Η περιπετειώδης πορεία του χριστουγεννιάτικου δέντρου
Η παράδοση του Χριστουγεννιάτικου δέντρου ξεκίνησε στη Γερμανία, όταν έκοβαν την κορυφή ενός ελάτου (το λεγόμενο ”Tannenbaum” απ′ όπου ξεκίνησε και το παραδοσιακό άσμα, “Ω Έλατο”), το τοποθετούσαν πάνω στο τραπέζι και το διακοσμούσαν με φρούτα και ξηρούς καρπούς. Αυτή η παράδοση ήταν παράγωγο μιας πολύ παλαιότερης παγανιστικής γιορτής από τη Νορμανδία, οπού μετά από 12 ημέρες εορτασμών, έκαιγαν ένα δέντρο προς εξαγνισμό.
Στην κεντρική Ευρώπη των αρχών του 19ου αιώνα, η πουριτανική κοινωνία αποδοκίμαζε τη διακόσμηση των Χριστουγέννων ως μια ρηχή τελετουργία – όλα, όμως, άλλαξαν με την συμβολή της Βασίλισσας Βικτώρια της Αγγλίας. Η Βικτώρια (στην οποία χρωστάμε πολλές ακόμη μόδες, όπως το λευκό νυφικό και τα μαύρα ρούχα θρήνου), ήταν παντρεμένη με τον Γερμανικής καταγωγής Αλβέρτο και αυτός ήταν που σύστησε την παράδοση του δέντρου στο παλάτι του Μπάκινγκχαμ. Επιπλέον, χάρη στην επερχόμενη Βιομηχανική Επανάσταση, άρχισαν να κατασκευάζονται πρωτότυπα και εκλεπτυσμένα γυάλινα διακοσμητικά. Το 1848, η δημοσίευση μιας εικόνας της βασιλικής οικογένειας γύρω από ένα στολισμένο έλατο, ξεκίνησε την τρέλα των Χριστουγεννιάτικων δέντρων όπως τα ξέρουμε σήμερα.
Χριστουγεννιάτικα δέντρα στο Covent Garden, Λονδίνο,1854 (Φωτογραφία: Universal History Archive/UIG via Getty Images)
UNIVERSAL HISTORY ARCHIVE VIA GETTY IMAGES
Στην προσπάθειά τους να μιμηθούν τη βασιλική λάμψη, αλλά και για να αναδείξουν τα καλοσχεδιασμένα στολίδια τους, οι υψηλές τάξεις Βρετανών και Αμερικανών παρασύρθηκαν σε μια μανία για στολισμό που τους οδήγησε στο να τοποθετούν κεράκια πάνω στα κλαδιά – μια εξόχως επικίνδυνη πρακτική που σύντομα εγκαταλείφθηκε επειδή ξέσπαγαν συνεχώς πυρκαγιές. Μια πρώτη λύση ήρθε το 1880 όταν η εταιρία Edison λάνσαρε τα πρώτα φωτάκια. Επειδή ήταν πολύ ακριβά για οικιακή χρήση, οι πρώτοι που τα αξιοποίησαν ήταν τα μεγάλα καταστήματα που τα χρησιμοποιούσαν για να στολίσουν τις βιτρίνες τους.
Η οικογένεια μαζεύεται γύρω από το δέντρο για μια χριστουγεννιάτικη φωτογραφία. (Φωτογραφία Kirn Vintage Stock/Corbis via Getty Images)
KIRN VINTAGE STOCK VIA GETTY IMAGES
Στην πορεία, ανακαλύπτοντας ότι το κόψιμο των κορυφών των δέντρων εμπόδιζε την ανάπτυξή τους αλλά και κατέστρεφε την πολύτιμη ξυλεία, σε Ευρώπη και στην Αμερική ξεκίνησαν οι απαγορεύσεις ως προς την αποψίλωση των δασών. Στη Γερμανία, περάστηκε νόμος που όριζε ένα δέντρο ανά οικογένεια. Τότε, λοιπόν, συστήνονται τα πρώτα ψεύτικα δέντρα φτιαγμένα από φτερά χήνας, στρουθοκάμηλου, γαλοπούλας και κύκνου, τα οποία ήταν εύκολο να συλλεχθούν, να βαφτούν σε πράσινο χρώμα και να καρφωθούν σε έναν κεντρικό στύλο.
Χριστούγεννα στα χαρακώματα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. (Photo by: Carl Simon/United Archives/UIG via Getty Images)
UNITED ARCHIVES VIA GETTY IMAGES
Η μόδα τους έφυγε τη δεκαετία του ’30. Στην Αμερική, άλλωστε, είχαν ξεκινήσει οι ειδικές καλλιέργειες, την ίδια ώρα στη Γερμανία κατασκεύαζαν βάσεις δέντρων, ενώ η Αγγλία έκανε τα πρώτα πειράματα σε πλαστικά δέντρα, χρησιμοποιώντας τις ίνες που χρησιμοποιούνταν στα πιγκάλ. Αρχίζουν, μάλιστα, να πωλούνται και τα πρώτα ετοιμοπαράδοτα, στολισμένα δέντρα. Το ξέσπασμα του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου ανέστειλε τις εμπορικές συναλλαγές, αλλά η λήξη του έφερε μια τεράστια ποικιλία από νέα υλικά.
1969: Η Βασίλισσα Ελισάβετ και ο Πρίγκιπας Φίλιππος κοιτάζουν το χριστουγεννιάτικο δέντρο τους κατά τα γυρίσματα ενός ντοκυμαντέρ για τη βρετανική βασιλική οικογένεια (Φωτογραφία Fox Photos/Getty Images)
FOX PHOTOS VIA GETTY IMAGES
Στο ασφαλές (αλλά και πεζό, συγκριτικά) σύγχρονο σκηνικό, χρησιμοποιούμε κυρίως πράσινα δέντρα από PVC πλαστικό. Τα πιο σπάνια (και πλέον συλλεκτικά) Χριστουγεννιάτικα δέντρα που κατασκευάστηκαν ποτέ, κυκλοφόρησαν τη δεκαετία του ’50, ήταν μεταλλικά, στα χρώματα των ασημί, χρυσού και φούξια, και σε κατασκευή από ανακυκλωμένο οπλικό υλικό. Τα πιο δημιουργικά, εμφανίστηκαν κατά την ποπ επανάσταση της δεκαετίας του ’60 σε μπλε, μοβ ή λευκό. Τότε άρχισαν, επίσης, να εμφανίζονται και τα διάφορα αξεσουάρ, όπως το τεχνητό χιόνι – πρωτύτερα, χρησιμοποιούσαν σαπούνι σε σκόνη.
