Μια ομάδα νηπίων παίζει πάνω στη μοκέτα του παιδικού σταθμού. Έξω ο ήλιος λάμπει, όπως συμβαίνει συχνά το χειμώνα στην Ελλάδα. Στη μακρινή Νορβηγία, οι νηπιαγωγοί οδηγούν τους μαθητές τους στο πλησιέστερο περιαστικό δάσος. Παίζουν με το χιόνι και όχι μόνον, από τις δέκα το πρωί έως τις τρεις το μεσημέρι, που κατάκοπα τα παιδιά επιστρέφουν στις σχολικές εγκαταστάσεις. «Βρείτε το λάθος» λέει με νόημα στην «Κ» η κ. Ελίντα Καλπογιάννη, ιδρύτρια της ΜΚΟ «Παίζοντας» και εργοθεραπεύτρια σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, «στις χώρες του Βορρά υπάρχει η παράδοση των δραστηριοτήτων σε εξωτερικούς χώρους και δη στη φύση, ανεξαρτήτως ηλικίας και… θερμοκρασίας».
Στην Ελλάδα, πάλι, οι εποχές που τα παιδιά έπαιζαν αμέριμνα στις αλάνες με γρατζουνισμένα γόνατα μοιάζουν να έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Το παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους έχει εξοστρακιστεί και από την προσχολική αγωγή. «Σε σχετική έρευνα που έχουμε εκπονήσει, 39,4% των παιδαγωγών δήλωσαν πως τα παιδιά παίζουν στον εξωτερικό χώρο μέχρι 30΄ την ημέρα και το 47,5% για μέχρι μία ώρα την ημέρα» σημειώνει η κ. Καλπογιάννη, «συχνά αυτές είναι οι μοναδικές στιγμές στην ημέρα που παίζουν έξω». Το οξύμωρο, βέβαια, είναι ότι 86,8% των εκπαιδευτικών πιστεύουν ότι θα έπρεπε οι μαθητές να παίζουν περισσότερη ώρα έξω.
Οι παραπάνω αντιφάσεις αποτέλεσαν, μεταξύ άλλων, αντικείμενο συζήτησης της εναρκτήριας συνάντησης των εταίρων του ευρωπαϊκού προγράμματος «Moving and Learning Outside», που συντονίζεται από τον Δήμο Torres Vedras στην Πορτογαλία και στο οποίο συμμετέχουν εκπαιδευτικοί οργανισμοί και πανεπιστήμια από την Πορτογαλία, τη Νορβηγία, την Εσθονία, την Κροατία και από ελληνικής πλευράς το «Παίζοντας» μαζί με τους παιδικούς σταθμούς του Δήμου Αθηναίων. Το πρόγραμμα θα διερευνήσει πρακτικές, θα παράξει εκπαιδευτικό υλικό και θα καταθέσει προτάσεις στα κέντρα χάραξης εκπαιδευτικής πολιτικής.
«Το φαινόμενο είναι πολυπαραγοντικό, στην Ελλάδα έχουμε πράγματι σοβαρή έλλειψη υποδομών και παντελή απουσία πάρκων» επισημαίνει η κ. Καλπογιάννη, «ωστόσο, ανακύπτουν και πολιτισμικά θέματα, όπως η υπερπροστατευτικότητα της ελληνικής οικογένειας». Είναι τοις πάσι γνωστό ότι «το κρύο σκοτώνει τα μικρόβια, που πολλαπλασιάζονται σε κλειστές αίθουσες». Ακόμα και η εμμονή των γονιών για «καθαρά και καλοντυμένα» παιδιά επιδέχεται αμφισβήτηση. «Οι ανοσολόγοι ισχυρίζονται ότι η επαφή με το χώμα και τα φύλλα δεν βλάπτει αλλά βοηθάει τον οργανισμό να αναπτύξει άμυνες». Το σημαντικότερο, βέβαια, ζητούμενο είναι η ανάληψη του ρίσκου – από μικρούς και μεγάλους. «Είναι σημαντικό το παιδί να μάθει να διαχειρίζεται ένα ρίσκο ανάλογο με την ηλικία του, όπως η αύξηση ταχύτητας με το ποδήλατο» υπογραμμίζει η ίδια, «το εξασκεί, ώστε να μπορεί να διαχειρίζεται σταδιακά στη ζωή του σημαντικότερα». Το φυσικό περιβάλλον μας δίνει τις πραγματικές διαστάσεις του ρίσκου και της απόλαυσης. «Αλλο είναι το ρίσκο και άλλο ο κίνδυνος που εγκυμονεί για τα παιδιά μια κούνια με λασκαρισμένη βίδα» διευκρινίζει, «εκεί ο ενήλικας καλείται να προνοήσει και να προστατεύσει». Η ίδια μας καλεί να πιστέψουμε στη μοναδική επίδραση του παιχνιδιού στην ψυχοκινητική εξέλιξη των παιδιών.
kathimerini.gr
