Πως θα χειριστούμε τα ουρλιακτά, το ψέμα, και άλλες εξόχως προβληματικές συμπεριφορές…
Κάποιοι τα ονομάζουν παλιόπαιδα. Πάντα θέλουν περισσότερα. Προσδοκούν να γίνεται πάντα το δικό τους. Δυσκολεύονται να μοιραστούν πράγματα με άλλους. Και δεν νοιάζονται γι’ άλλους, παρά μόνο για τον εαυτό τους.
Τα κακομαθημένα παιδιά είχαν πάντα ότι ήθελαν, και τα κανάκευαν συνεχώς. Τα περισσότερα παιδιά επιδεικνύουν προβληματική συμπεριφορά κάθε τόσο. Ωστόσο, οι γονείς θα πρέπει να μάθουν να ξεχωρίζουν ένα παιδί με συνήθη προβληματική συμπεριφορά από ένα παιδί στο οποίο μπορεί να αποδοθεί αυτό το χαρακτηριστικό.
Ο Dan Kindlon, Ph.D., συγγραφέας του «Too Much Of A Good Thing», μας λέει ότι τα κακομαθημένα παιδιά είναι συχνά λιγότερο ικανά να αντιμετωπίσουν το άγχος επειδή οι γονείς τους ικανοποιούν κάθε ιδιοτροπία τους. Αυτά τα παιδιά νομίζουν ότι η ζωή είναι στρωμένη με ροδοπέταλα. Γράφει ο Kindlon: «Το σώμα δεν μπορεί να προσαρμόζεται στο άγχος αν δεν το βιώσει. Τα κακομαθημένα παιδιά είναι επίσης επιρρεπή στο να γίνουν εγωκεντρικοί, να θυμώνουν, να έχουν κατάθλιψη, να γίνουν υπερβολικά ανταγωνιστικά, ή στην αντίθετη πλευρά να μην έχουν κίνητρα. Μπορεί επίσης να μην έχουν αυτο-έλεγχο και έτσι να είναι πιο εύκολο να μπλέξουν με ναρκωτικές ουσίες, αλκοόλ και επικίνδυνο σεξ.».
Τι ονομάζουμε προβληματική συμπεριφορά;
Ο Δρ Lillian L. Juadiong, αναπληρωτής καθηγητής Οικογενειακής Ζωής και Παιδικής Ανάπτυξης στο Κολλέγιο U.P. Diliman’s College of Home Economics, μας βοήθησε να ετοιμάσουμε έναν κατάλογο από προβληματικές συμπεριφορές και πως οι γονείς μπορούν να τις χειριστούν το ενωρίτερα δυνατό.
1. Νευράκια
Τι κάνετε όταν ξαφνικά το παιδί σας αρχίζει να κλωτσά και να ουρλιάζει στο πάτωμα ενός καταστήματος επειδή αρνηθήκατε να του αγοράσετε το πολυπόθητο παιχνίδι; Μιλήστε από πριν στο παιδί και θέστε τους κανόνες. Πείτε του «θα σε πάρω μαζί μου στο κατάστημα σήμερα αλλά θα αγοράσουμε προμήθειες για το σχολείο και όχι παιχνίδια.». Αν παραταύτα αρχίσει κάποιο επεισόδιο στο κατάστημα, δείξτε ότι εννοείται αυτά που λέτε και τονίστε του πως «θα μιλήσετε μόνο αν σταματήσει τα νεύρα», και ότι «αν δεν σταματήσει θα φύγετε αμέσως από το κατάστημα». Αν δεν σταματήσει αρχίστε να απομακρύνεστε αργά, προσέξτε μόνο να παραμένει πάντοτε στο πεδίο ορατότητας σας.
Ο Juadiong λέει ότι τα παιδιά πειραματίζονται στο ποια τακτική προσφέρεται για να πετύχουν το σκοπό τους. Αν αντιληφθεί ότι οι γονείς θα κάνουν πράξη αυτά που λένε, το παιδί θα συνειδητοποιήσει ότι μάταια προσπαθεί και θα σταματήσει το επεισόδιο. Αν από την άλλη το παιδί εκδηλώνει σκηνές νεύρων με κτύπημα του κεφαλιού, τότε θα πρέπει να ζητηθεί η βοήθεια ειδικού το συντομότερο δυνατό, αφού το κτύπημα του κεφαλιού είναι σοβαρό θέμα που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη.
2. Πέταγμα αντικειμένων
Πρώτα, θωρακίστε το σπίτι σας! Μην βάζετε ακριβά αντικείμενα σε μέρη που μπορεί εύκολα να φθάσει το παιδί.
Όταν το παιδί πετάξει κάποιο αντικείμενο, εξηγείστε του την πραγματική χρήση του αντικειμένου, όπως «το βάζο είναι για τα λουλούδια, αν το ρίξεις μπορεί να κτυπήσεις με τα σπασμένα κομμάτια». Εξηγείστε την αξία των πραγμάτων: «Ξέρεις, αυτό το μουσικό κουτί μου το έδωσε η γιαγιά σου όσο ζούσε και θα ήθελα να το δώσω σε σένα όταν μεγαλώσεις».
3. Συχνό κλάμα
Ελέγξτε πρώτα αν υπάρχει καλός λόγος για το κλάμα. Κάτι μπορεί να ενοχλεί το παιδί, όπως για παράδειγμα μπορεί να πονά. Ρωτήστε το παιδί ευγενικά αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα. Πείτε του, «Δεν μπορώ να καταλάβω ποιο είναι το πρόβλημα όσο κλες την ώρα που μου μιλάς.».
4. Κραυγές
Παρατηρήστε τους άλλους μήπως αυτοί παροτρύνουν το παιδί να μιλά δυνατά. Ίσως η νταντά του να του φωνάζει όταν εσείς απουσιάζετε από το σπίτι. Εξετάστε και τον εαυτό σας, μήπως είστε εσείς αυτός που του φωνάζετε. Υπενθυμίστε τους άλλους ενήλικες στο σπίτι να προσέχουν την ένταση της φωνής τους όταν το παιδί είναι μπροστά.
Όταν το παιδί σας μιλά φωνάζοντας, χαμηλώστε τη δική σας φωνή για να αναγκαστεί να χαμηλώσει και τη δική του. Βάλτε μουσική και δυναμώστε πολύ την ένταση της, ή κτυπήστε δυνατά τις κατσαρόλες την ώρα που θα του μιλάτε. Τώρα ρωτήστε το: «Πιστεύεις ότι οι άνθρωποι μπορούν να ακούσουν ο ένας τον άλλο με τέτοια φασαρία;». Ηχογραφείστε τη φωνή του παιδιού σας την ώρα που φωνάζει και βάλτε του μετά να την ακούσει. Ρωτήστε το: «Θας ήθελες να σου μιλώ και εγώ με τον ίδιο τρόπο;».
Είναι αναγκαίο να μεταφέρεται στο παιδί ότι μπορεί να εκφράσει ακόμα και το θυμό του χωρίς να φωνάζει. Κάντε το συνήθειο να το ακούτε όταν μιλά. Οι φωνές μπορεί να είναι ο τρόπος του για να κερδίσει την προσοχή σας.
Δείξτε του επιστημονικές απεικονίσεις του λαιμού. Εξηγήστε του για τον λάρυγγα και πως κάποιος μπορεί να αποκτήσει βραχνή φωνή αν φωνάζει. Αφήστε τον να δει το δικό του λαιμό και να αντιληφθεί τις διαφορές στον παλμό των φωνητικών χορδών όταν μιλά κανονικά και όταν ουρλιάζει. Ψάξτε μαζί να βρείτε και την επίδραση του πολύ δυνατού θορύβου στην ακοή.
5. Χυδαία γλώσσα και βρισιές
Για τα πολύ μικρά παιδιά, η χρήση χυδαίων λέξεων μπορεί να είναι ένας τρόπος να διασκεδάσουν. Δεν το κάνουν αυτό επειδή θέλουν να βρίζουν τους άλλους ανθρώπους. Μπορούν να έχουν μόλις ακούσει κάτι νέο και το βρίσκουν διασκεδαστικό να το λένε, έτσι το λένε επανειλημμένα.
Σπάστε τη συνήθεια του ρωτώντας τον αν ξέρει τι σημαίνει. Δοκιμάστε εξηγώντας πως αυτό είναι κάτι που δεν πρέπει να ακούγεται από το στόμα ενός παιδιού. Ζητήστε από τους άλλους ενήλικες να μην γελούν όταν το παιδί λέει τέτοια λόγια, ακόμη και αν το παιδί ακούγεται αστείο όταν μιλά έτσι. Βάλτε στο λεξιλόγιο του νέες λέξεις, διαβάζοντας του ένα νέο βιβλίο ή διδάσκοντας το ποιήματα, στίχους και τραγούδια.
6. Η σωματική επιθετική συμπεριφορά (τράβηγμα μαλλιών, κλοτσιές, χτυπήματα, πέταγμα πραγμάτων σε ανθρώπους)
Εξηγήστε στο παιδί σας πώς η συμπεριφορά του διώχνει τους άλλους μακριά. «Δεν θα έχεις φίλους, αν πάντα τους κάνεις κακό», θα μπορούσε να είναι ένας τρόπος να του το πείτε. Επιπλέον, κάντε το να καταλάβει ότι η συμπεριφορά του δεν θα πρέπει να επαναληφθεί. Ένας γονέας που είναι επιεικής με τέτοια επιθετικότητα ή εθελοτυφλεί, στέλνει ένα μήνυμα στο παιδί ότι είναι εντάξει για αυτόν να βλέπει το παιδί του να βλάπτει άλλους ανθρώπους.
7. Το ψέμα
Μερικές φορές, τα παιδιά λένε ψέματα απλώς επειδή δεν ξέρουν ακόμα τι είναι πραγματικό και τι όχι. Ένα παιδί θα μπορούσε να ονειρευτεί κάτι και λέει στους φίλους του γι’ αυτό, πιστεύοντας ότι ήταν όλα αλήθεια αφού τα είδε στα όνειρά του. Βοηθήστε τον όσο το δυνατόν νωρίτερα για να διαχωρίσει την πραγματικότητα από τη φαντασία. Παίξτε το Παιχνίδι της Αλήθειας: «Η μαμά είναι κορίτσι, αλήθεια ή ψέματα;» «Αλήθεια», «Ο μπαμπάς είναι κορίτσι, αλήθεια ή ψέματα;» «Ψέματα», «Έχουμε δικό μας ένα αεροπλάνο, αλήθεια ή ψέματα;» «Αλήθεια» …. «είσαι βέβαιος ή απλά το έχεις ονειρευτεί αυτό;» «Ω ναι, αυτό είναι το σωστό! Ψέματα, δεν έχουμε δικό μας αεροπλάνο.».
Για τα μεγαλύτερα παιδιά, το ψέμα είναι ένας τρόπος για να αναπληρώσουν τα πράγματα που δεν έχουν. «Έχουμε επίσης τρία αυτοκίνητα!», θα μπορούσε να πει ένα παιδί, ακόμα κι αν δεν είναι έτσι. Κάντε σαφές στο παιδί σας ότι είναι εντάξει, ακόμη και αν δεν έχει πράγματα που έχουν τα άλλα παιδιά. Δώστε πολλή αγάπη και προσοχή στο παιδί ώστε να αποκτήσει σιγουριά και ασφάλεια, ακόμα και αν του λείπουν υλικά πράγματα.
8. Το φτύσιμο
Κάντε το παιδί να καταλάβει ότι δεν είναι σωστό να φτύνει, ειδικά σε άλλους ανθρώπους. Μιλήστε του για την υγιεινή και την καθαριότητα: «Το σάλιο σου έχει μικρόβια. Αν έχεις βήχα, το φτύμα σου θα μεταφέρει τα μικρόβια σε άλλους ανθρώπους». Βοηθήστε το να κατανοήσει την επίδραση των ενεργειών του, λέγοντας: «Αν φτύνεις τους άλλους, τα ρούχα τους θα λερωθούν. Θα ήθελες να σε φτύνουν και εκείνοι εσένα;».
Υπερβολική γονική ανοχή
Γιατί τα παιδιά προσπαθούν να χειραγωγήσουν τους γονείς; Οι γονείς που δεν έχουν πολύ χρόνο για το παιδί τους, έχουν συνήθως αισθήματα ενοχής, και έτσι ενδίδουν εύκολα σε ιδιοτροπίες. Σημειώστε αυτό το πολύ σημαντικό: Είναι αδύνατο να αναθρέψουμε σωτά τα παιδιά αν δεν περάσουμε χρόνο μαζί τους. Το ενεργό ενδιαφέρον για τις ζωές των παιδιών μας, όντας πρόθυμοι να ακούσουμε τι έχουν στο μυαλό τους και η συμμετοχή μας στις δραστηριότητες τους, είναι απαραίτητα για την καλή ανατροφή των παιδιών.
Προσοχή
Ο Juadiong προειδοποιεί ότι οι συνέπειες αν κακομάθετε το παιδί σας θα είναι διαφορετικές καθώς θα μεγαλώνει. Τα ξεσπάσματα θυμού μπορεί να αντικατασταθούν με την απροκάλυπτη επανάσταση, τα ναρκωτικά και τη φυγή από το σπίτι. Το να λέει ψέματα μπορεί να εξελιχθεί σε κλοπή χρημάτων ή κλοπές σε καταστήματα. Σκεφτείτε λοιπόν τις συνέπειες αν ενδίδετε σε ότι ζητά το παιδί και αναρωτηθείτε αν δικαιολογείται τέτοια στάση εκ μέρους σας.
Το να είναι ένα παιδί κακομαθημένο, δεν είναι σύμπτωμα των πλούσιων παιδιών. Αν δεν αφήνουμε τα παιδιά να είναι υπεύθυνα για τις πράξεις τους, ή αν τους δίνουμε εύκολα ότι ζητήσουν, μπορεί να τα κακομάθουμε ακόμη και χωρίς λεφτά.
Θα πρέπει να προετοιμάσουμε τα παιδιά για τη στιγμή που θα είναι υπεύθυνα του εαυτού τους. Πρέπει να τα βοηθήσουμε να αναπτύξουν τα υγιή χαρακτηριστικά και καλές συνήθειες που είναι τα θεμέλια του καλού χαρακτήρα. Πρέπει να μάθουν να χειρίζονται το άγχος, να επιδιώκουν με αποτελεσματικότητα τους στόχους που θέτουν, και να αντιστέκονται στους πειρασμούς. Για να το βοηθήσουμε αυτό, πρέπει να σταματήσουμε να τα γεμίζουμε σε υπερβολικό βαθμό με υλικά και συναισθηματικά αγαθά.
Όταν υπερπροστατεύουμε τα παιδιά μας από την αποτυχία, τις αντιξοότητες και τον πόνο, τους στερούμε την ευκαιρία να αναπτύξουν μια ρεαλιστική αίσθηση των δυνατοτήτων τους και των αδυναμιών τους και να μάθουν σημαντικές δεξιότητες αντιμετώπισης των προβλημάτων. Τους στερούμε την ευκαιρία να δημιουργήσουν έναν πραγματικό χαρακτήρα.
