Ακόμα κι αν δεχτούμε ότι κάποια χαρακτηριστικά είναι εγγενή, σίγουρα δεν θα μπορούσαμε να βάλουμε σ’ αυτήν την κατηγορία την αγένεια. Κανείς άνθρωπος δεν γεννιέται με τη διάθεση να είναι προσβλητικός κι αντιπαθής, επομένως κανένα παιδί που χαρακτηρίζεται απ’ τον κοινωνικό του περίγυρο ή/και τους δικούς του «αγενές» δεν το έχει επιλέξει. Μπορεί να παπαγαλίζει τη συμπεριφορά που βλέπει, να φωνάζει έτσι άρρητα «προσέξτε με» ή να ενθαρρύνετε με τον έναν ή τον άλλον τρόπο απ’ το περιβάλλον του να συμπεριφέρεται χοντροκομμένα.
Καλώς ή κακώς το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για τη συμπεριφορά ενός παιδιού βαραίνει τους ώμους των γονιών του κι όπως περήφανα επισημαίνουμε τα σπουδαία του προτερήματα, καταφανώς κληρονομημένα από εμάς, έτσι πρέπει και να ‘χουμε αυτιά και μάτια ανοιχτά για τα ελαττώματα που εμείς δημιουργήσαμε –κι εμείς θα εξαλείψουμε.
Πώς, λοιπόν, οι γονείς κάνουν τα παιδιά τους αγενή;
Σύνδρομο Διάδοχου Θρόνου…
Καμιά φορά, για διάφορους λόγους που δεν εξετάζονται εδώ (και τώρα), οι γονείς θεωρούν ότι τα παιδιά τους είναι το κέντρο του σύμπαντος, παραμερίζοντας τόσο τις προσωπικές τους ανάγκες όσο και τα δικαιώματα του καημένου του (άσχετου με τα παιδιά τους) κοσμάκη.
Κανείς δεν ισχυρίζεται ότι η αγάπη πρέπει να ‘χει χαλινάρι και η φροντίδα όριο, ωστόσο ένα παιδί που μαθαίνει ότι τα «θέλω» του είναι διαταγή για τους γονείς, πιθανότατα θα θεωρήσει δεδομένο ότι το ίδιο ισχύει και για οποιονδήποτε άλλο γνωρίσει.
…Και το ανάποδό του
Ωστόσο, ακόμα πιο πιθανό απ’ το να είναι το παιδί αγενές επειδή είναι «κακομαθημένο» είναι το ακριβώς αντίθετό του: να εκφράζει, δηλαδή, την ανάγκη του για προσοχή, φροντίδα κι αγάπη μέσα από συμπεριφορά «απρεπή». Η ελλειμματική φροντίδα ή η κάπως τσιγγούνικη αγάπη μπορεί να οδηγήσουν εύκολα ένα παιδί σε συναισθηματική κατάσταση θυμού.
Ακόμα κι αν το τοποθετήσουμε σε συνθήκες ενηλίκων, τα πράγματα δεν αλλάζουν πολύ: ένας άνθρωπος που πεινάει για αγάπη επειδή τη στερήθηκε είναι, συχνά, ένας άνθρωπος αψύς. Για πολλούς ανθρώπους συναισθηματικά διψασμένους, η «άσχημη» συμπεριφορά είναι ο ευκολότερος τρόπος να εκφράσουν το έλλειμμά τους. Σκεφτείτε, λοιπόν, πόσο εύκολο είναι για ένα παιδί να μετουσιώσει το θυμό και τον καημό του σε αγένεια.
«Χαχα, Γιωργάκη κάνε πώς μουτζώνουμε!»
Ίσως έχετε ήδη συναναστραφεί με τέτοιους γονείς: είναι εκείνοι οι άνθρωποι που θεωρούν φοβερά χαριτωμένο να βλέπουν το ροδαλό τους τρίχρονο να ξεστομίζει βρισιές και, αντί να αγνοήσουν/ να κατακρίνουν/ να διαχειριστούν αυτήν του τη συμπεριφορά, γελούν ευχαριστημένοι. Κι όπως είναι φυσικό, ένα παιδί που νιώθει ότι χειροκροτείται από το κοινό του επιδεικνύοντας μια συγκεκριμένη συμπεριφορά, θα την επανάλαβει για να ξαναχειροκροτηθεί.
Καθ΄ ομοίωση
Υπάρχει, άραγε, σιγουρότερος τρόπος να γίνει ένα παιδί αγενές απ’ το να έχει αγενείς γονείς; Η μίμηση είναι ένα απ’ τα βασικότερα χαρακτηριστικά της παιδικής συμπεριφοράς κι ανάπτυξης. Αν θες να κάνει ή να μην κάνει κάτι το παιδί σου, κάν’το ή μην τον κάνεις -νόμος.
Εάν, λοιπόν, είσαι το είδος του ανθρώπου που βρίζει στα φανάρια τους οδηγούς επειδή άργησαν δύο νανοσεκόντ να ξεκινήσουν, που μιλάει με αγένεια στους σερβιτόρους και τους υπαλλήλους των μαγαζιών, που πετάει το σκουπίδι του όπου βρει, που διακόπτει, φωνάζει, αρνείται να ακούσει άλλη άποψη, διαολοστέλνει τους διαφωνούντες και θεωρεί ότι κάθε μέρος είναι τσιφλίκι του, τότε πώς, από πού, γιατί να γίνει το παιδί σου άνθρωπος γλυκομίλητος κι ευγενικός;
