Η ιστορία είναι αληθινή. Όταν μεγάλωναν τα παιδιά μου, υπήρχε μία τηλεόραση στο σπίτι, στο καθιστικό. Κάθε Σάββατο πρωί επιτρέπαμε στο Νίκο και τη Μαργαρίτα να δουν τα παιδικά προγράμματα. Δύο παιδιά, διαφορετικού φύλου και ηλικίας με μία τηλεόραση. Κι όμως, θυμάμαι μόνο μία φορά που αναγκάστηκα να παρέμβω για να λύσω τη μεταξύ τους διαφωνία ως προς το τι θα δουν. Με κάποιο τρόπο, οι δυο τους κατάφερναν κάθε Σάββατο πρωί να συνεννοηθούν… ειρηνικά.
Πώς τα καταφέραμε; Όλα ξεκίνησαν πριν από μερικά χρόνια. Το καλοκαίρι που η Μαργαρίτα ήταν 5 και ο Νίκος 7 ετών. Τότε αποφασίσαμε να πάμε οικογενειακώς διακοπές, με ένα station wagon οδηγώντας σε διάφορα σημεία της χώρας. Κάναμε camping και μέναμε σε μικρά ξενοδοχεία. Και οι 4 σε ένα δωμάτιο.
Παρεμπιπτόντως, το αυτοκίνητο δεν είχε κλιματισμό. Τα παιδιά ίδρωναν στο πίσω κάθισμα σε βαθμό απελπισίας. Κι όμως, περάσαμε υπέροχα. Και οι περισσότεροι καυγάδες ήταν μεταξύ των ενηλίκων και όχι μεταξύ των παιδιών.
Τα παιδιά βεβαίως γκρίνιαζαν και είχαν διαφωνίες. Η διαφορά όμως, ήταν ότι δεν βομβάρδιζαν εμάς τους γονείς με συνεχή παράπονα του τύπου: «Ο Νίκος μου πήρε το αυτοκόλλητο», «Δεν το πήρα, η Μαργαρίτα το άφησε στη θέση μου», «Μαμά, λέει ψέματα»… κ.ο.κ.
Το μυστικό: Η γυναίκα μου κι εγώ ξεκινήσαμε αυτές τις διακοπές με ένα σχέδιο που εκμηδένισε τον βασικό λόγο της αδερφικής ανταγωνιστικότητας: να πάρουν ένα γονιό με το μέρος τους. Λόγω της εξάρτησης που έχουν τα παιδιά από τους γονείς, η παρουσία της μαμάς ή του μπαμπά κατά τη διάρκεια ενός καυγά προσθέτει έναν ακόμη αρνητικό παράγοντα: τον ανταγωνισμό μεταξύ των δύο ως προς το ποιος θα κερδίσει την εύνοια του γονέα. Εάν οι γονείς απομακρυνθούν από την εικόνα, τότε τα πράγματα αλλάζουν.
Καταφέραμε να φτάσουμε στο σημείο όπου οι καβγάδες του Νίκου και της Μαργαρίτας ήταν για την ουσία της διαφωνίας: ποιος θα κάτσει στη θέση που θέλει, ποιος θα φάει το μισοδαγκωμένο μπισκότο κλπ. Νομίζω ότι η στρατηγική που ακολουθήσαμε έπαιξε σημαντικό ρόλο. Ιδού τα πρακτικά βήματα:
Κανόνας Πρώτος: Μην παρεμβαίνετε παρά μόνο εάν υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού (τραυματισμού, όχι ήπιου πόνου). Ας πούμε ότι κάθεστε στο σαλόνι και ξαφνικά ακούτε μία κραυγή από το διπλανό δωμάτιο. Κοιτάτε από την πόρτα και βλέπετε τον 6χρονο γιο σας να κάθεται στην πλάτη της 4χρονης αδερφής του – που ουρλιάζει – ενώ την χτυπά στην πλάτη. Η άμεση αντίδραση είναι να τον τραβήξετε και να τον μαλώσετε. Ίσως και να τον βάλετε τιμωρία. Η απάντηση που θα πάρετε είναι: «Μα μπαμπά μου πέταξε το αυτοκίνητό μου». Και εκείνη θα απαντήσει: «Όχι, εκείνος δεν με αφήνει να παίζω με τα παιχνίδια του». Για να ανταπαντήσει ο μικρός: «Σε αφήνω, αλλά πάντα τα χαλάς»….
Με την απλή δήλωση «μη χτυπάς την αδερφή σου» δεν κερδίζετε τίποτα. Ο γιος σας γνωρίζει πολύ καλά ότι δεν πρέπει να την χτυπάει. Το μόνο που καταφέρνετε είναι να μπείτε στη μέση ενός καβγά. Και δεν το θέλετε γιατί δεν υπάρχει δυνατότητα διαφυγής.
Για να εφαρμόσετε τον πρώτο κανόνα θα πρέπει να πάρετε γρήγορα μία απόφαση. Θεωρείτε ότι ο γιος σας μπορεί να τραυματίσει σοβαρά την αδερφή του; Εάν όχι, τότε η μόνη παρέμβαση που πρέπει να κάνετε είναι: «Σταματήστε τώρα και οι δύο!».
Ο καυγάς μπορεί να συνεχιστεί – συνήθως έτσι γίνεται. Εάν ο γιος σας δεν συμμορφωθεί, επαναλάβετε την ίδια δήλωση. Θα πετύχετε να σταματήσει ο καυγάς χωρίς να πάρετε θέση.
Στην περίπτωση όμως, που η μικρή σας κόρη έχει πάρει το σίδερο και είναι έτοιμη να το «προσγειώσει» στο κεφάλι του αδερφού της, υπάρχει ο κίνδυνος σοβαρού τραυματισμού. Σε αυτές τις περιπτώσεις, φωνάζετε δυνατά «Όχι, βάλε κάτω το σίδερο!» και το παίρνετε από το χέρι της. Μετά πρέπει να της εξηγήσετε λιτά αλλά αυστηρά: «Με το σίδερο μπορεί να χτυπήσεις κάποιον σοβαρά».
Το μήνυμα είναι ουσιώδες: Δεν μπορούμε ποτέ να τραυματίζουμε τους άλλους. Δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο επιτρέπεται κάτι τέτοιο.
Kανόνας Δεύτερος: Ενεργήστε άμεσα (ή καθόλου)
Ας πούμε ότι έχετε ανοίξει το laptop και προσπαθείτε να δουλέψετε, ενώ στο διπλανό δωμάτιο ακούγεται ο καυγάς:
– «Δεν το κάνεις σωστά!»
– «Το κάνω!»
– « Όχι. Το κάνεις λάθος!»
– «Άσε με!»
– «Να σε βοηθήσω θέλω!»
– « Άσε με μόνο μου!»
– « Να, άσε με να σου δείξω!»
– «Άφησε το!»
Αυτή η μάχη μπορεί να συνεχιστεί επ’ αόριστον. Σύντομα η διαρκής μουρμούρα και ο συνεχιζόμενος καυγάς θα σας εκνευρίσουν. Πόσες φορές δεν έχετε ακούσει τον εαυτό σας να λέει: «Σταματήστε τώρα! Κουράστηκα να σας ακούω να τσακώνεστε. Δεν μπορείτε μια φορά να παίξετε ωραία; Βαρέθηκα πια!». Θα θέλετε άλλα δέκα λεπτά περίπου για να ηρεμήσετε.
Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να αντιδράσετε; Να επέμβετε από την πρώτη στιγμή που θα διαπιστώσετε ότι η προσοχή σας στρέφετε στη διαμάχη των παιδιών και όχι σε αυτό που προσπαθείτε να κάνετε. Μιλήστε προτού εκνευριστείτε. Πείτε ήρεμα αλλά αυστηρά: «Δουλεύω. Εάν δεν μπορείτε να παίξετε ήρεμα, τότε μην παίζετε μαζί». Επαναλάβετε την ίδια φράση εάν κάποιο από τα παιδιά προσπαθήσει να αποσπάσει την εύνοιά σας.
Αυτό βεβαίως δεν σημαίνει ότι πρέπει κάθε φορά να επεμβαίνετε. Τις φορές που δεν σας ενοχλεί, ίσως είναι καλύτερα να τα αφήσετε να λύσουν μόνα τους τη διαφορά.
Κανόνας Τρίτος: Βάλτε ωτοασπίδες. Μην ακούτε τα παράπονα παρά μόνο εάν υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού. Εδώ είναι το κλειδί. Η τεχνική είναι απλή και τα οφέλη μεγάλα. Επτά απλές μαγικές λέξεις: «Δεν θέλω να ακούσω τίποτα για αυτό». Για να το δοκιμάσουμε:
– «Μαμά, ο Νίκος με έβρισε»
– «Δεν θέλω να ακούσω τίποτα για αυτό»
– «Μπαμπά, η Λυδία δεν με αφήνει να παίξω!»
– «Δεν θέλω να ακούσω τίποτα για αυτό»
– «Μαμά, ο Γιάννης με έφτυσε!»
– «Δεν θέλω να ακούσω τίποτα για αυτό»
Το θέμα είναι να μην εμπλακείτε στον καυγά. Εάν αυτό σας μοιάζει σκληρό, τότε υπάρχουν και πιο ευγενικοί τρόποι.
– «Μαμά, ο Νίκος με έβρισε»
– «Θέλεις αγκαλίτσα;»
– «Μπαμπά, η Λυδία δεν με αφήνει να παίξω»
– «Πω πω, θα πρέπει να έχεις απογοητευτεί»
– «Μαμά, ο Γιάννης με έφτυσε»
– «Ωχ, αυτό δεν πρέπει να ήταν ωραίο»
Με άλλα λόγια, δείξτε ενσυναίσθηση, αποσαφηνίζοντας όμως παράλληλα, ότι το πρόβλημα είναι δικό τους και όχι δικό σας. Θα πρέπει να το χειριστεί το παιδί μόνο του. Εσείς θα πρέπει να φανείτε καλοί και ευγενικοί, να δείξετε ότι αγαπάτε και στηρίζετε το παιδί να λύσει μόνο του το δικό σου πρόβλημα. Σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει να είστε προετοιμασμένοι. Τα παιδιά δεν αρκούνται σε μία αγκαλιά και στην κατανόηση. Θα επιμείνουν να πάρετε μέρος στη διένεξη. Εσείς συνεχίστε την προσπάθεια.
– «Μαμά, ο Νίκος με έβρισε!»
– «Θέλεις αγκαλίτσα;»
– «Μα με έβρισε…»
– «Σίγουρα δεν θέλεις αγκαλίτσα;»
– «Μα, δεν πρέπει να το κάνει αυτό. Είναι κακός!»
– «Πω πω… Μαργαρίτα, δεν ξέρω τι να πω» (αυτή είναι φράση κλειδί, ταιριάζει σε πολλές περιπτώσεις!)
Κάποια στιγμή, η Μαργαρίτα θα φύγει και θα προσπαθήσει να λύσει μόνη της το πρόβλημά της.
Έχετε πάντα υπόψη ότι ένας βασικός λόγος για τους αδερφικούς καυγάδες είναι οι ίδιοι οι γονείς! Όταν οι γονείς δεν εμπλέκονται, οι όροι του παιχνιδιού αλλάζουν. Γίνονται πιο απλοί!
Parenting.com
