Όλοι οι γονείς συναντάνε καταστάσεις όπου το παιδί δεν συνεργάζεται και συμπεριφέρεται με τρόπο που δεν ικανοποιεί τις προσδοκίες τους. Από τις πιο ασήμαντες διαφορές μέχρι τις πιο κρίσιμες διαμάχες δημιουργείται ένταση στη σχέση με το παιδί. Οι συγκρούσεις μπορεί να προκαλέσουν απόσταση ή να οδηγήσουν σε ένα πιο βαθύ δέσιμο και σε μια αναθεώρηση της επαφής με το παιδί ανάλογα με το πώς θα τις χειριστούν.
Πολλοί γονείς δεν θέλουν καθόλου να αντιμετωπίσουν τις συγκρούσεις, ενοχλούνται και βρίσκονται σε μεγάλη σύγχυση για το πώς θα τις χειριστούν. Οι περισσότεροι γονείς βλέπουν την επίλυση της σύγκρουσης σαν να είναι ένα είδος μάχης όπου πάντα κάποιος θα πρέπει να κερδίσει ή να χάσει. Σαν έναν αγώνα δύναμης και υπεροχής. Ακολουθούν δύο παραδείγματα συνηθισμένων τρόπων επίλυσης συγκρούσεων από τους γονείς.
Τρόπος 1. Έχουμε μια σύγκρουση αναγκών ανάμεσα στο γονέα και το παιδί. Ο γονέας αποφασίζει ποια είναι η λύση, την αναγγέλλει και περιμένει το παιδί να την αποδεχτεί. Αν η λύση δεν αρέσει στο παιδί, προσπαθεί με διάφορους τρόπους να το πείσει, π.χ με το καλό, με φωνές και στο τέλος αν αποτύχει ασκεί δύναμη και εξουσία στο παιδί (άσκηση τιμωρίας) .
Τρόπος 2. Έχουμε μια σύγκρουση αναγκών ανάμεσα στο γονέα και το παιδί. Ο γονέας αποφασίζει ποια είναι η λύση, την αναγγέλλει και περιμένει το παιδί να την αποδεχτεί. Το παιδί έχει τη δική του λύση και προσπαθεί να εκβιάσει το γονέα για να τη δεχτεί. Αν ο γονέας αντισταθεί χρησιμοποιεί τη δύναμη του για να τον συμμορφώσει (φωνές, κλάματα, εκβιασμός,
θυμός). Στο τέλος ο γονέας υποχωρεί.
Και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις κάποιος φεύγει ηττημένος και θυμωμένος με τον άλλο.
Στην πρώτη περίπτωση το παιδί συμμορφώνεται λόγω της τιμωρίας και της αποδοκιμασίας του γονέα. Εκτελεί αυτό που θέλει ο γονέας αλλά είναι δυσαρεστημένο και κάποια στιγμή πιθανότατα θα εκδικηθεί και θα εκφράσει εχθρότητα.
Στην δεύτερη περίπτωση όταν τα παιδιά «κάνουν το δικό τους» χρησιμοποιούν χειριστικούς τρόπους για να ελέγξουν τους γονείς. Οι εκρήξεις θυμού και το κλάμα, κάνουν τους γονείς τους να νιώθουν ένοχοι, ενώ με το να μιλάνε άσχημα και να προκαλούν με απειλές πληγώνουν και φοβίζουν το γονέα και τον κάνουν να παραιτηθεί. Τα παιδιά όμως που μπορούν και χειρίζονται τους γονείς τους με αυτό τον τρόπο αναπτύσσουν μία εγωκεντρική και απαιτητική συμπεριφορά, νομίζουν ότι όλος ο κόσμος τους ανήκει και συχνά αναπτύσσουν βαθιά συναισθήματα αμφιβολίας για την αγάπη των γονέων τους γιατί ακριβώς δεν μπορούν να καταλάβουν που είναι τα όρια και να αισθανθούν ασφάλεια μέσα σε αυτά. Οι γονείς από την άλλη είναι μονίμως απογοητευμένοι, νιώθουν ότι δεν έχουν κανέναν έλεγχο και συχνά καταλήγουν σε ένα παθητικό τρόπο συμπεριφοράς που δεν ικανοποιεί ούτε τους ίδιους.
Πολλοί γονείς λοιπόν εγκλωβίζονται ανάμεσα στις δύο αυτές μεθόδους που εναλλάσσονται συχνά. Πώς μπορούμε εναλλακτικά να βγούμε από αυτή την παγίδα; Υπάρχει και ένας άλλος τρόπος προσέγγισης των συγκρούσεων. Στην μέθοδο αυτή κανένας δεν κερδίζει ούτε χάνει, καθώς η λύση είναι αποδεκτή και από τους δύο.
Τρόπος 3. Ο γονέας και το παιδί αντιμετωπίζουν μία κατάσταση σύγκρουσης αναγκών,ο γονέας
ζητάει από το παιδί να συνεργαστεί μαζί του σε μια κοινή προσπάθεια επίλυσης κοινά αποδεκτής και από τους δύο. Προτείνονται λύσεις και από τις δύο πλευρές, αξιολογούνται,παίρνεται μια απόφαση και την αποδέχονται και οι δύο πλευρές.
Οι φάσεις της εποικοδομητικής σύγκρουσης
-Αναγνώριση και προσδιορισμός των συγκρούσεων.
-Ενεργητική ακρόαση για να κατανοήσω και να ξεκαθαρίσω τα συναισθήματα του παιδιού.
-Δημιουργία δυνατών εναλλακτικών λύσεων και από τις δύο πλευρές.
-Αξιολόγηση εναλλακτικών λύσεων.
-Λήψη απόφασης για την καλύτερη αποδεκτή λύση. Συζητούμε μαζί του τα πιθανά αποτελέσματα που θα έχει η απόφαση του, «τι νομίζεις ότι θα συμβεί αν κάνεις αυτό;»
-Εφαρμογή της λύσης. Ζητούμε από το παιδί μια δέσμευση. «Πότε θα ξεκινήσεις την εφαρμογή της απόφασης σου;»
-Παρακολούθηση για αξιολόγηση της λειτουργίας της.
Η εφαρμογή αυτής της τακτικής προϋποθέτει την ψυχραιμία και τη διάθεση για διαπραγμάτευση και πρέπει να εφαρμόζεται αφού έχει εκτονωθεί ο θυμός. Άλλοι σημαντικοί όροι για την εποικοδομητική σύγκρουση είναι η αναγνώριση των θετικών στοιχείων του παιδιού, ο περιορισμός στην επίρριψη ευθύνης και η σταθερότητα αλλά όχι η ακαμψία σε αυτό που υποστηρίζουμε.
