Ο χωρισμός είναι ένα γεγονός που υπεισέρχεται στη ζωή όλο και περισσότερων παιδιών. Οι γονείς που αποφασίζουν να χωρίσουν έχουν να αντιμετωπίσουν τα δικά τους δύσκολα συναισθήματα αλλά και μια επιπλέον δυσκολία: πώς μπορούν να μιλήσουν γι’ αυτό στα παιδιά τους.
Δεν είναι, όμως, το διαζύγιο αυτό που πληγώνει τα παιδιά αλλά η κακή επικοινωνία, οι συχνοί τσακωμοί και οι εντάσεις ή ένα κλίμα αδιαφορίας, ψυχρότητας ή εχθρότητας μεταξύ των γονέων που μπορεί να υπάρχει πριν ή και μετά από το διαζύγιο.
Το να μιλήσει κανείς ειλικρινά στα παιδιά του γι’ αυτό που περνάει, να αντιμετωπίσει τις αντιδράσεις και τα συναισθήματα τους είναι δύσκολο για πολλούς γονείς που διστάζουν να μιλήσουν για το χωρισμό, επιθυμώντας να προστατέψουν τα παιδιά τους από αυτή την επώδυνη διαδικασία. Πίσω από το δισταγμό τους μπορεί να κρύβεται συχνά ένα αίσθημα ενοχής που πηγάζει από την πεποίθηση ότι ένα διαζύγιο διαταράσσει τον κόσμο των παιδιών.
Προετοιμασία της συζήτησης – Οι γονείς πρέπει να έχουν ρυθμίσει όλες τις λεπτομέρειες
Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, το διαζύγιο είναι μια απώλεια και μια επίπονη διαδικασία που δεν μπορεί να είναι ευχάριστη ή εύκολη. Ωστόσο, όταν οι γονείς δεν τα πάνε καλά, τα παιδιά ήδη το γνωρίζουν και το διαισθάνονται ακόμα κι αν δεν μιλάνε γι΄αυτό. Όποια κι αν είναι η ηλικία τους, ακόμα κι αν δεν υπήρχαν καβγάδες μπροστά τους, αντιλαμβάνονται τις εντάσεις και την αλλαγή του οικογενειακού κλίματος. Χρειάζεται λοιπόν να ενημερωθούν έγκαιρα και από τους δύο γονείς μαζί όταν η απόφαση τους είναι οριστική πριν το μάθουν από σχόλια και συζητήσεις συγγενών ή τρίτων. Η συζήτηση χρειάζεται να έχει προετοιμαστεί από τους γονείς ώστε να έχουν συναποφασιστεί τα πρακτικά ζητήματα: με ποιον γονέα θα μένουν τα παιδιά και πού, πότε και πώς θα βρίσκονται και θα επικοινωνούν με τον άλλο γονέα. Είναι πολύ βοηθητικό για τα παιδιά σε αυτή τη δύσκολη φάση της μετάβασης να νιώθουν ότι οι γονείς έχουν τον έλεγχο και αναλαμβάνουν την ευθύνη αυτών των αλλαγών και της νέας ρουτίνας ώστε να νιώσουν ασφαλή μέσα στη νέα κατάσταση.
Απενοχοποίηση των παιδιών
Η συζήτηση είναι σημαντικό να γίνει σε κλίμα ηρεμίας με σταθερότητα και σεβασμό στη σχέση με το παιδί. Το σημαντικότερο δεν είναι τόσο το τι θα πουν οι γονείς, όσο το να φροντίσουν να απενοχοποιήσουν τα παιδιά τονίζοντας τους ότι δεν ευθύνονται σε τίποτα για το χωρισμό. Χρειάζεται να τους εξηγήσουν ότι χωρίζουν σαν ζευγάρι, σαν άντρας και γυναίκα αλλά παραμένουν οι γονείς τους και η αγάπη τους είναι αδιαπραγμάτευτη και δεν επηρεάζεται από τo χωρισμό. Εξίσου σημαντικό είναι και οι δύο γονείς να σέβονται ο ένας τον άλλον στο γονεϊκό τους ρόλο, παραμερίζοντας τα προσωπικά τους συναισθήματα ματαίωσης, πίκρας, απογοήτευσης, θυμού, αποφεύγοντας αλληλοκατηγορίες και επικρίσεις και να μην προσπαθούν να πάρουν με το μέρος τους το παιδί δημιουργώντας συμμαχίες.
Ακούστε τα παιδιά σας!
Τέλος, είναι σημαντικό να δοθεί προσοχή όχι μόνο στο πώς να μιλήσουν στα παιδιά αλλά και στο πώς θα μπορέσουν να τα ακούσουν με ανοιχτότητα, χωρίς επικρίσεις, ή και απολογητική διάθεση. Να ακούσουν αυτό που αντιλαμβάνονται, αυτό που νιώθουν, σκέφτονται ή φαντάζονται αλλά και τις απορίες τους. Να τους επιτρέψουν να εκφράσουν τα συναισθήματα θυμού, φόβου, θλίψης να τα αποδεχτούν και να τους συμπαρασταθούν. Είναι αντιδράσεις υγιείς και ωφέλιμες όταν εξωτερικεύονται. Οι γονείς μπορούν να μιλήσουν και οι ίδιοι για τα συναισθήματα τους ώστε να βοηθήσουν τη συναισθηματική έκφραση των παιδιών χωρίς όμως να τα βάλουν στη δύσκολη θέση να τους παρηγορήσουν ή να ακούνε τα προσωπικά τους προβλήματα γιατί έτσι δημιουργείται σύγχυση ρόλων και καταστάσεων.
