Άλλη μια συνέπεια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης αποτελεί η δημιουργία ενός νέου κινήματος μεταξύ των γονιών στις ΗΠΑ, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι καιρός πια να χαλαρώσουμε και να πάψουμε να φορτώνουμε τα παιδιά μας με 1.002 δραστηριότητες. Απομένει να δούμε αν το μέλλον θα τους δικαιώσει…
Μετά το σχολείο γυρνάνε βιαστικά στο σπίτι, τρώνε γρήγορα το μεσημεριανό τους, παίρνουν τα βιβλία τους και τρέχουν για φροντιστήριο, αγγλικά, μπαλέτα, κολυμβητήρια. Επιστρέφουν όταν έχει πια σκοτεινιάσει για να στρωθούν στο γραφειάκι τους και να διαβάσουν τα μαθήματα της επόμενης μέρας. Μιλάμε για ένα σκληρό πρόγραμμα που ταλανίζει τα τελευταία χρόνια τα περισσότερα παιδιά, από τα πρώτα κιόλας βήματα της ζωής τους, καθώς πολλοί γονείς τα φορτώνουν με χίλια δυο πράγματα… «προληπτικά», με το σκεπτικό δηλαδή πως ίσως κάποια από όλες αυτές τις δραστηριότητες να τους χρειαστεί μελλοντικά -που σημαίνει πως όλο αυτό το τρέξιμο υπάρχει και η περίπτωση να μείνει αναξιοποίητο!
Αυτή η διαπίστωση, συνδυασμένη με το γεγονός πως το συνεχές τρέξιμο από δραστηριότητα σε δραστηριότητα κλέβει την ξεγνοιασιά της παιδικής ηλικίας, είναι η αφορμή μιας νέας τάσης που ξεκίνησε στις μέρες μας με σύνθημα: «Γονείς, χαλαρώστε και αφήστε τα παιδιά σας ήσυχα! Καλύτερα είναι να τα βλέπετε να χαμογελούν και να είστε δίπλα τους στις όμορφες στιγμές τους, βοηθώντας στην εξέλιξη της προσωπικότητάς τους μέσα από νέες εικόνες και ερεθίσματα».
Η οικονομική κρίση αλλάζει (και) τη διαπαιδαγώγηση
Όλα δείχνουν πως η εποχή που οι γονείς υποχρέωναν τα παιδιά τους να ξεκινούν ξένες γλώσσες από τα τρία τους και να προετοιμάζονται για ένα καλό πανεπιστήμιο από το νηπιαγωγείο, φτάνει στο τέλος της! Σε αυτή βέβαια την αλλαγή η οικονομική κρίση έχει παίξει το ρόλο της, καθώς όταν δεν είσαι σε θέση να πληρώνεις μαθήματα πιάνου και μπαλέτου για το παιδί σου, είναι πιο εύκολο να μετατρέψεις το αίσθημα ενοχής σε μια νέα φιλοσοφία ανατροφής. Οπωσδήποτε, για πολλούς γονείς οι απόψεις αυτές μπορεί να δείχνουν ιδιόρρυθμες, πόσω μάλλον όταν εδώ και δεκαετίες οι ειδικοί προτείνουν ακριβώς τα αντίθετα από τη φιλοσοφία των γκουρού των χαλαρών γονιών.
Το κίνημα των χαλαρών γονιών
Στην Αμερική αυξάνεται καθημερινά ο αριθμός των μπαμπάδων και των μαμάδων που προσπαθούν να κρατούν μια πιο χαλαρή στάση απέναντι στο παιδί τους πετώντας στα σκουπίδια, και μάλιστα χωρίς καμία ενοχή, περισσότερα από πενήντα χρόνια παιδοκεντρικών θεωριών. Το ότι μπορεί να μην είναι τέλειοι δεν τους πτοεί πλέον ούτε στο ελάχιστο. Τους τελευταίους μάλιστα μήνες οι χαλαροί γονείς οργανώθηκαν σε κίνημα. Ο δικός τους γκουρού είναι ο Καρλ Ονορέ, που μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του «Υπό πίεση, σώζοντας τα παιδιά μας από την κουλτούρα της υπερκηδεμονίας» προτείνει πιο χαλαρές και αυθόρμητες μεθόδους ανατροφής και εκπαίδευσης των παιδιών, υπογραμμίζοντας: «Δεν πρέπει να έχετε εμμονή με την εκπαίδευση των παιδιών σας, είναι καιρός να τα αφήσετε στην ησυχία τους».
Παιδοκεντρικές θεωρίες και άλλα
Οι γονείς που συνήθως τρέχουν τα παιδιά τους από τα φροντιστήρια στα αγγλικά και από εκεί στο μπάσκετ ή το πιάνο, μπορεί να είναι οποιασδήποτε ηλικίας και πνευματικού επιπέδου. Ανάμεσά τους συναντάμε:
1. τους «πεφωτισμένους», εκείνους δηλαδή που μπορεί να θυσιάζουν τις δικές τους προσωπικές ανάγκες για να χαρίσουν στα παιδιά τους όλα τα διανοητικά και υλικά προνόμια, θέλοντας να κάνουν το καλύτερο για αυτά σε έναν κόσμο που αλλάζει.
2. Υπάρχουν όμως και οι νάρκισσοι γονείς, που βλέποντας το παιδί τους ως το κέντρο του κόσμου ή ως προέκταση του εαυτού τους, καταντούν να είναι απέναντί του ιδιαίτερα καταπιεστικοί. Μια μεγάλη, επίσης, μερίδα γονιών περιμένουν ιδιαίτερες επιδόσεις των παιδιών τους για να επιβεβαιωθούν οι ίδιοι μέσα από αυτές, ένας γονιός για παράδειγμα μπορεί να γυρίσει και να πει: «Έχω παιδί που πάει μπροστά, που βραβεύεται, που ξεχωρίζει, κοιτάξτε τι γονιός είμαι!».
Το σίγουρο όμως είναι πως κανένας γονιός δεν πρέπει να βλέπει την κόρη ή τον γιο της ως κλώνο του, ούτε ως προέκταση του εαυτού του, ως μέσον επιβράβευσης του ρόλου τους ως γονιός, αλλά ούτε και ως ρομπότ που πρέπει να σπεύσει για να τα προλάβει όλα. Είναι ένα καινούριο πλασματάκι που θα πρέπει εμείς οι γονείς να ανιχνεύσουμε τα όνειρά του, τις εμπειρίες του και να το κατευθύνουμε βήμα-βήμα εκεί όπου το ίδιο νιώθει δημιουργικά, σαν ψάρι μέσα στο νερό.
Ιστοσελίδες και βιβλία για… τεμπέληδες
Το πρώτο σημάδι της αλλαγής στη νοοτροπία των γονιών τους τελευταίους μήνες, εμφανίστηκε στο Διαδίκτυο, όπου ιστοσελίδες δίνουν βήμα σε γονείς που αισθάνονται χαρούμενοι επειδή δεν είναι τέλειοι.
1. Ανάμεσά τους πολλοί υποκλίνονται (και άλλοι τόσοι την αμφισβητούν βεβαίως) στην δημοσιογράφο Λίνορ Σκενάζι που ξεκίνησε εκστρατεία προκειμένου να πείσει τους γονείς ότι τα παιδιά τους δεν κινδυνεύουν να πέσουν θύματα απαγωγής ή βιασμού, αν κάνουν μια βόλτα με το ποδήλατο.
2. Μια άλλη μητέρα, η συγγραφέας Έιγελετ Ουόλντμαν έγραψε το βιβλίο που γρήγορα έγινε μπεστ σέλερ, «Κακή μητέρα», δηλώνοντας στις σελίδες του ότι αγαπάει περισσότερο τον σύζυγο από τα παιδιά της!
3. Την ίδια ώρα μεγάλη απήχηση έχει και το βιβλίο «Ο τεμπέλης γονιός» του Τομ Χόντκισον, ένα δοκίμιο που κυκλοφόρησε πρόσφατα στη Βρετανία με τον συγγραφέα να λέει στους γονείς: «Είναι καλύτερα να θέσετε τις δικές σας ανάγκες πάνω από αυτές των παιδιών σας. Εάν τα αφήσετε να αναπνεύσουν, θα έχετε οφέλη όλοι σας!»
Όλοι αυτοί υποστηρίζουν πως η χαλαρή στάση των γονιών και το χαλαρό οικογενειακό περιβάλλον συμβάλλουν στο να γίνουν τα παιδιά καλύτερα, καθώς τους δίνεται η δυνατότητα να ψάξουν και να βρουν τα πραγματικά τους ταλέντα αντί να κάνουν βεβιασμένες, σπασμωδικές κινήσεις. Επιπλέον, η προληπτική στάση του «μάθε 50 πράγματα από τα οποία αύριο μπορεί να μην χρειαστεί να κάνεις τίποτα» είναι καθαρή και άσκοπη σπατάλη ενέργειας. Βέβαια, δύσκολα ένας γονιός που έχει μεγαλώσει με στρατιωτική πειθαρχία μπορεί να γίνει χαλαρός. Σε αυτή την περίπτωση, το καλύτερο είναι να κάτσει και να σκεφτεί: «Θέλω να μεγαλώσω το παιδί μου όπως με μεγάλωσαν εμένα οι γονείς μου;».
Στην αναζήτηση της παιδικότητας
Τα περισσότερα παιδιά, όταν πιέζονται από τους γονείς για να προλάβουν χιλιάδες πράγματα, χάνουν τις ξέγνοιαστες στιγμές της παιδικής τους ηλικίας. Η αλήθεια όμως είναι πως θα έπρεπε, πριν γίνουν υπεύθυνοι και σοφοί ενήλικες, πρώτα να χαζολογήσουν, να συναντήσουν και να γελάσουν με τους φίλους τους, να ξεθεωθούν στο παιχνίδι. Αν γίνουν όλα αυτά, κι αν το παιδί δεν πιέζεται, είναι σίγουρο πως θα ζητήσει από μόνο του να κάνει πράγματα, κανένα παιδί άλλωστε δεν είναι τεμπέλικο εκτός κι αν συνδράμουν άλλοι λόγοι. Προσοχή όμως! Οι γονείς θα πρέπει από πολύ νωρίς να συζητούν τον τρόπο με τον οποίο θα διαπαιδαγωγήσουν το παιδί τους, δεν επιτρέπεται ποτέ να αφήνουν ένα τόσο σοβαρό θέμα στον αυτόματο πιλότο, ούτε τραβάει ο καθένας τον δρόμο του κάνοντας ό,τι ο ίδιος θέλει.
Όλα έχουν ένα όριο
Πολλοί γονείς συχνά αναρωτιούνται μέχρι ποιου σημείου θα έπρεπε να δείχνουν άνετοι και απενεχοποιημένοι. «Είμαστε χαλαροί απέναντι στο παιδί μέχρι εκεί όπου βλέπουμε πως η χαλαρότητα αρχίζει πλέον να γίνεται μπέρδεμα και τεμπελιά», τονίζει η ψυχολόγος Κική Φιλιππίδου. «Στην περίπτωση που ένα παιδί επανειλημμένα αρνείται να ακολουθήσει τις οδηγίες μας και να κάνει αυτό που του ζητάμε, ψάχνουμε πρώτα να βρούμε την αιτία που το οδηγεί σε αυτή τη συμπεριφορά. Μήπως φοβάται πως δεν θα τα καταφέρει; Μήπως κάτι το απασχολεί; Το καλύτερο είναι σε αυτή την περίπτωση να μιλήσουμε μαζί του χωρίς να βιαστούμε να βγάλουμε συμπεράσματα καθισμένοι απέναντί του σαν εισαγγελείς. Η καλύτερη στάση είναι να του δείξουμε πως εκτιμάμε την εμπιστοσύνη που μας δείχνει και ακόμα πως παίρνουμε πάντα στα σοβαρά τα λόγια του».
