Για να είμαστε δίκαιοι και ακριβείς, αυτή η ερώτηση δύσκολα θα ακουστεί σε σπίτι ελληνικής οικογένειας αφού είναι δεδομένο ότι το μωρό θα μείνει με τη μαμά. Εννοείται πως είναι αναρίθμητοι οι λόγοι που κάνουν τη συγκεκριμένη επιλογή να μοιάζει με μονόδρομο. Το αντίθετο, εξάλλου, το να μένει, δηλαδή με το μωρό ο μπαμπάς, μοιάζει παράταιρο και θεωρείται τις περισσότερες φορές ως έλλειψη ανδρισμού. Ωστόσο σε κάποιες περιπτώσεις, ο άνθρωπος που θα αναλάβει την εικοσιτετράωρη ανατροφή του νεογέννητου είναι ο μπαμπάς και όχι η μαμά.
Όταν ο μπαμπάς μένει στο σπίτι με το μωρό, επηρεάζεται ο ανδρισμός του;
Εάν συναντήσουμε έναν άνδρα που μένει σπίτι με το μωρό, σχεδόν ακούσια θα συμπεράνουμε πως είναι άνεργος και πως η σύζυγος έχει αναλάβει το ρόλο του «κουβαλητή». Ίσως μας γεννηθούν συναισθήματα οίκτου για τη μαμά που πρέπει να δουλεύει. Ενδεχομένως η υπόθεση να ευσταθεί, μια και συνήθως , οι υπαίτιοι λόγοι για την αντιστροφή των ρόλων του ζευγαριού, είναι κοινωνικο-οικονομικοί.
Κάποιες φορές, όμως, οι υποθέσεις μας θα διαψευσθούν. Πολλοί μπαμπάδες επιλέγουν να μείνουν με το μωρό επειδή, απλά, το θέλουν κι αυτό γεννά ένα ακόμη στερεοτυπικό ερώτημα: «Όταν ο μπαμπάς μένει στο σπίτι με το μωρό, επηρεάζεται ο ανδρισμός του;»
Ανδρισμός δεν είναι το «γυναίκα, φέρε τις παντόφλες μου»
Ο ανδρισμός στις σύγχρονες κοινωνίες δεν είναι συνώνυμος των διογκωμένων μυών, του ποδοσφαίρου και του «γυναίκα, φέρε τις παντόφλες μου». Αυτός ο μύθος μας εγκατέλειψε νωρίς και οι μαμάδες της γενιάς άνοιξαν πλεύση γι’ αλλού. Αν το καλοσκεφτείτε, ένα σύγχρονο ζευγάρι με παιδιά έχει ακριβώς τις ίδιες υποχρεώσεις και δικαιώματα. Οι δουλειές είναι συγκεκριμένες και κάπως πρέπει να μοιραστούν στα δυο. Το ποιος θα κάνει τί είναι θέμα του ζευγαριού να το αποφασίσει, αρκεί να είναι εντάξει στις υποχρεώσεις τους και να μπορούν να απολαμβάνουν και κάποια από τα δικαιώματά τους.
Ανδρισμός σημαίνει υπευθυνότητα και προστασία
Ο ανδρισμός, λοιπόν, ορίζεται από την υπευθυνότητα και την ωριμότητα του ανθρώπου να φέρει εις πέρας τους ρόλους -που ο ίδιος επέλεξε- με τρυφερότητα και αγάπη. Εάν η απόφασή του τείνει στο να αναλάβει τα παιδιά και την οργάνωση του σπιτιού, και μάλιστα το κάνει καλά και με κέφι, είναι πολύ περισσότερο «άνδρας» από αυτόν που αρνείται να αναλάβει τις όποιες ευθύνες του.
Ανδρισμός, επίσης, σημαίνει ασφάλεια και προστασία. «Δεν μπορώ να σκεφτώ καμιά άλλη ανάγκη στην παιδική ηλικία τόσο δυνατή όσο η πατρική προστασία», έλεγε ο Φρόυντ στις αρχές του προηγούμενου αιώνα και δύσκολα μπορεί να αμφισβητηθεί. Η συνεχής παρουσία του μπαμπά στο σπίτι τους πρώτους μήνες της ζωής του μωρού, όχι μόνο δεν του στερεί το ρόλο του προστάτη αλλά τον ενισχύει.
Ποιοι αντιδρούν στο μοντέλο του άνδρα που μένει σπίτι με το μωρό
Σύμφωνα με τον συγγραφέα Scott Melzer* και την δεκαπενταετή του ενασχόληση με θέματα πατρότητας, πολλές μαμάδες κοιτούν καχύποπτα το νέο «είδος» μπαμπά και δύσκολα τον δέχονται στις «μαμαδίστικες» κοινότητες. Μοιάζει να είναι ένα στερεότυπο που συντηρούν και οι ίδιες οι γυναίκες, το οποίο, ούσα γυναίκα και μαμά, ως ένα βαθμό τις δικαιολογώ.
Θα ήταν, όμως, άδικο να βάλουμε μπροστά τον γυναικείο μας εγωισμό και να καταδικάσουμε για έλλειψη ανδρισμού τους μπαμπάδες που επιλέγουν να μείνουν σπίτι με το νεογέννητο. Και όσες βασίζουν τα επιχειρήματά τους στο «μητρικό ένστικτο», οι επιστήμονες τις αντικρούουν με το «πατρικό ένστικτο» που, αν και διαφορετικό, είναι εξίσου ικανό.
Οι μπαμπάδες βιώνουν ορμονικές αλλαγές και αναπτύσσουν νέους νευρώνες στον εγκέφαλο
Η ψυχολόγος Elizabeth Gould και οι συνεργάτες της από το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, απέδειξαν πως οι δεν υπόκεινται σε ορμονικές αλλαγές μόνο οι γυναίκες όταν τίκτουν και θηλάζουν. Ορμονικές αλλαγές υφίστανται και όλοι οι άνδρες όταν γίνονται μπαμπάδες, αφού παρατηρείται αύξηση των οιστρογόνων ορμονών, της ωκυτοκίνης, της προλακτίνης και των γλυκοκορτικοειδών.
Η πατρότητα επηρεάζει επίσης τους μπαμπάδες σε νευρωνικό επίπεδο. Η γέννηση ενός παιδιού φαίνεται να οδηγεί στην ανάπτυξη νέων νευρώνων στον εγκέφαλό τους. Οι ερευνητές λένε ότι οι νέοι νευρώνες μπορεί να αναπτυχθούν ως απάντηση σε αυτό που οι επιστήμονες ονομάζουν περιβαλλοντικό πλούτο, δηλαδή, στη νέα διάσταση που φέρνει ένα παιδί στη ζωή του μπαμπά.
Ευτυχισμένοι γονείς = ευτυχισμένα παιδιά
Το αν, λοιπόν, ένας άνδρας μείνει σπίτι με το μωρό τους πρώτους μήνες της ζωής του, κι εφόσον τα πρακτικά θέματα της οικογένειας κυλούν ομαλά, το γεγονός αυτό από μόνο δεν επηρεάζει τον ανδρισμό του. Αυτό που έχει, τελικά, σημασία για το μωρό αλλά και ολόκληρη την οικογένεια, είναι η «μοιρασιά» των ρόλων να γίνεται με κοινή συναίνεση και όσο το δυνατόν πιο δίκαια για να αισθάνονται οι γονείς πλήρεις, ασφαλείς και χαρούμενοι. Δύο τέτοιοι γονείς δεν μπορούν παρά να μεγαλώσουν ένα χαρούμενο μωράκι.
