Πολλά έχουν γραφτεί για το πώς αλλάζει τη ζωή του ανθρώπου – είτε αυτός είναι άνδρας, είτε γυναίκα – η έλευση ενός παιδιού στην οικογένεια. Πέραν όμως από τις «οφθαλμοφανείς» αλλαγές στη συμπεριφορά και στα συναισθήματα, φαίνεται πως εμφανίζονται και αλλαγές σε αυτή καθαυτή τη δομή του εγκεφάλου.
Η πατρότητα προκαλεί αλλαγές στον εγκέφαλο του άνδρα;
Μια ενδιαφέρουσα σχετική μελέτη δημοσιεύθηκε από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Denver των Η.Π.Α. το 2015.
Στη μελέτη αυτή συμμετείχαν 16 άνδρες, οι οποίοι είχαν μόλις γίνει πατέρες. Οι άνδρες αυτοί κλήθηκαν να απαντήσουν σε ένα ερωτηματολόγιο, ώστε να ελεγχθεί η πιθανότητα ύπαρξης σημείων κατάθλιψης. Στη συνέχεια υπεβλήθησαν σε Μαγνητική Τομογραφία στον εγκέφαλο. Η διαδικασία αυτή έλαβε χώρα στο διάστημα μεταξύ των 2 και 4 εβδομάδων από τον τοκετό και επαναλήφθηκε στο διάστημα μεταξύ των 12 και 16 εβδομάδων από τον τοκετό.
Οι σύγκριση μεταξύ των ληφθεισών εικόνων κατέδειξε σαφείς μεταβολές στη μορφολογία συγκεκριμένων περιοχών του εγκεφάλου των ανδρών αυτών στο διάστημα, που μεσολάβησε μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης μαγνητικής τομογραφίας, στην οποία υπεβλήθησαν.
Γνωρίζουμε τη λειτουργία των περιοχών του εγκεφάλου, των οποίων η μορφολογία διαφοροποιήθηκε;
Φαίνεται πως η λειτουργία των περιοχών αυτών σχετίζεται με τη αντίδραση σε ερεθίσματα, που προέρχονται από παιδιά. Επίσης έχει διατυπωθεί η άποψη, πως οι περιοχές αυτές επηρεάζουν τη δημιουργία συναισθηματικών δεσμών, αλλά και τη δημιουργία αισθήματος συντροφικότητας.
Ένα ακόμα δεδομένο, το οποίο προέκυψε από τη μελέτη αυτή, ήταν πως οι άνδρες, που εμφάνιζαν σημαντικότερη ανάπτυξη των συγκεκριμένων περιοχών του εγκεφάλου, είχαν μικρότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν σημεία κατάθλιψης.
Έχουμε σήμερα την τεχνική δυνατότητα να «δούμε», πώς αντιδρά ο εγκέφαλος του άνδρα παρουσία του παιδιού του;
Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 ενσωματώθηκε στην κλινική πρακτική η ευρεία χρήση της λεγόμενης «λειτουργικής» Μαγνητικής Τομογραφίας (Functional Magnetic Resonance Imaging – fMRI).
Με την τεχνική αυτή έχουμε τη δυνατότητα να «απεικονίσουμε» σε πραγματικό χρόνο τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο. Έτσι μπορούμε να δούμε σε ποιες περιοχές του εγκεφάλου και υπό ποιες συνθήκες η ροή του αίματος αυξάνεται. Η αύξηση της ροής του αίματος συνεπάγεται και αύξηση της δραστηριότητας της συγκεκριμένης περιοχής.
Πώς αντιδρά ο εγκέφαλος του άνδρα παρουσία του παιδιού του;
Μια ενδιαφέρουσα σχετική μελέτη δημοσιεύθηκε το 2012. Σε δέκα άνδρες προβλήθηκαν ταινίες τόσο με το δικό τους παιδί, όσο και με ένα άγνωστο παιδί ενόσω υποβάλλονταν σε fMRI, προκειμένου να καταγραφούν οι αντιδράσεις του εγκεφάλου τους.
Παρατηρήθηκε, πως η προβολή ταινιών με παιδιά ενεργοποιούσε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου των ανδρών. Εντούτοις, η δραστηριότητα συγκεκριμένων «υπο – περιοχών» εντός των περιοχών αυτών παρουσιαζόταν υψηλότερη, αν η ταινία αφορούσε το δικό τους παιδί σε σχέση με την αντίστοιχη δραστηριότητα, αν η ταινία αφορούσε ένα άγνωστο παιδί.
Συνεπώς, ο εγκέφαλος του άνδρα φαίνεται να «αντιδρά» διαφορετικά, όταν αυτός έρθει σε επαφή με το παιδί του.
Αντί συμπεράσματος….
Συχνά δίνεται η αίσθηση, πως μελέτες τέτοιου είδους τείνουν να «απομυθοποιήσουν» τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, να τις απογυμνώσουν από τη μαγεία τους, ακόμα και αν πρόκειται για τη σχέση του γονιού με το παιδί του. Φαίνεται πως σε κάποιες περιπτώσεις οι μελέτες αυτές τείνουν να «εξισώσουν» την ομορφιά της ψυχής με μία απλή «ηλεκτρική» αντίδραση κάποιας περιοχής του εγκεφάλου.
Όμως οι μελέτες αυτές δεν είναι παρά η «αγωνιώδης» προσπάθειά μας να «απεικονίσουμε» με τρόπο απτό και προσιτό την ομορφιά της ανθρώπινης ψυχής.
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
email: care@eleftheia.gr
