Το θεατρικό παιχνίδι είναι η μέθεξη της ελευθερίας που βιώνει κανείς μέσα από την αυθόρμητη συμμετοχή του στο παιχνίδι και της δημιουργικότητας που αναδύεται μέσα από την τέχνη του θεάτρου, η οποία, αν και υπαγορεύει την μορφή των προϊόντων της, δεν υπονομεύει την ελευθερία αλλά αντίθετα την ενισχύει με ποικίλα μέσα και τρόπους έκφρασης.
Τα τελευταία χρόνια αποτελεί αναγνωρισμένη παιδαγωγική μέθοδο με πολλαπλά οφέλη για τα παιδιά που γνωρίζουν τη μαγεία του.
Το θεατρικό παιχνίδι είναι πρωτίστως «παιχνίδι»· μια λέξη που κάποτε, στα αρχαία χρόνια, ξεπήδησε σαν μικρή λευκή σαΐτα από το όνειρο κάποιου «παιδιού» και από τότε βρίσκεται καλά φυλαγμένη στην χούφτα κάθε παιδιού και του χαρίζει χαρά, απόλαυση, ευχαρίστηση.
Το θεατρικό παιχνίδι είναι, όμως, και μια πρώιμη μορφή θεάτρου, είναι δηλαδή μια μετουσίωση της εμπειρίας των παιδιών σε μια μορφή με αισθητική και συναισθηματική αξία, είναι μια δημιουργική μίμηση. Έτσι, λοιπόν, το θεατρικό παιχνίδι, με τη χρήση μέσων (π.χ. σώμα, λόγος), υλικών (π.χ. αυτοσχέδια μουσικά όργανα) και τεχνικών θεάτρου (π.χ. αυτοσχεδιασμός, παντομίμα), που συνήθως προαποφασίζονται από τον εμψυχωτή, ωθεί τα παιδιά να αφήσουν τις σαΐτες τους να πετάξουν σε νέα μονοπάτια και, πιασμένα χέρι-χέρι, να ακολουθήσουν τόσο την δική τους όσο και αυτές των άλλων.
Αυτό το ταξίδι τους προσφέρει τη δυνατότητα να αποκτήσουν γνώσεις για τον εαυτό τους, τους άλλους ανθρώπους και τον κόσμο.
Τα παιδιά μέσα από τις διάφορες δραστηριότητες έρχονται σε επαφή με το σώμα τους και τα συναισθήματά τους, την ύπαρξη των οποίων δεν συνειδητοποιούν πάντα ή δεν μπορούν να εκφράσουν μέσα από μια συζήτηση λόγω των λεξιλογικών τους περιορισμών ή των κοινωνικών κανόνων, αλλά και με τα συναισθήματα και την οπτική γωνία των άλλων παιδιών.
Επιστρατεύοντας την παρατηρητικότητα, την προσοχή και τη μνήμη τους, μαθαίνουν να αφουγκράζονται τους χτύπους της καρδιάς τους και τον ψίθυρο των άλλων παιδιών. Μαθαίνουν να ρωτούν, να ακούνε, να συζητούν. Εμπλουτίζουν το λεξιλόγιό τους, βελτιώνουν τον προφορικό τους λόγο.
Συνειδητοποιούν τις μεταξύ τους ομοιότητες και διαφορές, ανακαλύπτουν της προσωπική τους ταυτότητα αλλά και το ότι οι ομάδες ανθρώπων δεν είναι ένα άθροισμα ανθρώπων απομονωμένων ταυτοτήτων τους αλλά μια αλληλεπίδραση ταυτοτήτων που έχουν κοινά και μη κοινά σημεία, αποκτώντας έτσι αυτογνωσία και νιώθοντας ασφάλεια, αποδοχή και αυτοπεποίθηση.
Επιπλέον, η αναγνώριση και δημιουργική έκφραση «κακών» συναισθημάτων, όπως ο θυμός, η ζήλια, ο φόβος αλλά και η θλίψη, στο προστατευόμενο περιβάλλον της ομάδας βοηθά τα παιδιά και εκτονωθούν και να αποκαταστήσουν την συναισθηματική τους ισορροπία με κοινωνικά αποδεκτούς τρόπους.
Το θεατρικό παιχνίδι προσφέρει στα παιδιά, επίσης, τη δυνατότητα να εφαρμόσουν και να γενικεύσουν τις ήδη αποκτημένες γνώσεις και δεξιότητές τους σε ένα πλήθος πραγματικών ή φανταστικών καταστάσεων με τον δικό τους μοναδικό τρόπο.
Η εμπλοκή τους σε τέτοιες καταστάσεις τους επιτρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλίες, να αναλάβουν ενεργητικό ρόλο στη διαχείριση της κατάστασης και να προετοιμαστούν για διάφορες περιστάσεις που θα συναντήσουν στη ζωή τους.
Επιπρόσθετα, επειδή το θεατρικό παιχνίδι, είτε ως μέσο για τη μάθηση είτε ως αυτοσκοπός, αποτελεί μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας και το παιδί συμμετέχει ενεργά σε αυτό, αποκτά σε ένα βαθμό έλεγχο επί της διαδικασίας αυτή. Αυτό, βέβαια, σε συνδυασμό με την διαθεματικότητα και την ποικιλία των μέσων, των υλικών και των τεχνικών που χρησιμοποιούνται συμβάλλουν στην ενίσχυση της μάθησης.
Τέλος, τα παιδιά μέσα από το θεατρικό παιχνίδι απολαμβάνουν την αισθητική διάσταση του θεάτρου, μαθαίνουν να είναι δημιουργοί και δέκτες πρώιμων καλλιτεχνικών προϊόντων και, δεδομένου ότι το θέατρο είναι πολιτιστικό δημιούργημα, με ρίζες στον αρχαιοελληνικό πολιτισμό και επιρροές και από πολλές άλλες κουλτούρες, έρχονται σε επαφή με τις ρίζες τους και με άλλους πολιτισμούς και αποκτούν πολιτισμική αυτογνωσία και ετερογνωσία.
Το θεατρικό παιχνίδι έχει πολλές ωφέλειες σε όλες τις διαστάσεις της παιδικής ύπαρξης, τη γνωστική, την ψυχοσυναισθηματική, την κοινωνική, την αισθητική, την παιδαγωγική.
Το ζήτημα είναι την συνειδητοποίηση αυτή να ακολουθήσει η ευαισθητοποίηση των γονέων και εκπαιδευτικών για την μεγαλύτερη ένταξή του στο σχολικό πρόγραμμα. Γιατί… Τι καλύτερο υπάρχει από ένα παιδί που μπορεί να είναι πιλότος στη σαΐτα του, καπετάνιος στο χάρτινο καραβάκι του, ικανό και πρόθυμο να πλεύσει στα κύματα του Γνωστού και του Αγνώστου;
Της Αγγελικής Καλαφάτη, τελειόφοιτη παιδαγωγικού
