Ένας πατέρας στέκεται στην έξοδο του Μετρό του Συντάγματος. Στο δεξί του χέρι κρατά ένα πάκο φωτογραφίες και με το αριστερό δίνει από μία σε κάθε διερχόμενο. Τον πλησιάζω. Απλώνω το χέρι και παίρνω μία από τις φωτογραφίες που μου προσφέρει, ενώ τα μάτια του γυαλίζουν από καμάρι. Την περιεργάζομαι με απορία και πριν προλάβω να ρωτήσω ποιο είναι το άτομο που απεινοκίζει, μου λέει με περηφάνια: ”Αυτή είναι η κορούλα μου. Δεν είναι το πιο όμορφο κορίτσι στον κόσμο”;
Έτσι νιώθω κάθε φορά που ένας γονιός ποστάρει φωτογραφία του παιδιού του στα social media. ‘Η ακόμα χειρότερα, με δεδομένο πως κανείς δεν παίρνει στα σοβαρά τις ρυθμίσεις απορρήτου, είναι σαν ο προαναφερθέν πατέρας να μπαίνει σε πολυκατοικίες και να ρίχνει φωτογραφίες του παιδιού του κάτω από πόρτες αγνώστων, αφού ό,τι ποστάρεις στα social media δεν έχεις ιδέα στην οθόνη ποιου μπορεί να καταλήξει.
Δεν έχω παιδιά. Κατανοώ -με βάση τα όσα ακούω από γονείς- πως τα παιδιά τους αποτελούν τον βασικότερο λόγο για τον οποίο είναι περήφανοι. Ωστόσο, δεν μπορώ να καταλάβω πώς πετούν κάτι τόσο πολύτιμο για αυτούς αβίαστα στην άβυσσο του ίντερνετ. Είτε το παιδί τους είναι ενήλικο είτε ανήλικο.
Η πρώτη φορά που έκανα την παραπάνω σκέψη ήταν όταν ο πατέρας μιας ενήλικης φίλης μου κοινοποίησε μια φωτογραφία της στο προφίλ του μ’ ένα σχόλιο του τύπου ”ομορφιά μου”.
Η δεύτερη φορά ήταν όταν χαζεύοντας στο Instagram έπεσα πάνω σε αυτό:
(σύμφωνα με το προφίλ της: 12χρονη χορεύτρια, μοντέλο, ηθοποιός)
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα με τη σειρά.
Στην πρώτη περίπτωση, ένιωσα να κοκκινίζω, αφού σκέφτηκα την μητέρα μου να ποστάρει μια δική μου φωτογραφία με αντίστοιχο σχόλιο. Την ντροπή μου δεν θα την ξέπλενε ούτε ο Πηνειός.
Σε δεύτερη φάση, ένιωσα ένα σφίξιμο στο στομάχι. Ένα σφίξιμο που είχε να κάνει με το πόσο διαφορετικές θα μπορούσαν να είναι οι σκέψεις κι οι αντιδράσεις των αποδεκτών της φωτογραφίας, από τις προθέσεις του πατέρα όταν πόσταρε την κόρη του στο Facebook. Παρ’ όλα αυτά, μιλάμε για ένα ενήλικο άτομο κι από τη στιγμή που ανεβάζει μια φωτογραφία της στα social media, γνωρίζει ότι υπάρχει πιθανότητα να κοινοποιηθεί από τον οποιονδήποτε. Τι συμβαίνει, όμως, στην περίπτωση ενός ανήλικου;
Στο προφίλ του 12χρονου κοριτσιού που βλέπετε παραπάνω πέρα από τις ιδιότητές του, αναφέρεται και το εξής: ”τον λογαριασμό τον διαχειρίζονται οι γονείς”. Τώρα αυτό το γράφουν για καλό ή για κακό;
Προσωπικά μου μοιάζει σαν την, αλήστου μνήμης, ρήση του Βουλγαράκη:”Ό,τι είναι νόμιμο, είναι και ηθικό”. Ότι από την στιγμή που αναγράφεται στο προφίλ του κοριτσιού πως το Instragram της το διαχειρίζονται οι γονείς της, όλα καλά. Μπορεί να συνεχίζει να λειτουργεί ο λογαριασμός χωρίς κανένα νομικό πρόβλημα. Τι συμβαίνει, όμως, σε όλα τα υπόλοιπα επίπεδα;
Προφανώς, ένα παιδί 12 ετών, ανεξάρτητα αν λογίζεται ως μοντέλο ή όχι, δεν έχει ιδέα από τις συνέπειες της υπερπροβολής του στα social media και περιορίζεται στο να απολαμβάνει τα χιλιάδες likes που δημιουργεί η πρόσκαιρη δημοφιλία του. Δεν έχει ιδέα ότι:
> μπορεί να χρησιμοποιηθούν τα στοιχεία του για τη δημιουργία ψεύτικων προφίλ
> για τη δημιουργία διαφήμισης
> για bullying από τους συμμαθητές του
> η φωτογραφία του μπορεί να καταλήξει στην οθόνη οποιουδήποτε παιδόφιλου
> από τη στιγμή που αναρτήθηκε στα social media δεν μπορεί να σβηστεί εντελώς, ακόμα κι αν το ίδιο αποφασίσει κάποια στιγμή πως θέλει να διαγράψει το ιντερνετικό παρελθόν του μιας και δεν αποτελούσε προϊόν δικής του επιθυμίας, αλλά των γονιών του
Ψάχνοντας το θέμα online, έπεσα πάνω σε σχετικά κείμενα του Guardian που έλεγαν πως φωτογραφίες μικρότερων παιδιών χρησιμοποιούνται ακόμα και από σελίδες που προωθούν υιοθεσίες.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, στο Ίντερνετ κυκλοφορούν εκατοντάδες άρθρα τα οποία αναφέρονται στην ορθή χρήση των φωτογραφιών των παιδιών στα social media. Τις προφυλάξεις που πρέπει να παίρνονται, τα φίλτρα, τα σχόλια και τα ταγκαρίσματα που (δεν) πρέπει να γίνονται.
Γιατί να μπαίνετε, όμως, σε τέτοιου είδους διαδικασίες; Από τη στιγμή που αγαπάτε τα παιδιά σας, ο βασικός σας στόχος είναι να τα προστατεύετε, οπότε κρατήστε τις φωτογραφίες τους μακρυά από το Ίντερνετ. Έτσι κι αλλιώς, όταν φτιάξουν μόνα τους τους δικούς τους λογαριασμούς στα social media θα βρουν εκατομμύρια τρόπους για να εκθέσουν τους εαυτούς τους ανεπανόρθωτα. Μην τους στερήσετε αυτό το προνόμιο.
