Tου Νίκου Τσακνάκη
Η συμβολή της μητέρας στην ανάπτυξη και στην ανατροφή του παιδιού είναι αδιαμφισβήτητη.
Ο ρόλος και η σημασία της μητρικής φιγούρας έχει μελετηθεί και συνεχίζει να διερευνάται εκτενώς. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι ο πατέρας εμπλέκεται πλέον πιο ενεργά στην ανατροφή του παιδιού, δεν έχει δοθεί επαρκής προσοχή στο ρόλο του πατέρα στην ανάπτυξη του παιδιού και ιδιαίτερα στην επίδραση που έχει στο συναισθηματικό του κόσμο.
Η προσκόλληση του παιδιού στη μητέρα είναι ποιοτικά διαφορετική από ότι στον πατέρα (Sandhu, 2014). Πιο συγκεκριμένα, η αλληλεπίδραση παιδιού και πατέρα έχει πιο έντονο το στοιχείο της φυσικής δραστηριότητας και του παιχνιδιού. Αντίθετα, η αλληλεπίδραση παιδιού και μητέρας βασίζεται πιο πολύ στο συναισθηματικό δέσιμο και στην παροχή φροντίδας και στοργής. Έτσι η ποιοτικά διαφορετική αλληλεπίδραση επηρεάζει με διαφορετικό τρόπο τη συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού (Dumont & Paquette, 2012; Sandhu, 2014).
Πώς επηρεάζει τον συναισθηματικό κόσμο του παιδιού η σχέση του με τον πατέρα;
Η σχέση παιδιού-πατέρα είναι πιο ενεργητική και ενέχει σε μεγάλο βαθμό και τη φυσική δραστηριότητα. Στα πλαίσια αυτά το παιδί ενθαρρύνεται να εξερευνήσει το περιβάλλον του, να τολμήσει, να αναζητήσει, να πάρει πρωτοβουλίες, να πειραματιστεί νιώθοντας παράλληλα ασφάλεια χάρη στην πατρική φιγούρα (Dumont & Paquette, 2012; Sandhu, 2014; Rosenberg & Wilcox, 2006). Δημιουργείται μία σχέση λοιπόν επανατροφοδοτούμενη, η οποία ενδυναμώνεται σταδιακά όσο ο πατέρας παίζει το ρόλο του συνεργάτη στις εξερευνήσεις του παιδιού. Για παράδειγμα, όταν ο πατέρας παίζει κυνηγητό με το παιδί, το πετάει στον αέρα και το πιάνει, κάνουν βουτιές μαζί στη θάλασσα, το παιδί μαθαίνει τι σημαίνει ασφάλεια και φόβος, συνδέει το πατέρα του με το αίσθημα της προστασίας και της ζεστασιάς ενώ παράλληλα μαθαίνει τα όρια του (Dumont & Paquette, 2012; Sandhu, 2014; Rosenberg & Wilcox, 2006).
Σύμφωνα με τους Rosenberg και Wilcox (2006), η αλληλεπίδραση πατέρα-παιδιού βοηθάει το παιδί να γίνει πιο υπομονετικό και ανεκτικό. Σιγά-σιγά αρχίζει να εξερευνά τον κόσμο γύρω του, να ορίζει και να ορίζεται, να μαθαίνει να αυτορυθμίζεται τόσο σε επίπεδο συναισθημάτων όσο και συμπεριφοράς (Dumont & Paquette, 2012; Sandhu, 2014). Στο πλαίσιο αυτό, του δίνεται η δυνατότητα να ασκήσει τη δημιουργικότητά του, την ικανότητά του να επιλύει προβλήματα αντίστοχα της ηλικίας του και να παίρνει αποφάσεις. Έτσι, οι γνωστικές λειτουργίες του παιδιού οξύνονται (Rosenberg & Wilcox, 2006).
Ο πατέρας φαίνεται ακόμη να επηρεάζει και τη συνασθηματική ανάπτυξη του παιδιού με έμμεσο τρόπο μέσα από τη σχέση του με τη μητέρα (Rosenberg & Wilcox, 2006). Όταν ο πατέρας είναι υποστηρικτικός και στοργικός με τη μητέρα, τότε και εκείνη νιώθει μεγαλύτερη ασφάλεια και σιγουριά σε ό,τι αφορά στο γονεϊκό της ρόλο (Rosenberg & Wilcox, 2006). Αξίζει ακόμη να υπογραμμισθεί ότι η πατρική φιγούρα μπορεί να διαδραματίσει διαμεσολαβητικό ρόλο σε αρνητικές συμπεριφορές της μητέρας απέναντι στο παιδί και να μετριάσει τις συνέπειές τους (Papadaki & Giovazolias, 2013). Για παράδειγμα, η υποστηρικτική στάση του πατέρα έχει τη δυνατότητα να μειώσει τις συνέπειες μιας απορριπτικής στάσης της μητέρας απέναντι στο παιδί (Papadaki & Giovazolias, 2013).
Καταλήγουμε, λοιπόν, ότι ο γονεϊκός ρόλος του πατέρα είναι πολυσήμαντος και πολυδιάστατος. Αγγίζει την ψυχή του παιδιούμε τρόπο διαφορετικό από εκείνο της μητέρας και για αυτό η ενεργή συμμετοχή του στην ανατροφή του παιδιού είναι υψηλής σημασίας.
Βιβλιογραφία:
Dumont, C., & Paquette, D. (2012). What about the child’s tie to the father? A new insight into fathering, father–child attachment, children’s socio-emotional development and the activation relationship theory. Early Child Development and Care, (July 2015), 1–17. http://doi.org/10.1080/03004430.2012.711592
Papadaki, E., &Giovazolias, T. (2013). The Protective Role of Father Acceptance in the Relationship Between Maternal Rejection and Bullying: A Moderated-mediation Model. Journal of Child and Family Studies, 330–340. http://doi.org/10.1007/s10826-013-9839-6
Rosenberg, J. & Wilcox, W. B. (2006). The importance of fathers on the healthy development of children. Office on Child Abuse and Neglect.
Sandu, R. (2014). Father Attachment Predicts Adolescent Girls’ Social and Emotional Development. Antioch University Seattle.
