Τα τελευταία χρόνια ο σχολικός εκφοβισμός αποτελεί αντικείμενο πληθώρας άρθρων και ερευνών. Πολλοί ειδικοί αναφέρουν πως το φαινόμενο έχει πάρει διαστάσεις επιδημίας τόσο στο εξωτερικό όσο και στη χώρα μας. Ταυτόχρονα συχνά ακούμε να λέγεται πως ‘τα παιδιά είναι σκληρά’, εννοώντας πως οι μικροί μας φίλοι μην έχοντας ακόμα κατανοήσει τους κοινωνικούς κανόνες που διέπουν τις συναναστροφές μας ενδέχεται να σχολιάσουν με άκομψο τρόπο την εμφάνιση ή κάποια ενδεχόμενη ορατή δυσλειτουργία ενός ατόμου.
Υπάρχει μια λεπτή γραμμή ανάμεσα στα τυχόν απερίσκεπτα και αυθόρμητα σχόλια ενός παιδιού και στον εκφοβισμό. Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν πως το όριο αυτό ξεπερνιέται όταν η πράξη χαρακτηρίζεται από σκοπιμότητα και επαναληπτικότητα. Ο εκφοβισμός συνεπάγεται με δυσμενείς συνέπειες για τα παιδιά όπως μειωμένη σχολική επίδοση, μειωμένη αυτοεκτίμηση, άγχος , ακόμα και κατάθλιψη. Ταυτόχρονα οφείλουμε όλοι να μεριμνήσουμε ώστε το παιδί που διαπράττει εκφοβισμό να μη γίνει ο ‘εχθρός’ ή ο ‘κακός’ της υπόθεσης.
Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας κατακτούν ακόμα τις βασικές κοινωνικές δεξιότητες και τη διαχείριση των συναισθημάτων τους, επομένως οι υπερβολικά δυναμικές κινήσεις τους μπορεί απλώς να είναι ένας τρόπος να δοκιμάσουν τα όρια του τι είναι αποδεκτό. Το πείραγμα, το τράβηγμα, ακόμα και το τσίμπημα είναι μέρος της ανάπτυξης κάθε μικρού παιδιού. Σε αυτή την ηλικία, ένα παιδί δρα λιγότερο σκόπιμα και είναι πιο πιθανό να ταλαιπωρήσει όποιο παιδί τυγχάνει να είναι κοντά του τη δεδομένη στιγμή.
Στο νηπιαγωγείο πλέον τα παιδιά αρχίζουν να κατανοούν την έννοια της κοινωνικής δύναμης μεταξύ των συνομηλίκων τους. Εκεί ενδέχεται τα επιθετικά παιδιά να αρχίσουν να στοχεύουν ενεργά τους άλλους που θεωρούν ευάλωτους – είτε επειδή είναι ντροπαλοί, ευαίσθητοι, μικροί, ή απλά διαφορετικοί.
Παρά τις φιλότιμες και αξιόλογες προσπάθειες των παιδαγωγών να χειριστούν την κατάσταση εντός του σχολικού πλαισίου, έγκειται και σε εσάς ως γονείς να βοηθήσετε το μικρό παιδί σας να χειριστεί τον σχολικό εκφοβισμό.
Καλό θα ήταν να είστε σε επιφυλακή όσον αφορά σημάδια ότι κάτι ενοχλεί το παιδί σας και να το ενθαρρύνετε να σας μιλήσει για τυχόν προβλήματα που είχε με άλλα παιδιά κατά τη διάρκεια της ημέρας. Συζητήστε το ζήτημα άμεσα με την νηπιαγωγό/παιδαγωγό.
Συχνά οι γονείς προβληματίζονται γύρω από το εάν πρέπει να μιλήσουν στους γονείς του μικρού ‘δράστη’. Αυτή είναι η σωστή προσέγγιση μόνο για επίμονες πράξεις εκφοβισμού και μονάχα εάν αισθάνεστε ότι οι γονείς θα είναι δεκτικοί στη συνεργασία με εσάς. Τηλεφωνήστε ή στείλτε ένα email με μη επιθετικό τρόπο, καθιστώντας σαφές ότι ο στόχος σας είναι να επιλύσετε το θέμα μαζί. Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση καλό είναι να αποφεύγεται η κίνηση αυτή και να επιλέξετε άλλη οδό επίλυσης του ζητήματος.
Διδάξτε στο παιδί σας πώς να αντιμετωπίζει τέτοιες καταστάσεις. Ανεξάρτητα από το πώς στοχοποιείται το παιδί σας, το να του πείτε να χτυπήσει το άλλο παιδί η να παλέψει συνήθως δεν είναι η καλύτερη λύση. Αντίθετα, διδάξτε του να φεύγει και να ζητά βοήθεια από έναν δάσκαλο ή έναν επιβλέποντα ενήλικα. Επίσης συμβουλέψτε το παιδί σας να προσπαθεί να βρίσκεται κοντά στους φίλους του και να μη μένει μόνο του όσο είναι αυτό δυνατό.
Μπορείτε ακόμα να κάνετε πρακτική άσκηση ενός σεναρίου με το παιδί σας έτσι ώστε να αισθάνεται καλύτερα προετοιμασμένο. Διδάξτε στο παιδί σας να μιλά με σταθερή και σίγουρη φωνή. Προτείνετε να λέει κάτι σαν: «Σταμάτα να με ενοχλείς!» ή «Δεν πρόκειται να παίξω μαζί σου εάν φέρεσαι άσχημα». Βασικό είναι η απάντηση που θα δίνει το παιδί σας να μην είναι προσβλητική.
Κλείνοντας, πρέπει να αναφερθεί πως κάποιες φορές μας διαφεύγει η άλλη όψη του νομίσματος. Τι γίνεται λοιπόν όταν δούμε πως το δικό μας παιδί είναι αυτό που προκαλεί ψυχικό ή σωματικό πόνο στους συνομήλικούς του;
Εάν παρατηρήσετε πως το παιδί σας παρουσιάζει επιθετικές συμπεριφορές προς τα άλλα παιδιά που σας προβληματίζουν, διδάξτε στο παιδί σας τεχνικές όπως βαθιές αναπνοές ή να μετρά μέχρι το δέκα, ώστε να το βοηθήσετε να ελέγξει τα αρνητικά συναισθήματά του. Όταν βλέπετε το παιδί σας να ενεργεί με τρόπο που σας προβληματίζει, πείτε του να σταματήσει, απομακρύνετε το από την κατάσταση και στη συνέχεια συζητήστε για την κατάλληλη συμπεριφορά που μπορεί να έχει την επόμενη φορά.
Σε κάθε περίπτωση, εάν προβληματίζεστε για την συμπεριφορά και τις αντιδράσεις του παιδιού σας μη διστάσετε να συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό.
