιου.
Τα μικρα παιδια εχουν φυσικη περιεργεια και δε χρειαζονται την ενθαρρυνση μας για να αρχισουν να παιζουν. Τα βρεφη και νηπια εχουν εμφυτη ταση για παρατηρηση και πειραματισμο με τον κοσμο γυρω τους. Ωστοσο, αν τα αφηναμε να παιζουν παντα μονα τους, οι ενασχολησεις τους θα ηταν αποσπασματικες, συντομες, σε στενα ορια, με φυσικη ροπη να φθινουν προς λιμναζοντες, μη δημιουργικους τροπους παιχνιδιου. Επιπροσθετα τα νηπια, χωρις την παρουσια ενηλικα, δραστηριοποιουνται παραλληλα και οχι μαζι με αλλα παιδια, μεχρι τουλαχιστον την ηλικια των τριων χρονων. Στρεφονται καθε στιγμη σε μας για να μαθουν, για να επιβεβαιωσουν το κατορθωμα τους, να συνειδητοποιησουν το λαθος τους, να προσθεσουν δυνατοτητες στο παιχνιδι τους, να καθησυχαστουν ότι αυτό που θελουν να κανουν είναι κατορθωτο, ασφαλες, ενδιαφερον . Η συμμετοχη επομενως του γονεα στο παιχνιδι ειναι συχνα απαραιτητη μεχρι την ηλικια των 3-4 ετων. Ο σωστα εκπαιδευμενος ενηλικας καθεται διπλα τους και τα παρακινει με την προσοχη του, τα συμπληρωνει, τα επεκτεινει, εμπλουτιζει το παιχνιδι τους, προσθετει αλλοτε φαντασια κι αλλοτε λογικο ειρμο, μειωνει την πιθανη τους παρορμητικοτητα, τις βιαιες εκδηλωσεις ή τυχον αναστολη τους, ενθαρρυνει την κοινωνικοτητα, την συνεργασια, την εισαγωγη κανονων. Αν του αφιερωσετε το χρονο, σας εστω και για λιγο, το μικρο θα παιξει ακολουθως χαρουμενα μονο του, εχοντας απολαυσει την προσοχη σας και παρακινηθει απο τα ερεθισματα σας.
Οι γονεις δεν κανουν ένα βημα πισω όταν παιζουν με το παιδι.
Ο ρολος του γονεα ειναι να παρεχει το περιβαλλον οπου η εμφυτη πρωτοβουλια του παιδιου θα ανθισει, οχι να κυριαρχησει ο ιδιος πανω στη βουληση και το κινητρο του παιδιου. Το νηπιο μαθαινει μονο απο πραγματα που κανει με τη δικη του παρορμηση και μεσα απο τα δικα του λαθη. Καντε ένα βημα πισω και παρατηρειστε τον τροπο που παιζει. Πως σκεφτεται; Τι το ενδιαφερει; Πως λυνει προβληματα; Μεσα από το παιχνιδι του θα εκμαιευσετε πολυτιμες πληροφοριες για τον ψυχισμο του.
Οι γονεις αποφευγουν να παιξουν με το παιδι γιατι δεν ξερουν πώς να το κανουν..
Μη φοβαστε να κανετε λαθη με το μικρο σας, δοκιμαστε πραγματα και μαθετε από τα λαθη σας. Κανενας γονιος δεν είναι τελειος, ολοι από καπου ξεκιναμε και με τον καιρο βελτιωνομαστε, επιπλεον γνωσεις και τεχνικες όπως αυτές που αναφερω σε αυτό το βιβλιο είναι χρησιμες, αλλα πιο απαραιτητη είναι η διαθεση σας να πειραματιστειτε, να αφιερωσετε χρονο στο παιδι, να ακολουθησετε το ενστικτο σας όταν ασχολειστε μαζι του. Ο φοβος μηπως ειστε ανεπαρκης ως γονιος δεν επιτρεπεται να σας κραταει σε αποσταση από το παιδι. Θυμηθειτε: η ωριμανση των παιδιων εξελισσεται παραλληλα με την ωριμανση των γονιων στους ρολους τους!
Οι γονεις αποφευγουν να παιξουν με το παιδι γιατι δεν ξερουν πως να θεσουν τελος στο παιχνιδι.
Πολλοι γονεις διαθετουν αναγκαστικα περιορισμενο χρονο για το παιδι και φοβουνται πως αν ξεκινησουν το παιχνιδι, το μικρο τους θα θελει κι άλλο, θα στενοχωρηθει όταν πρεπει να φυγουν. Οσο λιγο χρονο κι αν εχετε χαριστε τον στο παιδι σας. Σιγα-σιγα θα αναπτυξετε τις καταλληλες τεχνικες – παντα ειλικρινεια, οριοθετηση, προειδοποιηση, αποσπαση προσοχης, συνεργασια με τη/το συζυγο ή αλλους ενηλικες κλπ- για να σταματατε το παιχνιδι όταν χρειαζεται, χωρις μεγαλη φασαρια και συναισθηματικες εντασεις.
Οι γονεις αποφευγουν να παιξουν με το παιδι για να μην το κακομαθουν.
Υπαρχουν γονεις που αφηνουν το παιδι μονο του, ωστε να μην ‘κακομαθει’, ηδη απο τις πρωτες εβδομαδες της ζωης του. Συχνα μαλιστα εκνευριζονται αν αυτο αποζηταει την αγκαλια τους, τη φωνη τους ή, αργοτερα, το παιχνιδι μαζι τους. Φοβουνται πως θα μεινει εξαρτημενο από αυτους. Ας φανταστουμε εναν ενηλικα που εχει να επιλεξει αναμεσα σε δυο καταστασεις. Στην πρωτη, περναει τον περισσοτερο χρονο του σε ενα μικρο, λευκο δωματιο απομονωσης. Στη δευτερη, βρισκεται για οσο χρονο θελει σε ψυχικη και σωματικη επαφη με τα αγαπημενα του προσωπα. Ειναι παραλογο να επιλεξει τη δευτερη κατασταση; Μηπως αποφευγοντας την απομονωση χρησιμοποιει, χειριζεται ή εκμεταλλευεται τους δικους του ανθρωπους; Αν η απαντηση ειναι οχι, τοτε γιατι τα σκεφτομαστε αυτα για τα μωρα; Γιατι αντιδρουμε οταν θελουν να συμμετεχουμε σε ο,τι κανουν και αισθανομαστε να μας μανιπιουλαρουν; Στην περιπτωση του βρεφους, η αληθεια ειναι οτι πολλοι ανθρωποι δυσκολευονται να τα δουν με ανθρωπινη υποσταση, με αναγκες και βουληση. Υπαρχει ενας φυσιολογικος φραγμος στην επικοινωνια με ενα μωρο. Δε μπορει να μας μεταδωσει τις αναγκες του με την ομιλια και γενικοτερα με τον συμβατικο τροπο των ενηλικων. Μας προσεγγιζει με αλλα, δυσκολοθωρητα, δικα του σημαδια, μια γλωσσα την οποια μπορει να αποκρυπτογραφησει ο γονεας μονο μεσα απο επιμονη, κινητρο, εκπαιδευση και εμπειρια. Διαφορετικα, αφηνουμε το μωρο σε ενα πεδιο μυστηριου και αγνωστου, το αντιμετωπιζουμε οπως περιπου ο ρατσιστης τον ξενο, με φοβο, τυπικοτητα και απο αποσταση. Εως ωτου μεγαλωσει λιγο και φανει στα ματια μας ως ενας κανονικος ανθρωπος, αρκουμαστε να ικανοποιουμε τις βασικες του αναγκες, οπως την πεινα και τον υπνο. Αυτη η προσεγγιση δε διαφερει πολυ απο τον τροπο που αντιμετωπιζει η διοικηση ενος κακου ασυλου τους ηλικιωμενους τροφιμους του. Αργοτερα, στη νηπιακη ηλικια, φοβαμαι οτι οσοι αποφευγουν να παιξουν με τα παιδια τους για να μην τα κακομαθουν εχουν ως υποβοσκουσα προθεση τη δικη τους ευκολια. Το παιχνιδι υπο την επιβλεψη, την καθοδηγηση και την παροτρυνση του γονεα ειναι σε αυτην την ηλικια τοσο απαραιτητο οσο και αερας που αναπνεουν. Μηπως πρεπει να μην αναπνεουν πολυ για να μην κακομαθουν τα πνευμονια τους; Συγχρονες ερευνες δειχνουν ότι παιδια που μεγαλωνουν με γονεις που απαντουν αμεσα στις αναγκες τους και υποστηριζουν με ευαισθησια το παιχνιδι τους γινονται περισσοτερο κοινωνικα, εξυπνα και με μεγαλη αυτοπεποιθηση. Σε σχεση με το φοβο της εξαρτησης από τους γονεις, μελετες αποδεικνυουν το αντιθετο: οσο πιο ισχυρα προσκολλωνται τα μωρα στους γονεις τους, τοσο πιο πιθανο είναι να εξελιχθουν σε ανεξαρτητα παιδια κι ενηλικες. Αντιστροφα, η πρωιμη ‘σκληραγωγηση’ προαγει μονο απωτερη εξαρτηση, παλινδρομηση, νευρωσεις, ψυχολογικα και συναισθηματικα προβληματα.
Οι γονεις αποθαρρυνουν το παιχνιδι για να αποφυγουν ζημιες και αναστατωση στο σπιτι.
Λυπαμαι πολύ τα μικρα παιδια που ζουν σε ένα διαμερισμα, οπου ο χωρος και η ευταξια του συνιστουν μεγαλυτερη προτεραιοτητα από ο,τι το δικο τους παιχνιδι. Υπαρχουν νηπια που περνουν τα πρωτα τους χρονια παιζοντας μονο στα περιορισμενα λιγα τετραγωνικα του δωματιου τους. Αντιθετα, χαιρομαι να βλεπω γονεις που υιοθετουν τη φιλοσοφια ‘όλος ο κοσμος είναι ένα παιχνιδι, κάθετι, οπουδηποτε και οποτεδηποτε, μπορει να είναι ευκαιρια για ασφαλη εξερευνηση και πειραματισμο’.
Οι γονεις ανταγωνιζονται το παιδι στο παιχνιδι.
Ενας πατερας ξεκιναει να παιξει ένα επιτραπεζιο παιχνιδι με τον τετραχρονο γιο του. Συντομα εχει απορροφηθει τοσο με το στοχο της νικης, που καταληγει να παιζει μονος του. Ενας άλλος παιρνει δωρο στο παιδι του μια κατασκευη, ένα αεροπλανο για παραδειγμα. Μετα από μιση ωρα, το μικρο φυσιολογικα θελει να κανει κατι άλλο, ο δε πατερας συνεχιζει με ζηλο την συναρμολογηση μεχρι τη νυχτα. Μια μαμα θελει να διδαξει την κορη της πώς να φτιαξει ένα παζλ, μονο που δεν της αφηνει καμια πρωτοβουλια και το τελειωνει μονη της. Αυτά είναι μερικα παραδειγματα προς αποφυγη. Το παιχνιδι ανηκει στα παιδια, με εμας να προσφερουμε σκιωδη, σιωπηλη συμπαρασταση διακριτικου υποβολεα. Και κάθε τοσο μια μικρη παρακινηση από πισω τους.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Παπαβέντση Στέλιου “Προικισμένα μωρά εμπνευσμένοι γονείς: για μια άλλη προσχολική ηλικία”, εκδόσεις Πατάκη 2009.
