Τα κορίτσια φοράνε ροζ και τα αγόρια φοράνε μπλε. Τα κορίτσια παίζουν με κούκλες και τα αγόρια με αυτοκίνητα. Τα κορίτσια πρέπει να μαγειρεύουν. Τα κορίτσια μεγαλώνοντας θα παντρευτούν και τα αγόρια θα κάνουν καριέρα. Σκοπός μίας γυναίκας είναι να κάνει παιδιά, ενώ σκοπός ενός άντρα είναι να γίνει σπουδαίος επιστήμονες. Σας θυμίζουν κάτι όλα αυτά; Είναι οι φράσεις και, κατά συνέπεια, οι απόψεις με τις οποίες μεγαλώσαμε πολλοί από εμάς.
Εάν αυτά τα στερεότυπα σας φαίνονται υπερβολικά, μπορούμε να μιλήσουμε για την μισθολογική διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στους άντρες και τις γυναίκες στην Ελλάδα ή για το γεγονός ότι μία στις 3 γυναίκες έχει εμπειρία σεξουαλικής ή φυσικής βίας ή και τα δύο.
Το πρόβλημα αυτό, είναι φυσικά πολύπλευρο και πολύπλοκο και θα ήταν απλοϊκό να έλεγε κανείς ότι ένας μόνος παράγοντας θα έλυνε το σημαντικό αυτό θέμα, αλλά σίγουρα ο τρόπος που μεγαλώνουν τα κορίτσια στις μέρες μας διαδραματίζει κάποιον ρόλο. Η ιδιότητα της πριγκίπισσας ή του κοριτσιού που πρέπει να είναι όμορφο, καλό και υπομονετικό, δεν βοηθούν τα κορίτσια, τις γυναίκες του μέλλοντος, να αναπτύξουν την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή τους, να πατήσουν γερά στα πόδια τους και να εξελιχθούν σε δυνατές γυναίκες.
Φυσικά, δεν υπάρχει τίποτα με το να είναι καμία γυναίκα όμορφη, καλή, υπομονετική ή, ακόμα, και πριγκίπισσα, αλλά αυτοί οι χαρακτηρισμοί δεν μπορεί να είναι οι μοναδικοί που αποδίδονται στα κορίτσια.
«Μπορεί η πρόθεση του ενήλικα να είναι η ανάπτυξη ενός ευχάριστου κλίματος, ωστόσο και οι λέξεις αυτές δεν παύουν να αποδίδουν χαρακτηρισμούς. Κι όταν αποδίδουμε χαρακτηρισμό σε κάποιον, αυτομάτως δημιουργούμε ένα πρότυπο, περιορίζοντας- σε βαθμό ανάλογο με τη χρήση της κάθε λέξης- την ελεύθερη έκφραση κι ανάπτυξή του. Πιθανόν λοιπόν ένα κοριτσάκι στο οποίο αναφερόμαστε συνεχώς ως «πριγκίπισσα», να αναπτύξει συμπεριφορές και πεποιθήσεις που ανταποκρίνονται σε αυτό τον ορισμό. Να θέλει να φοράει μόνο φανταχτερά φορέματα, να ασχολείται συχνά με την εμφάνισή του, να συγκρατεί τις παρορμήσεις της γιατί μία πριγκίπισσα δεν κάνει τέτοια κ.ο.κ.», αναφέρει η Αμάντα Μπικάκη, ψυχολόγος.
Οι ταμπέλες αυτές, όχι μόνο θα δημιουργήσουν ένα πρότυπο στο κορίτσι, αλλά και του καλλιεργήσουν αυτή την εικόνα για τον εαυτό του.
«Όταν αποδίδουμε συνεχώς θετικές ταμπέλες, όπως το να ονομάζουμε συνεχώς το παιδί μας όμορφο ή καλό, οδηγούμε το παιδί στο να εσωτερικεύσει αυτή την εικόνα για τον εαυτό του. Το παιδί λοιπόν θα επιδιώκει να εκπληρώνει αυτή την εικόνα, γεγονός που ενέχει τον κίνδυνο να μη μπορεί να διαχειριστεί τις καταστάσεις στις οποίες δε θα μπορεί να ανταποκριθεί στο στερεότυπο που του έχει αποδοθεί και να έχει δυσάρεστες συναισθηματικές αντιδράσεις,όπως άγχος, απόσυρση ή εκνευρισμός. Από την άλλη, ανάλογες δυσάρεστες συναισθηματικές αντιδράσεις, μπορεί να δημιουργηθούν λόγω της χρήσης τέτοιων λέξεων, όταν το παιδί υιοθετήσει και πιστέψει ότι αυτοί οι χαρακτηρισμοί ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Για παράδειγμα, αν ο γονιός αντιμετωπίζει την κόρη του σαν την «μικρή του πριγκίπισσα», ως ιδιαίτερο και ξεχωριστό πλάσμα, που δεν θα έπρεπε να αναλαμβάνει ευθύνες, όπως για παράδειγμα να μαζεύει το πιάτο της όταν τρώει ή να στρώνει το κρεβάτι της, το παιδί μεγαλώνει πιστεύοντας ότι οι ευθύνες- που αναπόφευκτα θα έρθουν κάποια στιγμή ως μέρος της φυσιολογικής πραγματικότητας- δεν θα έπρεπε να αφορούν κι αυτήν. Όταν λοιπόν μεγαλώνοντας χρειαστεί να λάβει αποφάσεις και να εμπλακεί σε καταστάσεις ευθύνης, πολύ πιθανόν να εγκατάλειψη στην πρώτη δυσκολία ή να αντιδράσει υπό την πίεση που ασκούν αυτές οι καταστάσεις, θεωρώντας ότι “αυτά δεν είναι για μένα”, σαμποτάροντας έτσι την προσωπική της εξέλιξη», τονίζει η Αμάντα Μπικάκη.
Την επόμενη φορά που πρόκειται να αποκαλέσετε ένα μικρό κορίτσι «πριγκίπισσα», σκεφτείτε ότι υπάρχουν και οι εξής εναλλακτικές:
