Αναμφισβήτητα οι ανθρώπινες σχέσεις έχουν δυσκολίες. Όλα τα ζευγάρια, ακόμη και αυτά που όταν τα βλέπουμε, πιστεύουμε πως έχουν την ιδανική σχέση και θεωρούμε πως είναι ευτυχισμένα, δοκιμάζονται, περνάνε κρίση σε κάποια φάση και γενικά έχουν τις καλές και τις κακές στιγμές τους.
Το γεγονός ότι ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός, έχει ανατραφεί με τα δικά του βιώματα, έχει γαλουχηθεί με ένα συγκεκριμένο σύστημα αξιών, έχει αναπτύξει το δικό του κώδικα ηθικής, έχει διαμορφώσει μια ξεχωριστή προσωπικότητα και έχει αποκτήσει τη δική του ιδιοσυγκρασία, σε συνδυασμό με μια σειρά εξωτερικών παραγόντων και προβλημάτων που επηρεάζουν την καθημερινότητα, οδηγούν συχνά τα περισσότερα ζευγάρια σε ασήμαντες και σύντομης διάρκειας ή σε πιο σοβαρές και μόνιμες διαφωνίες. Άλλωστε, δεν είναι εφικτό να συμφωνεί κάποιος σε όλα με το σύντροφό του, ούτε είναι λογικό να υποκρίνεται διαρκώς πως συμφωνεί προκειμένου να μην έρθει σε ρήξη μαζί του.
Οι σύγχρονες συνθήκες ζωής είναι ιδιαίτερα πιεστικές και στρεσογόνες, με αποτέλεσμα ένα ζευγάρι να μην είναι πολλές φορές σε θέση να ελέγξει την ένταση, την απογοήτευση και το θυμό που νιώθει και να ξεσπά με άσχημο τρόπο. Τα πράγματα φυσικά περιπλέκονται όταν πρόκειται για γονείς.
Σίγουρα δεν υπάρχουν γονείς που σε στιγμές έντονης συναισθηματικής φόρτισης και αναστάτωσης, δεν έχουν διαπληκτιστεί ενώπιον των παιδιών τους. Συνήθως, επικρατεί η εσφαλμένη αντίληψη πως τα μικρά παιδιά δεν παθαίνουν τίποτα και δεν πλήττονται από όλη αυτή την κατάσταση, διότι δεν κατανοούν σε μεγάλο βαθμό τι ακριβώς συμβαίνει. Και όμως τα παιδιά όταν είναι θεατές μπροστά σε μια σύγκρουση των γονέων τους, επηρεάζονται από τη βρεφική κιόλας ηλικία!
Σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα, τα παιδιά που βιώνουν έντονους καβγάδες μεταξύ των γονιών τους, έχουν αυξημένες πιθανότητες να εξελιχθούν σε ενήλικες που νιώθουν μη φυσιολογικό άγχος και αδυνατούν να αποκτήσουν αυτοέλεγχο. Επίσης, βάσει ερευνητικών πορισμάτων, τα βρέφη ακόμη και αν κοιμούνται στο δωμάτιό τους την ώρα που οι γονείς ξεσπούν σε διαμάχη, επηρεάζονται ακόμη και από τον τόνο και την ένταση της φωνής τους. Οι γονείς από την πλευρά τους, συνήθως μετά από ένα τέτοιο συμβάν κυριεύονται από ενοχές και τύψεις, καθώς αναλογίζονται αυτό που έγινε και σκέφτονται με ποιο τρόπο θα μπορούσαν να το είχαν αποφύγει.
Ας δούμε παρακάτω ορισμένες κατευθυντήριες γραμμές που θα βοηθήσουν τους γονείς να μην έρθουν αντιμέτωποι με ανάλογες δυσάρεστες και ακραίες καταστάσεις, που έχουν αρνητικές επιπτώσεις τόσο για τους ίδιους όσο και για το παιδί:
• Μη ξεχνάτε σε καμία περίπτωση ότι όσο μικρό κι αν είναι το παιδί, είναι σε θέση να καταλάβει πως κάτι δεν πάει καλά και όλο αυτό που εισπράττει, μπορεί να έχει σοβαρό αντίκτυπο στην ψυχοσυναισθηματική του εξέλιξη και στην ποιότητα των διαπροσωπικών σχέσεων που θα αναπτύξει στο μέλλον.
• Να θυμάστε ότι το σπίτι αποτελεί για ένα παιδί το καταφύγιο, τη «φωλιά», όπου αναζητά σιγουριά και προστασία κάθε φορά που νιώθει πως κινδυνεύει ή απειλείται από κάτι. Ένα παιδί λοιπόν που γίνεται μάρτυρας βίαιων σκηνών μεταξύ των γονιών του στο σπίτι, νιώθει έντονη ανασφάλεια, φόβο ότι ο ένας γονέας θα κάνει κακό στον άλλο ή και στο ίδιο και αυξημένο άγχος και ενδέχεται να εμφανίσει ψυχοπαθολογικά στοιχεία.
• Οι γονείς αποτελούν το βασικό πρότυπο για το παιδί, οπότε σκεφτείτε τι μπορεί να σημαίνει γι αυτό να σας δει να χάνετε την ψυχραιμία σας. Η λεκτική και η σωματική βία που του μεταδίδετε ως παράδειγμα είναι κάτι που σίγουρα θα ανακυκλωθεί από το παιδί, το οποίο έχει αυξημένες πιθανότητες να γίνει επιθετικό τόσο στο σχολείο όσο και στο σπίτι, να ξεσπά με άσχημο τρόπο απέναντι στα συνομήλικα παιδιά και στα αδέρφια του, να αυξηθεί η αντιδραστική συμπεριφορά του κατά την περίοδο της εφηβείας, να κλονιστεί η εμπιστοσύνη και ο σεβασμός του απέναντί σας, να μειωθεί η μαθησιακή του επίδοση και να εμφανίσει μια πληθώρα αρνητικών συμπεριφορών.
• Μετά από μια έντονη διένεξη που εξελίχθηκε μπροστά στο παιδί, συζητήστε ήρεμα μαζί του και προσπαθήστε να του εξηγήσετε με απλά λόγια και πάντα σε συνάρτηση με την ηλικία και το νοητικό του επίπεδο, πως και οι μεγάλοι είναι άνθρωποι και κάποιες φορές επειδή είναι πολύ κουρασμένοι και πιεσμένοι από τη ρουτίνα και τις υποχρεώσεις που επωμίζονται, μαλώνουν και αντιδρούν με άσχημο και λάθος τρόπο, όμως μετά κάνουν έναν όμορφο διάλογο και συμφιλιώνονται.
• Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να δώσετε στο παιδί την ευκαιρία να δει στην πράξη τον τρόπο με τον οποίο λύθηκε η διαφορά σας και αποκαταστάθηκε η σχέση με τον άλλο γονέα (π.χ. ζητήστε συγγνώμη από το σύντροφό σας επειδή εκτοξεύσατε προσβλητικά και απαξιωτικά σχόλια εναντίον του).
• Μη χρησιμοποιείτε το παιδί ως μέσο για να εκδικηθείτε ή να πληγώσετε το σύντροφό σας, μη το εμπλέκετε στους καβγάδες σας και μη το βάζετε στη διαδικασία να επιλέξει με ποιο στρατόπεδο τάσσεται και ποιον υποστηρίζει.
• Να αποφεύγετε τη σιωπή και την απόκρυψη σημαντικών πληροφοριών (π.χ. την απόφασή σας να πάρετε διαζύγιο).
• Βεβαιώστε το παιδί πως οτιδήποτε συνέβη δεν ήταν δική του ευθύνη. Πολλές φορές τα παιδιά βιώνουν ενοχικά τον καβγά ή το χωρισμό των γονέων και μεσολαβούν για να τον σταματήσουν, πιστεύοντας πως τα ίδια έχουν κάποιο μερίδιο ευθύνης στην όλη κατάσταση.
• Εκφράστε την αγάπη και τη στοργή σας προς το παιδί μετά από ένα καβγά που εξελίχθηκε μπροστά του, τόσο λεκτικά όσο και σωματικά (π.χ. λέγοντάς του πως το αγαπάτε σε συνδυασμό με μια μεγάλη και τρυφερή αγκαλιά).
• Όταν είστε πολύ φορτισμένοι και αγανακτισμένοι, επειδή αυξάνονται οι πιθανότητες να καταλήξει μια συζήτηση σε έκρηξη οργής και να γίνετε καταπέλτης κατηγοριών απέναντι στο σύντροφό σας, προσπαθήστε να διατηρήσετε την ψυχραιμία σας και φροντίστε να μιλήσετε με τον άλλο γονέα όταν το παιδί θα απουσιάζει από το σπίτι.
• Όταν οι καβγάδες των γονιών έχουν αυξημένη συχνότητα και συνοδεύονται από λεκτική βία και επιθετικές χειρονομίες, τότε η επικοινωνία ανάμεσα στο ζευγάρι έχει κλονιστεί και έχει διαταραχθεί και είναι απαραίτητο να απευθυνθούν σε ειδικό που θα τους προσανατολίσει αντίστοιχα και θα τους συμβουλεύσει σχετικά με το πώς θα διαχειριστούν το παιδί.
