Σε ποιο παιδί δεν αρέσει να βλέπει αλλεπάλληλα video στο YouTube; Και ποιος γονιός δεν βρίσκει -κατά κάποιον τρόπο- την ησυχία του για λίγη ώρα όταν το YouTube λειτουργεί ως σύγχρονη ψηφιακή babysitter; Τι γίνεται, όμως, όταν από εκεί που το παιδί βλέπει το 3ο επεισόδιο της Πέππα, ξαφνικά «πέφτει πάνω» σε βίντεο με τον Μίκυ να κρατά όπλα ή σε αυτά τα αλλόκοτα video clip της «Μπεμπέ Λιλή» ή σε κάτι παράξενα video με ενήλικες ντυμένους Έλσα, Άννα και Spiderman που σε κάνουν να αναρωτιέσαι τι πρέπει να κάνεις για να το προστατεύσεις από όλη αυτή τη «σαβούρα».
Μια καλή απάντηση σε αυτό θα μπορούσε να είναι η εφαρμογή YouTube Kids που έκανε το ντεμπούτο της πριν δύο περίπου χρόνια, στο περιβάλλον της οποίας τα παιδιά βρίσκουν αποκλειστικά παιδικά βίντεο και αγαπημένα τους shows. Επιπλέον, ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα της εφαρμογής αυτής είναι η ασφάλεια που υπόσχεται, καθώς δεν επιτρέπει στα παιδιά να αναζητούν «ακατάλληλα» βίντεο. Το πρόβλημα, όμως, όπως αποδείχτηκε, και σε αυτό το πιο περιορισμένο περιβάλλον είναι ότι σε αμέτρητα «παιδικά» βίντεο που εν πρώτοις φαίνονται εντελώς αθώα, έχει ενσωματωθεί ακατάλληλο περιεχόμενο, το οποίο άθελά τους παρακολουθούν τα παιδιά, συχνά εν πλήρη αγνοία των γονιών.
Πριν έναν χρόνο έγινε ντόρος για κάποια τέτοια βίντεο που είχαν «ανέβει» στο δημοφιλέστατο αμερικανικό YouTube κανάλι Superkidz Finger Family, τα οποία ούτε λίγο ούτε πολύ έδειχναν τον αγαπημένο όλων των παιδιών Μίκυ Μάους να κρατά όπλο και να πυροβολεί ανθρώπους. Χιλιάδες γονείς έκαναν αναφορά στο YouTube για τα εν λόγω βίντεο, οπότε εκπρόσωπος της ιστοσελίδας απάντησε δημόσια ότι η εταιρία κάνει το καλύτερο που μπορεί για να εξασφαλίσει ότι η εφαρμογή YouTube Kids προβάλλει ασφαλές περιεχόμενο για τα παιδιά, λαμβάνοντας πολύ σοβαρά υπ’όψιν τις καταγγελίες των γονιών για ακατάλληλα βίντεο.
Πιο συγκεκριμένα, ο εκπρόσωπος του YouTube είπε: «Εκτιμούμε αφάνταστα τους ανθρώπους που μας ενημερώνουν για το προβληματικό περιεχόμενο κάποιων βίντεο, γι’αυτό και δίνουμε σε όλους την δυνατότητα να κάνουν αναφορά σε αυτά» (σ.σ. να κλικάρουν το ειδικό σημαιάκι που εμφανίζεται στο tab «Περισσότερα»). «Παρακολουθούμε τα βίντεο στα οποία έχει γίνει αναφορά χειροκίνητα, λεπτό προς λεπτό, και αφαιρούμε από την εφαρμογή YouTube Kids όσα κρίνουμε ότι δεν ανήκουν σε αυτήν», συνέχισε ο ίδιος, καταλήγοντας «Κανένα σύστημα, όμως, δεν είναι τέλειο».
Ποιος γονιός, όμως, έχει μπει στον κόπο να κατεβάσει την εν λόγω εφαρμογή για τα παιδιά του; Οι περισσότεροι τους επιτρέπουμε να βλέπουν YouTube από την κανονική ιστοσελίδα, από το κινητό ή το tablet, παρόλο που οι οδηγίες της είναι σαφής: Οι χρήστες θα πρέπει να είναι άνω των 13 ετών.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατεύσουμε τα παιδιά
Καταρχάς, να απενοχοποιηθούμε. Το ότι επιτρέπουμε στα παιδιά μας να βλέπουν για λίγη ώρα βίντεο στο YouTube, όπως βλέπουν και τηλεόραση, δεν μας κάνει κακούς γονείς, ούτε σημαίνει ότι στον υπόλοιπο ελεύθερο χρόνο τους δεν απασχολούνται με πιο δημιουργικές δραστηριότητες. Κατά δεύτερον να ασχοληθούμε και να καθίσουμε δίπλα τους όταν παρακολουθούν βιντεάκια, ώστε να έχουμε τον νου μας. Κατά τρίτον, να βάλουμε όρια –όπως θα πρέπει έτσι κι αλλιώς να κάνουμε με την τηλεόραση ή με οποιοδήποτε ηλεκτρονικό μέσο χρησιμοποιούν, να συμφωνήσουμε με τα παιδιά ότι π.χ. «Θα δεις δύο βιντεάκια Πέππα και μετά το κλείνουμε».
Αν πρόκειται για μεγαλύτερα παιδιά που παρακολουθούν μόνα τους βίντεο στον υπολογιστή, υπάρχει πάντα η δυνατότητα να ελέγξουμε τι είδαν στο History (πατώντας Ctrl+H) γράφοντας «YouTube» στην αναζήτηση. Επιπλέον, αν έχετε Gmail, ο υπολογιστής σας είναι αυτόματα συνδεδεμένος με το YouTube, άρα μπορείτε να δείτε το ιστορικό των βίντεο που έχουν παρακολουθήσει τα παιδιά μέσα από το ίδιο το site (επιλέξτε τις τρεις οριζόντιες γραμμούλες πάνω αριστερά, δίπλα στο λογότυπο του site, και στη συνέχεια «Ιστορικό»).
Θέλετε να είστε ακόμα πιο σχολαστικοί;
Ερευνήστε τον δημιουργό των βίντεο που σας φαίνονται «ύποπτα» για παιδιά. Το όνομά του εμφανίζεται κάτω από το βίντεο και, κλικάροντας πάνω του, συνήθως εμφανίζονται κάποιες πληροφορίες γι’αυτόν. Στη συνέχεια μπορείτε να googl-άρετε το όνομά του και να δείτε αν έχει κάποιου άλλου είδους παρουσία στο ίντερνετ.
Παρατηρήστε τα «Προτεινόμενα» βίντεο, αυτά δηλαδή που βρίσκονται στη στήλη δεξιά της σελίδας και που θα ακολουθήσουν έπειτα από το τρέχον βίντεο που βλέπει το παιδί σας. Ελέγξτε, λοιπόν, μήπως κάποιο από αυτά είναι ακατάλληλο, γιατί συνήθως σε αυτά κρύβονται οι «παγίδες».
Λάβετε υπ’όψιν σας τις διαφημίσεις. Είναι καλό σημάδι ένα βίντεο να ξεκινά με διαφήμιση, γιατί δείχνει πως τόσο το YouTube όσο και ο δημιουργός της διαφήμισης έχουν ελέγξει το περιεχόμενό του. Αυτό μπορεί να σημαίνει, βέβαια, ότι το παιδί θα βλέπει μπόλικες διαφημίσεις, αλλά τουλάχιστον θα είναι πιο ασφαλές το περιεχόμενο του βίντεο.
Διαβάστε τα σχόλια κάτω από το βίντεο. Τα περισσότερα από αυτά θα είναι αρνητικά (όπως συμβαίνει συνήθως με τα σχόλια των χρηστών οποιουδήποτε μέσου στο ίντερνετ), αλλά τουλάχιστον θα μπορέσετε να συμπεράνετε αν υπάρχουν λόγοι για να μην δει το παιδί σας το εκάστοτε βίντεο.
Ενεργοποιήστε τη «Λειτουργία περιορισμένης πρόσβασης». Το tab αυτό βρίσκεται κάτω-κάτω στην σελίδα του YouTube και ενεργοποιώντας το περιορίζετε κάπως τα βίντεο με ακατάλληλο περιεχόμενο επισημασμένο από χρήστες και από το ίδιο το YouTube.
Γραφτείτε στο YouTube για δύο βασικούς λόγους: Ο ένας είναι για να έχετε την δυνατότητα να δημιουργείτε δικές σας λίστες με βίντεο που θα έχετε ελέγξει και θα είστε βέβαιοι πως είναι ασφαλή για τα παιδιά σας. Ο άλλος είναι για να μπορείτε να κάνετε αναφορά (κλικάροντας το σχετικό σημαιάκι) στα βίντεο που κρίνετε ως ακατάλληλα. Κάνοντας αναφορά δεν κατεβαίνει αυτόματα το περιεχόμενο του βίντεο, ωστόσο ενημερώνετε το σύστημα να το ελέγξει και εφόσον το κρίνει όντως ακατάλληλο, θα το αφαιρέσει.
