Οταν η κόρη µου πήγαινε στη Δ’ Δηµοτικού, η δασκάλα της, μία από αυτές τις πεφωτισμένες εκπαιδευτικούς που εξακολουθούν να ευδοκιμούν στο ελληνικό δημόσιο σχολείο, φώναξε όλους τους γονείς (αγοριών και κοριτσιών) να μας μιλήσει για την έμμηνο ρύση. «Ολοι πρέπει να μιλήσετε στα παιδιά σας. Και οι γονείς των αγοριών. Στο προηγούμενο σχολείο που δίδασκα, ένα κορίτσι της Ε’ Δημοτικού είχε υποστεί σκληρό bullying από αγόρια που την κορόιδευαν επειδή είχε περίοδο».
Είναι αισίως πιο απαιτητικό να μεγαλώνεις αγόρι στην αρχή της νέας χιλιετίας. Διότι αρχίζει σταδιακά να καταρρέει από τη μία το στερεότυπο της «εύθραυστης», «περίπλοκης» και πανταχόθεν «απειλούμενης» θυγατέρας και του «μονοδιάστατου», «χύμα», «απλοϊκού» πιτσιρικά από την άλλη, που τι θα είναι; «Κολλημένος» με την μπάλα, τα μπινελίκια, το playstation και (αργά ή γρήγορα) με το σεξ. Η Ρόζαλιντ Γουάιζμαν, με την οποία είχα την τύχη να μιλήσω προ ετών, συγγραφέας του βιβλίου «Masterminds and Wingmen», διενήργησε μια διετή έρευνα στον κόσμο των αγοριών (μιλώντας με εκατοντάδες μικρούς και νεαρούς άνδρες, γκέι και στρέιτ, από όλο το κοινωνικό φάσμα των ΗΠΑ). «Δεν αντιμετωπίζουμε τα αγόρια ως περίπλοκα όντα» μου είχε τονίσει. «Θέλουμε να τα κατατάξουμε ως “ευανάγνωστους μηχανισμούς” και να τα τοποθετήσουμε γρήγορα-γρήγορα στα κουτιά τους. Συχνά αισθάνονται ότι τα αντιμετωπίζουμε σαν “ανεγκέφαλα” ή τρελαμένα από τις ορμόνες». Το αποτέλεσμα είναι να κλειστούν (κι άλλο) στον εαυτό τους γιατί απλούστατα δεν πιστεύουν ότι μπορούμε να τα βοηθήσουμε». Με όλες, βέβαια, τις συνακόλουθες «παρενέργειες» (π.χ. κατάθλιψη).
Προ ολίγου καιρού η Φέιθ Σάλι έγραφε στο «Time» ένα άρθρο με τίτλο «How to Raise a Sweet Son in an Era of Angry Men» («Πώς να μεγαλώσεις έναν γλυκό γιο στην εποχή των θυμωμένων ανδρών»). Χωρίς να θέλω να υποτιμήσω την υπερχειλίζουσα τεστοστερόνη στο δικό μας πολιτικό προσωπικό (με tweets α λα «Πού ‘σουν, μάγκα, τον χειμώνα») υποθέτω ότι τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα στη χώρα των «θυμωμένων λευκών ανδρών» οι οποίοι ανέδειξαν με την ψήφο τους έναν «Πιάσ’ τες από το μ….» πρόεδρο. «Ενας άνδρας που ανατρέφεται με πρόσβαση στο ίδιο φάσμα συναισθημάτων και επιλογών με τις γυναίκες», λέει χαρακτηριστικά η Σάλι, «δεν λέει “οι γυναίκες είναι πολύ ξεχωριστές”, όπως δήλωσε πρόσφατα ο Ντόναλντ Τραμπ, εκφράζοντας τη δυσπιστία του απέναντι σε όσες κατηγόρησαν για σεξουαλική παρενόχληση τον γερουσιαστή Ρέι Μουρ· δεν ζητά γλύκα, τσαχπινιά, ταπεινότητα και ευγένεια από τις κυρίες την ώρα που ο ίδιος αυτοπροσδιορίζεται μέσα από τον θυμό, τη λαγνεία και την αλαζονεία. Τα αγόρια δεν θα είναι πια απλά αγόρια. Αν τα αφήσουμε, τα αγόρια θα είναι άνθρωποι».
Σύµφωνα µε την αρθρογράφο του «Τime», εκτός βέβαια από τους εκπαιδευτικούς, οι γονείς είναι εκείνοι που καλούνται να δώσουν στους γιους τους την πρόσβαση σε αυτή την γκάμα συναισθημάτων. Μακριά δηλαδή από τα κλισέ της αρρενωπής κουλτούρας. «Οι γονείς πρέπει να προτρέψουν τα αγόρια τους να δείξουν λυπημένα, φοβισμένα, πληγωμένα, χαζά, και να τα αγκαλιάζουν όσο συχνά κάνουν αγάπες με τις κόρες τους».
Το τοπίο της αρρενωπότητας αλλάζει, αλλά οι παραδοσιακές μάτσο κοινωνίες (όπως είναι οι χώρες της Νότιας Μεσογείου, ανάμεσά τους και η Ελλάδα τού «τζάμπα μάγκα») εξακολουθούν να καταδυναστεύουν τα αγόρια που τολμούν να επιδεικνύουν ρωγμές. Οπως μου είχε υπογραμμίσει η Γουάιζμαν: «Οσο περισσότερο ένα αγόρι θεωρεί αδυναμία να ζητήσει βοήθεια, τόσο περισσότερο καταπνίγει τα συναισθήματά του για αρνητικά βιώματα, τα οποία τελικά θα βγουν έξω αργότερα κατά τρόπο ανεξέλεγκτο. Εκείνο, λοιπόν, που χρειάζεται πρωτίστως να διδαχθεί είναι ότι η αναζήτηση βοήθειας είναι ταυτόχρονα και ικανότητα και δύναμη».
«Μην είσαι αδελφή, ρε», «Τα αγόρια δεν κλαίνε», «Πέρνα καλά, μόνο πρόσεχε», «Πρόσεχε πού βάζεις την υπογραφή σου και…» κ.ά. Στην Ελλάδα της κρίσης ίσως τα πράγματα να είναι πιο δύσκολα, γιατί η ανέχεια ενδυναμώνει τα αρρωστημένα στερεότυπα. Πάλι καλά που αχνοφαίνονται πλέον πιο «περίπλοκοι» μπαμπάδες. Ανδρες διατεθειμένοι να κληροδοτήσουν στους γιους τους μια διαφορετική, πολυσήμαντη αρρενωπότητα.
Λένα Παπαδημητρίου
