«Επειδή το αδοκίμαστο και το απ’ αλλού φερμένο δεν τ’ αντέχουν οι άνθρωποι»… Ο στίχος του Ελύτη από το Μονόγραμμα ενέπνευσε την ιδέα του έργου «Delete-Διαγραφή», λέει η ηθοποιός -συγγραφέας- σκηνοθέτιδα Βάνα Πεφάν
Κάθε Δευτέρα και Τρίτη ανεβαίνει η παράσταση «Delete-Διαγραφή» σε σκηνοθεσία Κοραή Δαμάτη, στον πολυχώρο Underground.
Βασίζεται σε δύο μονόπρακτα με κοινό θέμα το μπούλινγκ. To «Σοβαρό Ατύχημα Επιβάτη», έργο που έγραψε η ίδια και βραβεύτηκε από το Α’ Εργαστήρι θεατρικής γραφής του Εθνικού Θεάτρου, όπου και παρουσιάστηκε πέρυσι σε μορφή αναλογίου και τα «Θεριά», του Παναγιώτη Μπαρμπαγιάννη, ο οποίος, παρά το νεαρό της ηλικίας του – μόλις 24 χρόνων – δείχνει να γνωρίζει πώς να μεταφέρει στο χαρτί τα σκοτεινά της ανθρώπινης υπάρξης.
Η συζήτηση γίνεται στον πολύ ιδιαίτερο πολυχώρο Underground, στην πλατεία Κοραή, μετά το τέλος της παράστασης, και αφού έχουν φύγει και οι τελευταίοι θεατές, εμφανώς επηρεασμένοι από ό,τι μόλις παρακολούθησαν. Ιστορίες της διπλανής πόρτας, που μπορεί να μην τους δίνουμε καμιά σημασία εκτός κι αν κάποιος ή κάτι μας αναγκάσει να στρέψουμε το βλέμμα μας πάνω τους, κάποιος ….να μας δώσει, όπως συνέβη με την παράσταση, την… πάσα.
Αφορμή για το «Σοβαρό Ατύχημα Επιβάτη» εξηγεί η Βάνα Πεφάνη, που τα τελευταία χρόνια ασχολείται και σαν συγγραφέας με κοινωνικά θέματα («Ο δικός μας Ελέφαντας», με θέμα την απώλεια από την ασθένεια του καρκίνου, οι «Μεταξωτές Γυναίκες», για το γυναικείο τράφικινγκ) στάθηκε η ιστορία ενός φίλου της που έπεσε θύμα ανάλογων συμπεριφορών στα 16 του χρόνια. Η παράσταση είναι με έναν τρόπο αφιερωμένη σ’ εκείνον.
«Ανάλογα περιστατικά βίας συνέβαιναν πάντα» σημειώνει και προσθέτει: «Ίσως μέσα σε κλειστές κοινωνίες ήταν πολύ δύσκολο κάποιος να μιλήσει γι’ αυτά. Η πρώτη φορά που γίνεται αναφορά στον όρο bulling είναι στα τέλη της δεκαετίας του ’90. ‘Οταν μετά από πανευρωπαϊκή έρευνα διαπιστώνεται ότι το 60% των θυτών απασχόλησαν στη συνέχεια τη δικαιοσύνη. Γεγονός που έκανε τους ειδικούς να στραφούν και να δώσουν πραγματική σημασία στο φαινόμενο. Αλλά φυσικά προϋπήρχε. Οφείλεται ίσως στην ανάγκη που έχει ο καθένας μας να αποδείξει ότι είναι ισχυρότερος από τον άλλο. Και πολύ συχνά, σ’αυτές τις περιπτώσεις, το θύμα γίνεται θύτης».
Ο τρόπος που αντιμετωπίζεται η διαφορετικότητα, κάθε είδους, και οι διαρκώς αυξανόμενες ιστορίες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, απεικονίζονται με ιδιαίτερη ευαισθησία στην παράσταση του Underground. Η περιγραφή του μικρόκοσμου, που αντιδρά σπασμωδικά στα περιστατικά, με απόδοση ευθυνών και αλληλοκατηγορίες, γονείς σαστισμένοι, ανίκανοι να αναλάβουν τις ευθύνες τους, παιδιά στο έλεος των καταστάσεων…Ρόλοι πολύ πραγματικοί, ερμηνευμένοι εξαιρετικά από τους Βασίλη Αφεντούλη, Αντώνη Καραθανασόπουλο, Τζίνα Μιάρη, Νικολίνα Μουαϊμη, Ντέπυ Πάγκα, Βάνα Πεφάνη, Γιώργο Τσιάλο και Γιάννη Στεφόπουλο.
Η συγγνώμη που ρίχνει λίγο φως στο «Σοβαρό Ατύχημα Επιβάτη», αφορά κυρίως αυτόν που την λέει, επισημαίνει η Βάνα Πεφάνη. Τον θύτη και όχι το θύμα. Αφορά τον βαθμό συνειδητοποίησης αυτού που έχει συμβεί, αυτό που ο ίδιος έχει προκαλέσει. Το θύμα, σε κάθε περίπτωση, πρέπει να ζήσει με τις πληγές του, αν καταφέρει να επιβιώσει.
«Νομίζω ότι ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο είναι να δημιουργηθούν ομάδες στα σχολεία, πρακτική που ακολουθούν κάποιες χώρες στο εξωτερικό ώστε τα μεγαλύτερα παιδιά να προστατεύουν τα μικρότερα. Όταν έχεις την ευθύνη κάποιου, γίνεσαι ισχυρός με κάποιον άλλο τρόπο. Αν στα σχολεία υπάρξει μια κοινότητα, όπου όλοι θα έχουν το ρόλο τους, είμαι σίγουρη ότι θα μειωθεί απίστευτα το ποσοστό των περιπτώσεων μπούλινγκ» υποστηρίζει.
«Σε αυτή την περίοδο- από τις πιο σκοτεινές της ιστορίας- αισθάνομαι ότι πρέπει να σταματήσουμε λίγο με το εγώ και να πάμε στο εμείς» τονίζει και αυτό προσπαθεί και η ίδια μέσα από τη δουλειά της να πράξει θεωρώντας ότι αυτή είναι στην ουσία η μόνη απάντηση στο φόβο.
Βασικός παράγοντας της ατμόσφαιρας που δημιουργεί η παράσταση είναι ο ίδιος ο χώρος με τις εναλλαγές και τις δυνατότητες που προσφέρει.
«Το Underground είναι μια τρέλα σε τέτοιες περιόδους» σημειώνει η Βάνα Πεφάνη. «Την ευθύνη του, έχει το σωματείο «Πέτρα» με πρόεδρο τον Κώστα Αρζόγλου. Το ότι πήραμε μια τέτοια απόφαση σε αυτή την περίοδο το θεωρώ τρέλα. ‘Εχει πολύ κόπο, πολύ κούραση, πολλή δουλειά. Είμαστε καμιά δεκαριά άνθρωποι οι οποίοι κάνουμε τα πάντα και χωρίς να διαθέτουμε οικονομική άνεση. Ωστόσο όλο αυτό είναι πολύ όμορφο γιατί με γυρνάει πίσω στην εποχή που ξεκίνησα. Με κάνει να βρίσκω ξανά τον λόγο που ασχολήθηκα με το θέατρο».
Καταλήγοντας δεν παραλείπει να αναφερθεί στη συνεργασία της με τον Κώστα Αρζόγλου, τον οποίο σκηνοθετεί στον μονόλογο του Ιάκωβου Καμπανέλη «Αυτός και το παντελόνι του», που ανεβαίνει, επίσης στο Underground
«Είναι ένας ηθοποιός που μου έδειξε απεριόριστη εμπιστοσύνη κι αυτό σπανίζει, ιδίως για έναν ηθοποιό της εμβέλειας του Κώστα Αρζόγλου. Στη συνεργασία μας δεν είχα να παλέψω με αντιρρήσεις. Είχα να παλέψω με ερωτήσεις στις οποίες μάλιστα όταν κατάφερνα να δώσω απαντήσεις με έκαναν εμένα καλύτερη».
