Ο Μ. 9 χρόνων, είναι το μεγαλύτερο από τα δύο παιδιά της οικογένειάς του. Είναι έξυπνος, δημιουργικός, ευαίσθητος, αλλά και πολύ πεισματάρης, που θέλει να γίνεται το δικό του. Συχνά, λόγω της πολύ ισχυρής προσωπικότητάς του, προσπαθεί και καταφέρνει να κατευθύνει την οικογένειά του παρόλο που θα έπρεπε να συμβαίνει το αντίθετο. Με τον τρόπο του καταφέρνει να έχει τους γονείς του στην «πρίζα».
Ο Μ., όπως και τα περισσότερα παιδιά με δυνατή προσωπικότητα, καταφέρνει να δοκιμάζει τα όρια των γονιών του και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία. Πολλές φορές ένας γονιός ζητά το ίδιο πράγμα, με τον ίδιο τρόπο, από τα δύο παιδιά του και έχει δυο διαφορετικές αντιδράσεις. Νιώθει αναστάτωση, δεν ξέρει πώς να αντιδράσει και αναρωτιέται τι λάθος κάνει;
Η μεγάλη επιμονή να «δοκιμάζουν τα όρια των γονιών τους, είναι ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά των παιδιών με δυνατή προσωπικότητα. Και ακριβώς αυτό το χαρακτηριστικό αναστατώνει πάρα πολύ τους γονείς.
Γιατί άραγε ένα παιδί να αντιδρά με αυτό τον τρόπο; Μήπως το παιδί αυτό αντιδρά έντονα στους κανόνες της οικογένειας; Μήπως αυτό γίνεται από μικρή ηλικία; Μήπως προκαλεί αντίδραση με ακραίες συμπεριφορές; Μήπως ο γονιός νιώθει ότι βγαίνει εκτός εαυτού; Μήπως προκαλεί προβληματισμό κατά πόσο κάτι μπορεί να συμβαίνει με το παιδί του;
Ποια είναι αυτά τα παιδιά;
Όταν αναφερόμαστε σε παιδιά «με δυνατή προσωπικότητα», εννοούμε εκείνα τα παιδιά με δυνατή θέληση και πείσμα, που συνήθως μαθαίνουν κάτι διαλέγοντας το δύσκολο τρόπο και δοκιμάζουν «τα όρια των γονιών τους». Θα προσπαθήσουμε να δώσουμε κάποια χαρακτηριστικά αυτών των παιδιών, με στόχο να σας βοηθήσουμε να μπορέσετε να καταλάβετε καλύτερα το παιδί σας, τις αντιδράσεις και τις συμπεριφορές του.
• Μήπως συμβαίνει κάτι με τα παιδιά με δυνατή προσωπικότητα;
Πολλές φορές μπορεί να έχετε διερωτηθεί μήπως κάτι συμβαίνει με το παιδί σας, όταν ο δάσκαλος ή κάποιος του περιβάλλοντός σας, επισημαίνει ότι κάποιες συμπεριφορές του είναι ακραίες. Έχετε δίκιο να διερωτάστε. Όμως τα περισσότερα παιδιά με δυνατή προσωπικότητα, έχουν απλά, έντονη, χαρακτηριστική συμπεριφορά. Αυτό βέβαια, δεν σημαίνει ότι έχουν πρόβλημα λειτουργίας στον εγκέφαλο ή συναισθηματικές διαταραχές ή κάποια άλλη δυσκολία. Στα περισσότερα παιδιά δεν έχουν διαγνωστεί οποιανδήποτε προβλήματα. Βέβαια, η δυνατή προσωπικότητα, είναι δυνατό να συνυπάρχει μαζί με κάποιο άλλο χαρακτηριστικό γνώρισμα ή συμπεριφορά. Έτσι μερικές φορές παιδιά με δυνατή προσωπικότητα, μπορεί να έχουν μαθησιακές δυσκολίες, υπερκινητικότητα ή άλλες ειδικές ανάγκες.
• Όλα τα παιδιά με δυνατή προσωπικότητα δεν είναι τα ίδια.
Κάθε παιδί είναι ένα ξεχωριστό άτομο, με τα δικά του χαρακτηριστικά. Σκέφτεται και συμπεριφέρεται διαφορετικά. Βέβαια μπορεί όλα αυτά τα παιδιά να έχουν ένα κοινό γνώρισμα, όλα μαθαίνουν «δοκιμάζοντας τα όρια των γονιών τους», αλλά ακόμη και αυτό δεν γίνεται από όλα με τον ίδιο τρόπο και στον ίδιο βαθμό.
• Τα παιδιά με δυνατή προσωπικότητα , είναι παιδιά που δύσκολα τα καταλαβαίνουμε.
Το κάθε άτομο ξεχωρίζει με το τρόπο που σκέφτεται, μαθαίνει, συμπεριφέρεται. Όταν τα άτομα αυτά, σκέφτονται, μαθαίνουν και συμπεριφέρονται με παρόμοιους τρόπους όπως εμάς, τότε είναι εύκολο να τους καταλάβουμε και να τους κατανοήσουμε. Όταν όμως σκέφτονται, μαθαίνουν και συμπεριφέρονται με πολύ διαφορετικούς τρόπους, τότε δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε και να τα κατανοήσουμε. Αυτό ακριβώς συμβαίνει με τα παιδιά αυτά. Πολλές φορές, η συμπεριφορά τους δεν έχει κανένα νόημα για μας. Κάποιες φορές διερωτόμαστε γιατί κάποιος να συμπεριφέρεται με αυτό το τρόπο. Ο τρόπος που σκέφτονται, μαθαίνουν και συμπεριφέρονται, είναι ξεχωριστός και γι αυτό συχνά έχουμε τη δυσκολία να τα καταλάβουμε. Εάν γνωρίζαμε τον τρόπο που σκέφτονται, τότε και η συμπεριφορά τους θα είχε ένα νόημα για μας. Τότε θα μπορούμε να τα καταλάβουμε και να επικοινωνήσουμε ευκολότερα και καλύτερα μαζί τους.
• Τα παιδιά με δυνατή προσωπικότητα δεν ανταποκρίνονται σε μεθόδους πειθαρχίας και καθοδήγησης, στις οποίες ανταποκρίνονται τα άλλα παιδιά.
Πολλοί γονείς συγχύζονται όταν οι μέθοδοι πειθαρχίας και καθοδήγησης που χρησιμοποιούν για το ένα παιδί τους, δεν λειτουργεί για το άλλο. Υπάρχουν τα παιδιά τα που είναι συνεργάσιμα και άλλα που αντιδρούν και δυσκολεύονται να συνεργαστούν. Αυτά τα παιδιά χρειάζονται εντελώς διαφορετικό τρόπο καθοδήγησης. Οι δύο γονείς του πρέπει να έχουν ενιαίο τρόπο χειρισμού, ξεκάθαρες οδηγίες , σταθερότητα, συνέπεια και προπαντός όρια.
• Αυτά τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από τις συνέπειες των πράξεών τους.
Τα παιδιά με δυνατή προσωπικότητα συνήθως μαθαίνουν, ακολουθώντας το «δύσκολο δρόμο». Γι αυτό, συνήθως για να μάθουν αυτό που προσπαθούμε να τους μάθουμε, χρειάζονται την εμπειρία από τις συνέπειες των επιλογών και συμπεριφορών τους. Για ένα τέτοιο παιδί, δεν είναι αρκετό να του ζητήσουμε να μην κλωτσά την μπάλα μέσα στο σπίτι. Αυτό το παιδί έχει ανάγκη να το κάνει και να στερηθεί τη μπάλα αρκετές φορές, μέχρι να αποδεχτεί τους κανόνες που εμείς θέλουμε να του μάθουμε.
Πως αισθάνονται οι γονείς
Τα παιδιά με δυνατή προσωπικότητα, με τη συμπεριφορά τους φέρνουν συχνά τους άλλους σε αδιέξοδο, ή ακόμα ότι τους βγάζουν «εκτός εαυτού».
Πως νιώθετε όταν το παιδί σας αμφισβητεί το ρόλο και την εξουσία σας; Θυμωμένοι; Απογοητευμένοι; Ντροπιασμένοι; Ένοχοι; Κουρασμένοι; Ανίκανοι; Ενοχλημένοι; Ή μήπως όλα αυτά μαζί. Αυτά τα συναισθήματα είναι φυσιολογικά, όταν υπάρχουν ακραίες συμπεριφορές. Επίσης, η συμπεριφορά αυτών των παιδιών μπορεί να είναι αιτία για συγκρούσεις μέσα στην οικογένεια (μεταξύ γονιών και αδελφιών).
Όταν διαπιστώσετε ότι το παιδί σας ανήκει στην ομάδα παιδιών με δυνατή προσωπικότητα, ακολουθεί η επόμενη ερώτηση «Και τώρα τι κάνουμε;» Τότε, δυνατό να βρεθείτε μπροστά σε διλήμματα:
• Να προσπαθήσετε να το ελέγξετε μέσα από τη σύγκρουση μαζί του ή
• Να τα παρατήσετε και να το αφήσετε να σας ελέγχει ή
• Να δοκιμάσετε λίγο από το καθένα από τα πιο πάνω ή
• Να δεχτείτε ότι το παιδί σας είναι ένα παιδί με δυνατή προσωπικότητα. Στην τελευταία περίπτωση, θα απαιτηθεί να μάθετε νέους τρόπους καθοδήγησης που θα βοηθήσουν, τόσο εσάς να είστε πιο ήρεμοι, όσο και το παιδί σας να εξελιχτεί σε ένα δυναμικό, συνεργάσιμο και υπεύθυνο άτομο.
