Το χθεσινό βράδυ ήταν ακόμη ένα από αυτά που κατέληξαν σε τσακωμό με τα παιδιά μου, για το κινητό και το tablet. Εγώ να τους ζητώ να τα αφήσουν στην άκρη για να χαλαρώσουμε λιγάκι πριν τον ύπνο και εκείνα να μην τα αποχωρίζονται. Έκαναν λες και η ζωή τους εξαρτιόταν από αυτά. Δεν τα ένοιαζε ούτε το σχολείο της επόμενης μέρας, ούτε το ότι ξεκινούσε μία νέα εβδομάδα και δεν θα είχαμε πολύ χρόνο ο ένας για τον άλλον.
Σκεπτόμενη μετά το γεγονός -και τις τόσες άλλες παρόμοιες στιγμές που έχω ζήσει με τα παιδιά μου- αναρωτήθηκα: «Μήπως τελικά το λάθος βρίσκεται στην προσέγγισή μου; Μήπως ο θυμός και οι φωνές δεν αποτελούν λύση, παρά προκαλούν τα παιδιά να με “γράφουν” ακόμα περισσότερο;» Ξέρω, ότι πολλοί γονείς αντιμετωπίζουν ίδιες δυσκολίες με τα παιδιά τους, οπότε ψάχνοντας ανακάλυψα ένα άρθρο το οποίο θα μπορούσε να μας φανεί αρκετά χρήσιμο.
Προέρχεται από την ψυχολόγο Isabelle Filliozat, η οποία εξειδικεύεται στις σχέσεις γονέων και παιδιών, και περιγράφει πώς να αντιμετωπίσουμε εμείς οι γονείς το “πρόβλημα” με περισσότερη ευγένεια και ηρεμία. Αξίζει να ακούσουμε τι έχει να πει:
Η επιστήμη πίσω από την «ώρα της οθόνης»
Σας κόπηκε ποτέ το ρεύμα, στο πιο κρίσιμο σημείο ενός αγώνα ποδοσφαίρου; Μήπως το μωράκι σας πάτησε το «off» την πιο κρίσιμη στιγμή της ταινίας; Μήπως τελείωσε η μπαταρία όταν συζητούσατε με την καλύτερη σας φίλη για το τι συνέβη στον γάμο της;
Είναι πράγματι πολύ δύσκολο να ξεφύγεις από το αίσθημα ευχαρίστησης που σου προκαλεί η οθόνη. Κι αν είναι δύσκολο για έναν ενήλικα, φανταστείτε πόσο τραγικό θα είναι για ένα παιδί.Γιατί;
Σύμφωνα με την ψυχολόγο όταν ο άνθρωπος – και όχι μόνο τα παιδιά – παρακολουθεί μία ταινία ή παίζει ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι, βρίσκεται νοητικά σε έναν άλλο κόσμο. Οι οθόνες κοιμίζουν τον εγκέφαλο μας. Το φως, οι ήχοι, ο ρυθμός εναλλαγής των εικόνων βάζει το μυαλό μας σε μια κατάσταση ροής. Αισθανόμαστε καλά και δεν θέλουμε να κάνουμε κάτι άλλο. Δεν θέλουμε σε καμία περίπτωση αυτή η κατάσταση να αλλάξει.
Στην διάρκεια αυτών των στιγμών, ο εγκέφαλός μας παράγει ντοπαμίνη, έναν νευροδιαβιβαστή, ο οποίος ανακουφίζει από το άγχος και τον πόνο. Όλα είναι καλά μέχρι η οθόνη να σβήσει. Τότε τα επίπεδα ντοπαμινής στο σώμα μας πέφτουν κατακόρυφα και άμεσα. Αυτή η πτώση, λοιπόν, μπορεί να προκαλέσει στην κυριολεξία αίσθημα πόνου στο σώμα. Και αυτό το σωματικό σοκ, αυτή η πτώση στις ορμόνες, είναι η στιγμή που ξεκινά το ξέσπασμα των παιδιών.
Σε εμάς, τους ενήλικες, είναι ξεκάθαρο, ότι η ώρα της οθόνης τελειώνει και πρέπει να ασχοληθούμε με κάτι άλλο. Αλλά τα παιδιά δεν τον αντιλαμβάνονται έτσι. Όταν βρίσκονται μπροστά στην οθόνη δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν την πληροφορία που τους δίνουμε. Το μυαλό τους είναι γεμάτο ντοπαμίνη και το να κλείσουν το κινητό ή το tablet μπορεί γι’ αυτά να είναι τεράστιο σοκ. Μπορεί να μην τα χαστουκίζετε, αλλά αυτά έτσι νιώθουν.
Το θέμα, λοιπόν, δεν είναι να κλείσετε τη συσκευή με την οποία ασχολείται, αλλά να προσπαθήσετε να μπείτε στην «ζώνη» τους.
Πώς θα το αντιμετωπίσετε
Όταν αποφασίσετε, ότι ήρθε η ώρα το παιδί σας να πάψει να ασχολείται με τις οθόνες του, καθίστε για λίγο δίπλα του, μπείτε στον κόσμο του. Δείτε τηλεόραση μαζί του, δείτε το παιχνίδι που παίζει στο κινητό ή το video που παρακολουθεί στο tablet. Δεν χρειάζεται να είναι πολλή ώρα, αρκεί να μοιραστείτε μαζί του την εμπειρία του. Μετά κάντε του μια απλή ερώτηση, όπως «Τι βλέπεις;».
Όταν το παιδί αρχίσει να απαντά στις ερωτήσεις σας και να σας μιλά για το τι βλέπει ή παίζει, σημαίνει, ότι σιγά σιγά βγαίνει από την «ώρα της οθόνης» και εισέρχεται ξανά στον πραγματικό κόσμο. Προσέξτε όμως, η επαναφορά αυτή να γίνεται αργά και πιο ομαλά. Η ντοπαμίνη δεν πέφτει γρήγορα, επειδή «χτίσατε» μια γέφυρα, μια γέφυρα μεταξύ του πού είστε εσείς και πού είναι εκείνα. Ξεκινάτε να επικοινωνείτε και αυτή είναι η μαγεία. Μια συζήτηση ξεκινά και μπορείτε να πάτε το θέμα όπου θέλετε, επειδή πλέον το παιδί σας σάς ακούει. Η μετάβαση, ακόμα και με αυτόν τον τρόπο, δεν είναι πάντοτε ομαλή και εύκολη, αλλά σίγουρα δεν περιλαμβάνει φωνές και κλάματα. Ειδικά αν παρακολουθώντας ένα βίντεο μαζί, πείτε για παράδειγμα: Επειδή έχει περάσει αρκετή ώρα και χρειάζεται να πας για ύπνο, θέλεις μόλις τελειώσει αυτό να το κλείσουμε; Ίσως μπορέσεις να παίξεις πάλι αύριο.
Η ψυχολόγος προτείνει ακόμα μερικά tips που θα σας βοηθήσουν να τα καταφέρετε:
- Καθίστε με το παιδί για 30 δευτερόλεπτα, ένα λεπτό ή και λίγο παραπάνω και απλώς παρακολουθήστε τι βλέπουν ή κάνουν.
- Κάντε αθώες ερωτήσεις για το τι γίνεται στο παιχνίδι ή στο video. Τα περισσότερα παιδιά λατρεύουν την προσοχή των γονιών τους.
- Από τη στιγμή που θα αρχίσει ο διάλογος, τα πάντα θα γίνουν ευκολότερα, γιατί επιτρέπεται στο μυαλό του παιδιού σας να επανέλθει ομαλά στην πραγματικότητα.
- Απολαύστε την υπόλοιπη ημέρα ή ώρα μαζί!
